Ή, όπως το βλέπουμε ν' αναγράφεται στο εξώφυλλο, ασθμένοντας: χωρίς κεφαλαίο αρχίγραμμα παρόλο που η ποίηση ως έκφραση προσφέρεται ή ανεβάζει ακόμα και άνευ λόγου πάρα πολλές φορές και με ένα κατακόκκινο και πλαγιογραμμένο έψιλον, που υπερτονίζει το νόημα και δημιουργεί μια εσωτερική τομή.
Πρόκειται για τον τίτλο της νέας ποιητικής συλλογής της Ευτυχίας Κατελανάκη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν, η οποία είχε κεντρίσει την προσοχή και στο προηγούμενο βιβλίο της, μηναυγή, από τις ίδιες εκδόσεις (επίσης χωρίς κεφαλαίο αρχίγραμμα ενώ –και– σε αυτή την περίπτωση είχε βάλει την «υπογραφή» της δομώντας μια δική της σύνθετη λέξη να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της).
Με αυτά κατά νου, διαβάζω την παρούσα συλλογή όπου, μεταξύ άλλων, μιλάει για την ποιητική ως έκφραση, τέχνη, ανάγκη και δημιουργική διαδικασία. Με αφορμή αυτό, θα κάνω μια παρένθεση για να αναφερθώ στα ποιητικά κείμενα που διαβάζω όλο και συχνότερα στα οποία υπάρχει μια ανάλογη αναφορά και σχολιασμός. Λες και οι δημιουργοί (σήμερα) αισθάνονται σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη να μοιραστούν (πια) ανοιχτά μαζί μας το πώς βλέπουν την ποίηση, πώς τη διαχειρίζονται, τα οφέλη (και τα χρέη προφανώς), αυτό που εισπράττουν εξωτερικεύοντας με αυτόν τον τρόπο τον συναισθηματικό τους κόσμο κ.ο.κ. όπως και το πώς αισθάνονται οι ίδιοι απέναντί της, δηλαδή απέναντι στην ποίηση που διαβάζουν ως αναγνώστες. Αν με ρωτάτε, νομίζω ότι αυτό οφείλεται στην υπερπληθώρα των ποιητικών ερεθισμάτων που δεχόμαστε, όχι τόσο μέσω της βιβλιοπαραγωγής, αλλά κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων, των blogs κ.λπ. στα οποία η πρόσβαση είναι πιο άμεση και σχετικά αναγκαστική. Ένα βιβλίο πρέπει να το επιλέξεις για να έρθεις σε επαφή με το κείμενο· το διαδίκτυο «καταργεί» σε μεγάλο βαθμό την αυστηρή προσωπική επιλογή και σου «προτάσσει» μια ποικιλία πραγμάτων θες δε θες. Κι αφού λοιπόν οι «ποιητές» περισσεύουν στο κοινωνικό σύνολο, είναι λογικό οι ποιητές (κάποιοι) να στρέφονται προς τον διάλογο με τον αναγνώστη προσφέροντάς του τη δική τους εμπειρία, εξωτερικεύοντας τους λόγους αυτής ή βάζοντας στο τραπέζι το θέμα που τους πονάει.
Ο στίχος [...] γράφεται για να αποτυπώσει το ζόρι.
Συνεχίζοντας στο βιβλίο, θα βρείτε καινοτομία, ελεύθερο στίχο κι ελεύθερη φόρμα με χαρακτηριστικό της δημιουργού τους σύντομους, ολιγοσύλλαβους, κοφτούς στίχους. Κι ενώ είναι ολιγόλογη, παραμένει διεισδυτική σε όλη την έκταση. Κάνω μια δεύτερη παρένθεση εδώ για να πω (ακόμα μία φορά) ότι το να μένεις ουσιαστικός και λακωνικός χωρίς περιττολογίες, άσκοπες επαναλήψεις και αναπτύξεις γράφοντας ελεύθερο στίχο δείχνει πειθαρχία στην ποιητική που είναι ζητούμενο. Η άνευ δεσμεύσεων ποίηση προσφέρεται για όλα τα παραπάνω και είναι πολλοί οι δημιουργοί που κάνουν το σφάλμα να αφεθούν. Μα δεν υπάρχει αυτό. Ελεύθερος στίχος δεν πρέπει να σημαίνει αυτόματη γραφή, ή κάτι τέτοιο, αν θέλεις να επιτύχεις (μουσικότητα, αποχρώσεις, χροιές κ.ο.κ. ή προκειμένου να αποφύγεις σφάλματα όπως χασμωδίες, συνηχήσεις, κακέμφατα κ.ο.κ.).
Το μόνο πια που μοιραζόμαστεείναι η απορίαπώς αγαπήσαμε μια ουτοπία;
Ανάμεσα στις σελίδες των έργων εμβολίζονται εύστοχα έργα εικόνας, εμπλουτίζοντας και ενδυναμώνοντας τα κείμενα, τα οποία χαρακτηρίζονται για τις ενδιαφέρουσες και τόσο όμορφες καταλήξεις τους. Προφανώς η κυρία Κατελανάκη ξέρει πώς (και πού) να ολοκληρώνει ένα ποίημά της. Ξέρει πώς να διαχειριστεί το σημείο που θα βάλει την τελεία.
στη σιωπή όλα είναι γνωστά.
Το γένος είναι θηλυκό. Αν υπήρχε το αντίστοιχο της γυναικείας λογοτεχνίας, όπως το εννοούμε στη μυθοπλασία, στην ποίηση (όχι αυτής που γράφεται από γυναίκες ευπώλητων ρομάντζων αλλά εκείνης που θεματικά σχετίζεται με γυναίκες και γυναικεία θέματα) τότε μια τέτοια συλλογή θα ανήκε στην κατηγορία –χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αφορά μόνο το γυναικείο φύλο.
δεν ξέρουμεαν θα φτάσουν τα βήματα,μα προχωρώνταςη μια για την άλλητουλάχιστον ξέρουμεπως έστω για λίγοείμαστε εδώ.
Δεν μπορώ να μη σημειώσω το χαρακτηριστικό της λήξης, του ολοκληρώματος και του τελειώματος όπως απαντάται σε διάφορα σημεία μέσα στη συλλογή, άλλες φορές φέροντας μια θετική χροιά και άλλες αρνητική. Με την ευκαιρία, το Τετέλεσται το λάτρεψα για την τριπλή του ανάγνωση και δεν έχει καμία σημασία αν αυτό που βλέπεις/διαβάζεις σου αρέσει (προσωπικά δεν με άφησε αδιάφορη) αλλά περισσότερο έχει αξία η «ματιά», η δόμηση που προσφέρει τρεις διαφορετικές κι ανεξάρτητες εκδοχές (μία στ' αριστερά, μία στα δεξιά και μία και τα δύο –μισά;– μαζί), που θέλεις να ανιχνεύσεις.
ο αγώναςδεν είχε τελειώσειμόνο εμείς.οι υποχρεώσειςκαι η ανοχή τελειώνεικαι το λεωφορείο πάντα αργεί·κουραστήκαμε...
Οι σελίδες γυρνούν με μια αλυσιδωτή αντίδραση να «τρέχει» στο παρασκήνιο καθώς το ένα έργο σε ωθεί προς το άλλο ή το ένα συνδέεται με το άλλο κ.ο.κ.· καθένα οδηγεί κάπου αλλού.
Μικρή χωράς σχεδόν παντού.Σωστά;
Γενικά, έχει προσωπικότητα (η πένα της), υπέροχη εκφραστικότητα, καινοφάνεια, ωραία αισθητική, ρέων λόγο και μοντέρνο ύφος. Τη φαντάζομαι να πειραματίζεται προσπαθώντας να ανακαλύψει νέους δρόμους έκφρασης, νέες φόρμες (μόνο ο τρόπος είναι δεδομένος) και τη «βλέπω» να μελετά τον στίχο.
Πόσους στίχους θέλει η μοναξιά για να χορτάσει τη λαιμαργία της;
Προσπαθώντας να βρω μια λέξη να περιγράψω τη δημιουργό ή και το βιβλίο της, καταλήγω στη λέξη «προσωπικότητα». Έχει προσωπικότητα, αν υπάρχει αυτό στην ποίηση αλλά υπάρχει μάλλον γιατί πώς αλλιώς θα ξεχώριζαν οι γραφές;
Η παρουσία σου δεν με αγκάλιασεμα γέμισε το δωμάτιο ελπίδα.
Αξίζει να το αποκτήσετε αυτό το βιβλίο. Έχει ψυχή και όραμα προς το καινό. Έχει «άποψη» και σθένος.
Έσπασες[...]Κάπως έτσι έγινες πέτρα.
Αντί υστερόγραφου:
Οι λέξεις επαναλαμβάνονται και αντηχούν στους λαβυρίνθους μας καθώς ισορροπούμε σε στίχους που δεν γράφτηκαν ποτέ με συνέπεια.