Μια ποιητική συλλογή που ταιριάζει στην εποχή, στα ανθισμένα δέντρα της, στο φωτεινό της ήλιο, στο ξύπνημα της φύσης που το βλέπεις ακόμα και στο πιο αστικό τοπίο. Γιατί όλα τα σπίτια έχουν κάτι πράσινο μέσα, δίπλα, παραέξω... ένα λουλούδι στο βάζο ή σε μια γλάστρα, μια νεραντζιά στο πεζοδρόμιο, δυο μέτρα απόσταση από το μπαλκόνι -εμείς έχουμε μια λεμονιά-... κάτι θα προδώσει την άνοιξη.
Δε ξέρω πώς θα ήταν αν διάβαζα τα έργα της Κατερίνας Ζυγούρα μια άλλη στιγμή του έτους. Αυτό που είδα όμως, ξεκάθαρα, είναι ότι στον συγκεκριμένο χρόνο φωτίστηκαν οι αποχρώσεις της, ενδυναμώθηκε η αίσθηση. Ποια αίσθηση; Μα εκείνη που σημειολογικά σημαίνει η άνοιξη: το τέλος του κρύου, της παγωνιάς, του γκρίζου και την έναρξη του φωτός, της αναγέννησης· εν τέλει της κίνησης, το ξύπνημα από τη χειμερία νάρκη (μας).
Η Κατερίνα Ζυγούρα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και κυρίως τον κάτοικο της μεγάλης πόλης, όπου το τσιμέντο και η πέτρα υπερνικά το χώμα ή τη θάλασσα. Το αστικό τοπίο λειτουργεί ως κάδρο, πλαίσιο μέσα στο οποίο βλέπει το άτομο να καταναλώνει (έξυπνα κινητά, γρήγορα φαγητά, ακριβή τέχνη, μοδάτα ρούχα κ.λ.π.) και όχι μόνο πράγματα αλλά και εμπειρίες. Λέει χαρακτηριστικά ταξιδέψαμε μόνο για να φωτογραφηθούμε, για παράδειγμα, αποτυπώνοντας την έλλειψη πραγματικής ζωής, το παγίδευμα στις ατραπούς της ταξικής κανονικότητας, της μεταμοντέρνας ιδέας... όλων αυτών που «απαιτούν» μια δράση χωρίς να προσφέρουν κανονικό αντάλλαγμα, δηλαδή εμπειρία ζωής. Μια καθημερινότητα παλμικής ρουτίνας, ίσως μηχανικής ή αυτοματοποιημένης, χωρίς συναίσθημα, αξία, βάθος, ουσία...
Ανάσες χωρίς συναίσθηση, μεγάλες πόλεις χωρίς ανθρώπους αφού έχουμε χάσει την επαφή μας με τα χρώματα, με τις αποχρώσεις, με τις διαβαθμίσεις... Όσο πιο ίδιες είναι οι μέρες, οι στιγμές, τόσο πιο αδιάφορη γίνεται η ζωή, τόσο λιγότερο μας επηρεάζουν τα ερεθίσματα και τόσο περισσότερο νεκρώνουν οι νευρώνες. Ζώντας μέσα στο προβλέψιμο και το σταθερό (οκτώ ώρες δουλειάς, ίδιες εργασίες κάθε μέρα, ίδιες στάσεις στο μετρό με την ίδια φωνή να εκφωνεί τα ονόματά τους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο κ.ο.κ.) οδηγούμαστε ηθελημένα σε συναισθηματικό τέλμα. Κι εκεί είναι που αναρωτιέται η ποιήτρια για τις ημέρες που περνούν, για την ταχύτητα με την οποία περνούν, για την αέναη επαναληπτικότητά τους κ.π.ά.
Πότε συμφώνησα να χάνω ό,τι πιο όμορφο, ό,τι πιο δικό μου;
Όταν ωριμάζει ως άτομο βλέπει το ξόδεμα των ημερών μας/της, αποκωδικοποιεί τα αίτια και γράφει. Κεντρίζει με τις παρατηρήσεις της τα κακώς κείμενα, τις παθογένειες της κοινωνίας (μας), συνεκδοχικά του εαυτού μας.
Τη ζωή μου την ξόδεψα στη συνενοχική ακινησία εφόσον η πρόοδος έρχεται μέσα από την κίνηση, την περιήγηση, την ανακάλυψη, τη μεταφορά από το ένα σημείο σε ένα άλλο -είτε το σώματος είτε την ψυχική/συναισθηματική-, το ταξίδι τελικά.
...στη μικροαστική στενοκεφαλιά [...] ...σε δικές μου δουλοπρεπείς συγκαταβάσεις.
Η άνοιξη τελικά, η δική της άνοιξη, θα έρθει αμέσως μετά την ωριμότητα, δηλαδή όταν θα έχει πια κατανοήσει τα λάθη, όλες τις παραπάνω «αστοχίες», που φυσικά δεν είναι μόνο δικές της αλλά γενικότερες, όλων. Τότε, θα δείτε την αισιόδοξη πλευρά. Ευκαιρία ν' αγαπήσω απ' την αρχή τον κόσμο λέει. Και τότε, διάφορες προστακτικές, υπό τη μορφή συμβουλών, αρχίζουν να ξεχωρίζουν στους στίχους.
...να κοιτάς με τα δυο σου μάτια / τον άνθρωπο, κατευθείαν στα όνειρα.
Συνειδητοποιεί, αλλά μόνο μετά από την επώδυνη παραδοχή μπορείς να γυρίσεις σελίδα και να πας παρακάτω με νέες βάσεις.
το αιθέρια ανομολόγητο υποχωρεί μπρος στο στέρεα ειπωμένο, / το ενδεχόμενο νικιέται από το γεγονός.
Όλα θα μοιάζουν ίδια, / μα δε θα 'ναι· / θα 'χεις αλλάξει εσύ που τα κοιτάζεις.
Οπωσδήποτε μας πετάει κατάμουτρα όλα τα λάθη της σύγχρονης διαβίωσης, από την απόσταση-απομάκρυνση των αστών ως την απομόνωση τελικά και τη μοναξιά, κι από την νέκρωση των αισθητήρων ως την ατέρμονη κυκλική επανάληψη και το χάσιμο χρόνου... ή την αναπλήρωση των χαμένων μας (στιγμών, αισθημάτων...) με το καταναλωτικό μοτίβο, η κυρία Ζυγούρα βουτά την πένα στη μελάνη παραμένοντας γήινη, προσιτή, προσγειωμένη, δεκτική και αληθινή.
ένιψα τας χείρας μου με μελάνι / κι έγραψα ποιήματα
Η ποιητική συλλογή της Κατερίνας Ζυγούρα, Κύματα ακίνητα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Ευχαριστώ τον εκδότη για τη διάθεση του βιβλίου.
Το παραπάνω περιέχει αποσπάσματα.