Η παριζιάνα

Η πασίγνωστη ελληνική ταινία «Η Παριζιάνα», σε σενάριο Γιάννη Δαλιανίδη και μουσική Μίμη Πλέσσα, παραγωγής Φίνος Φιλμ, πενήντα χρόνια μετά την προβολή της στους κινηματογράφους, μεταφέρεται στο σανίδι και ζωντανεύει μέσα από τη φρέσκια, διασκεδαστική μα πάνω απ’ όλα σεβαστική απέναντι στο πρωτότυπο υλικό, ματιά του Αντώνη Λουδάρου. Χορός, τραγούδι, γέλιο, κέφι, διαλεχτοί ηθοποιοί και ζωντανή ορχήστρα συγκροτούν ένα υπέροχο σύνολο που μου χάρισε μια πραγματικά αξέχαστη βραδιά.

Η Ειρήνη Μαρία Τσουκάλη και η Μάρα Μαντάρα, μια μάγισσα κάπως ξεχασιάρα

Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;

Ειρήνη Μαρία Τσουκάλη: Όταν ξεκινάω να γράφω δεν έχω στο μυαλό μου κάποιο συγκεκριμένο θέμα που θέλω να θίξω. Συνήθως, η αρχή της ιστορίας έρχεται από ασήμαντες αφορμές και στην πορεία αναλαμβάνουν οι ήρωες την πλοκή. Τελικά, η απόφαση αφορά στο τι θα επιλέξω να κοινοποιήσω. (Νομίζω πως το υποσυνείδητο επεμβαίνει σημαντικά στη γραφή, ακόμα κι όταν πιστεύουμε το αντίθετο).

Αν θα έπρεπε να το περιγράψετε με μία μόνο λέξη, ποια θα ήταν αυτή;

Ε.Μ.Τ.: Ακατάστατο ή Ιπτάμενο. (Επειδή δεν τα καταφέρνω με τα διλήμματα, το αφήνω σε εσάς).

Τι θα συμβουλεύατε εκείνον που επρόκειτο να το διαβάσει;

Ε.Μ.Τ.: Να μην το «διαβάσει» αλλά να ταξιδέψει μέσα στην ιστορία.

Η Λερναία Ύδρα και οι εξωγήινοι

Λένας Μαυρουδή-Μούλιου

«Βρε βρε καλώς τα παιδιά τα δικά μας. Αυτήν τη φορά, σαν να μου φαίνεται ότι αργήσατε να έρθετε κομματάκι. Τι συνέβη; Είχατε κάποιου είδους προβλήματα κι εσείς; Μήπως κανέναν πόλεμο; Ρωτάτε τι είναι ΠΟΛΕΜΟΣ; Καλά, ας το αφήσουμε το θέμα τούτο που είναι μια πανάρχαια πονεμένη ιστορία του ανθρώπου. Μα εντύπωση μού κάνει. Να μην έχετε εσείς οι διανοούμενοι, τόσο βασικές εγκυκλοπαιδικές γνώσεις; Ίσως πάλι να έχετε δώσει άλλη ονομασία σε αυτό το θεριό και γι’ αυτό δεν καταλαβαίνετε τι σάς λέω.

»Λοιπόν; Τι χαμπάρια; Με τι θα καταπιαστείτε τούτη τη φορά; Μη μου πείτε με τη ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ πάλι, θα με πιάσει ο ύπνος, αλήθεια σάς λέω. Αν μάλιστα πρόκειται να μου αναλύσετε κανέναν άθλο του δικού μας ΣΟΥΠΕΡΜΑΝ, του Ηρακλή, ακόμη χειρότερα, χιλιοειπωμένα πράγματα τετριμμένα, παραμύθια για νήπια. Μα αν πάλι μάθατε κάτι καινούριο για κάποιον από τους άθλους, ομολογώ θα σας ακούσω με ευγενικό ενδιαφέρον. Πιστός οπαδός του γηράσκω αεί διδασκόμενος.

»Με ποιον άθλο λοιπόν; Με την "ΎΔΡΑ"; Ποιαν; Τη "Λερναία" μας; Παραμυθάκι μια φορά ε; Τι, δεν είναι παραμυθάκι; Και σαν τι είναι μάτια μου, αληθινή μπαρούφα; Υπάρχουν και αληθινές μπαρούφες ορέ παιδιά; Δεν το ήξερα, μα τω Θεώ. Αν έτσι είναι, γιατί έτσι νομίζετε, παρακαλώ κάντε μου την Ιστορία λιανά… Κοντολογίς, πέστε μου τί θέλει να πει ο ποιητής με την Ιστορία τούτη…d’accord;

Μετά, σχολιάζω».

Πέρασε καιρός

Για τα πότε και 

για τα ποτέ του κόσμου

μου ‘λεγες.

Και σου απαντούσα

όταν… άμα… τότε… θα…

Και ταξίδευε η ζωή

μες στ’ όνειρο.

Διαβάζοντας την ποιητική συλλογή της Εύας Λούμπα δεν μπόρεσα ν’ αντισταθώ και να μην ανατρέξω δυο και τρεις φορές σε κάποια από τα ολιγόστιχά της όπως το ταξίδι που αναγράφεται παραπάνω απολαμβάνοντας τη μεστότητα των νοημάτων και τη σαφή αποτύπωση των στιγμών μέσα από ένα πρίσμα τόσο ποιητικά και ρομαντικά δοσμένων. Η ποιήτρια μάς κοινωνά όλα όσα εκείνη αντιλαμβάνεται για τον κόσμο και τις ανθρώπινες σχέσεις με αμεσότητα και γλαφυρότητα με τη γραφή της όμως ενδεδυμένη μια γενναία δόση ρομαντισμού και ενσυναίσθησης.

Η μοδίστρα

Λένας Μαυρουδή-Μούλιου

(Κάποιες δεκαετίες πριν…)

«Καλημέρα κ. Διομήδη. Μού είπε η μάνα να σου πω να μου δώσεις: μια μεγάλη μπομπίνα, με κλωστή τρυπώματος, ένα μασούρι κλωστή λευκή και ένα με μαύρη για την ραπτομηχανή μας την σίνγκερ (όνομα και πράμα. Αφ’ ης στιγμής αρχίσει το γάζωμα δεν σταματάει το τραγούδι της, πριμαντόνα την λέει η γιαγιά μου).

»Περίμενε δεν τελείωσα ακόμα.

»Ένα ψαλιδάκι των νυχιών, σίνγκερ και αυτό, βελόνες ραψίματος μεσαίου μεγέθους και τέλος ένα κουτάκι από τα μεγάλα σου, καρφίτσες».

«Συγγνώμη βρε Αμαλίτσα που ρωτώ, μα τι τις κάνετε τις τόσες καρφίτσες; Πριν καναδυό βδομάδες δεν ήταν που πήρατε δύο κουτιά;»

Το όνομα του ρόδου

Θες να κάνεις φιλοσοφία; Γράψε ένα μυθιστόρημα. Η προτροπή ανήκει στον Αλμπέρ Καμύ και φαίνεται ότι ακριβώς αυτήν αποφάσισε να ακολουθήσει ο Ουμπέρτο Έκο όταν, πριν από σαράντα χρόνια, ήδη καθιερωμένος ως ακαδημαϊκός, στοχαστής και δοκιμιογράφος, έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της μυθοπλασίας με "Το Όνομα του Ρόδου".

Έργο συγκεντρωτικό και φυγόκεντρο, καμωμένο από μια ετερόκλητη πρώτη ύλη που η εύθυμη μαεστρία του Έκο καταφέρνει να συναρμόσει δημιουργικά. Το Όνομα του Ρόδου εξακολουθεί να μας σαγηνεύει ύστερα από τριάντα χρόνια, ακριβώς εξαιτίας αυτής της απροσδιόριστης μορφής που του επιτρέπει να διατελεί στα όρια ανάμεσα στο μυστηριώδες και το αυτονόητο, το αποκρυμμένο και το προφανές, το περιπετειώδες και το αφηρημένο ή το ιδεολογικό. Ελλειπτικό επειδή είναι σωρευτικό ιδιαίτερων ιστορικών -και όχι μόνο- γνώσεων και πληροφοριών, γκρίζο επειδή είναι πλήρες χρωμάτων και ενός απρόσμενου διάκοσμου, ανεπίκαιρο και διαχρονικό επειδή εγκαθίσταται σε χρονικές τομές και εγγράφει την αστυνομική, καταιγιστική του πλοκή μέσα στην Ιστορία, το πρώτο μυθιστόρημα του Έκο λειτουργεί, πλέον, ως σημείο αναφοράς για την παγκόσμια λογοτεχνία.

Η Άννα Μπουρμά, το «Κάνε κάτι» και η μουσική

Γνώρισα την Άννα Μπουρμά στη μουσική παράσταση Τα πέντε στοιχεία όπου και την πρωτοάκουσα και πρωτόδα. Η performer, όπως μου αρέσει να την αποκαλώ καθώς συνδυάζει ποικίλες ιδιότητες (ερμηνεία, σκηνοθεσία, μουσική, στίχοι, όργανα, χορός...), μας έχει κερδίσει, όχι μόνο για τις ερμηνευτικές τις ικανότητες και την σκηνική της παρουσία, αλλά και για τις πρωτοπόρες ιδέες, τα οράματα, τις νέες -φρέσκιες- ματιές, τις παραδοσιακές και φιλοσοφικές προεκτάσεις των έργων της, τις μοντέρνες τεχνικές... και πολλά άλλα.

Στα δικά μου μάτια, πρόκειται για ολοκληρωμένη καλλιτέχνιδα που «βλέπει» μπροστά από τις εποχής της τις νόρμες είτε προτείνοντας το καινό είτε απαναδομώντας το «κατεστημένο», επενδύοντας παράλληλα σε παγκόσμιες αξίες, σε κλασικές σταθερές και στην παράδοση.

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Ο Γκάμπο ή ο Γκαμπίτο, τα δύο χαϊδευτικά προσωνύμια του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες του ταίριαζαν, γιατί θύμιζε άγιο, κλόουν, ακροβάτη, μάγο, ζητιάνο, άστεγο, λούτρινο παιχνίδι για παιδιά. Δεν υπήρξε συγγραφέας του ενός βιβλίου, δεν αποτέλεσε παιδί-θαύμα, εξαιρετικό ταλέντο στη νεότητά του και ακαδημαϊκό γερόντιο στα υστερνά του. Στο απόσπασμα από την ομιλία του, το 1982, κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, τα λέει όλα:

Πρώτη αγάπη

Ρένας Μαυρουδή-Μούλιου

Η Τζένη δεν θυμάται να έχει αγαπήσει άλλον άντρα και γενικώς άλλο ανθρώπινο ον περισσότερο απ’ ό,τι τον Τζανή της, τον πρώτο της μεγάλο έρωτα που σημάδεψε την παιδική και εφηβική ζωή της. Εκείνος πήγαινε στην Πέμπτη Τάξη Δημοτικού και εκείνη στην Τετάρτη.

Ένα πανέμορφο αγόρι με ξανθά μπουκλάτα μαλλιά και μπλε μάτια με καγκελωτές βλεφαρίδες. Αν το πηγούνι του γινόταν θεληματικό καθώς μεγάλωνε δεν το γνώριζαν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, ήταν πολύ νωρίς να το πουν!

Μα και το Τζενάκι ήταν το ίδιο όμορφο. Αν αποκτούσαν παιδιά κάποτε, πώς θε να ‘ταν αυτά άραγε; Νομίζουμε δεν γινόταν ωραιότερα. Ο Θεός εξάντλησε σε τούτα δω όλη Του τη φαντασία, αν και σαν Θεός έχει πάντα καβάντζα και άλλα περιθώρια. Είναι ανεξάντλητος, Μεγάλη ΤΟΥ η Χάρη.

Τα ‘φτιαξαν λοιπόν τα δυο παιδιά και ολημερίς ήταν μαζί. Ένας ύπνος τα χώριζε μα και αυτός ήταν γεμάτος από τα όνειρα που έκαναν για την κοινή ζωή τους.

Τιτίκα Νικηφοράκη

Η μεγάλη και σημαντική αυτή ηθοποιός γεννήθηκε το 1914 στο Ηράκλειο Κρήτης και μας αποχαιρέτησε στις 19 Οκτωβρίου 2019, πλήρης ημερών και με μια σημαντικότατη καριέρα πίσω της.