Στην Ελληνιστική εποχή και στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας
Φίλες και φίλοι,
Η πόλη της Αλεξάνδρειας γνώρισε μεγάλη άνθιση στα εκατό χρόνια της διακυβέρνησης των Πτολεμαίων.
Ο Πτολεμαίος Α΄ ο Σωτήρ φρόντισε για την συνεργασία με το αιγυπτιακό στοιχείο και για την αναδιοργάνωση της χώρας.
Ο Πτολεμαίος Β΄ ο Φιλάδελφος έδωσε σημαντική ώθηση στην οικονομία, στις Τέχνες και στα Γράμματα. Επί των ημερών του ξεκίνησε η μετάφραση των Εβδομήκοντα της Παλαιάς Διαθήκης.
Ο Πτολεμαίος Γ΄ ο Ευεργέτης συνέχισε τα προγράμματα του πατέρα του, φροντίζοντας την πρόοδο στον πολιτισμό, ενώ σημείωσε και στρατιωτικές επιτυχίες εναντίον της Συρίας.
Η παρακμή ξεκίνησε στα χρόνια του Πτολεμαίου Δ΄ του Φιλοπάτορος (222 π.Χ.). Οι αναταραχές και οι στάσεις ήταν συχνές, έφτασαν στο σημείο να προκαλέσουν την επέμβαση της Ρώμης.
Η δυναστεία των Πτολεμαίων είχε την τελευταία της αναλαμπή με την βασίλισσα Κλεοπάτρα. Ωστόσο, όταν ο κοινός στόλος της με εκείνον του Ρωμαίου εραστή της Μάρκου Αντωνίου νικήθηκε στο Άκτιο και την επακόλουθη αυτοκτονία τους (30 π.Χ.), οι Ρωμαίοι επικράτησαν, όχι μόνο στην Αλεξάνδρεια, αλλά και σε όλη την Αίγυπτο.
Οι Ρωμαίοι δεν παραμέλησαν την Αλεξάνδρεια, αντίθετα η πόλη αναδείχτηκε σε λαμπρό πολιτιστικό κέντρο και ανέδειξε σημαντικούς καλλιτέχνες και επιστήμονες (π.χ. ο αστρονόμος, μαθηματικός και γεωγράφος Κλάυδιος Πτολεμαίος, ο μαθηματικός και μηχανικός Ήρων).
Ωστόσο, οι Ρωμαίοι προξένησαν μια σειρά καταστροφές που οδήγησαν βαθμιαία σε παρακμή την πόλη. Ανάμεσα στις σπουδαιότερες ήταν η αιμοδιψής εκδίκηση του Καρακάλα, ο οποίος διέταξε την σφαγή των κατοίκων, τη λεηλασία της πόλης, το κλείσιμο των θεάτρων και της φιλοσοφικής σχολής.
Μια ακόμη υπήρξε η καταστροφή των τειχών επί αυτοκράτορος Αυρηλιανού, ενώ η μέγιστη επήλθε επί ημερών του Διοκλητιανού, όταν προέβη στην αντιμετώπιση του στασιαστή Αχιλλέα πυρπολώντας την πόλη και σφάζοντας τους κατοίκους.
