koukidaki: Ο ξεπεσμένος δερβίσης

Στο συγκλονιστικό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που δημοσιεύθηκε το 1896 διαβάζουμε για την καθημερινότητα ενός δερβίση που έφυγε από την Κωνσταντινούπολη και «ξέπεσε» σε ένα διανυκτερεύον αθηναϊκό καφενείο του Θησείου, παίζοντας το νάι του (μουσικό όργανο, ευρύτερα γνωστό ως νάι). Η στάση του συγγραφέα είναι ολωσδιόλου θετική και υποδέχεται με αγάπη και ενδιαφέρον τον αλλόθρησκο στη δική του καθημερινότητα. Άνθρωποι ξένοι προς αυτόν τον φροντίζουν και τον περιποιούνται, δείχνοντας το μεγαλείο της χριστιανικής αγάπης και εκπροσωπώντας το κήρυγμα του ίδιου του Χριστού: «Αγαπάτε αλλήλους», ειδικά όταν τους έχει ανάγκη.

Αυτό το υπέροχο και λυρικό κείμενο, με τα τόσα διαχρονικά και πάντα επίκαιρα νοήματα, βρήκε την κατάλληλη ομάδα για να αναπαρασταθεί μπροστά στα μάτια των θεατών. Η Φένια Παπαδόδημα με τους Γιώργο Παλαμιώτη στο μπάσο, Χάρη Λαμπράκη στο νέι και Παναγιώτη Κωστόπουλο στα τύμπανα ζωντανεύει μοναδικά το κείμενο του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα και με ταξίδεψε σε εποχές αλλοτινές, μου σύστησε ανθρώπους δοτικούς και φιλάνθρωπους, μου γνώρισε μια γλώσσα ελληνική κατάλληλα τονισμένη. Το πιάνο, το νέι, τα κρουστά και άλλα όργανα θέτουν τις υπηρεσίες τους στο συγκινητικό κείμενο και δημιουργούν μια αξέχαστη μουσική παράσταση.

Βίντεο προβολές χαρίζουν μια επιπλέον διάσταση στην εξιστόρηση, δείχνουν καλλιτεχνικές εικόνες, σύμβολα και σχέδια. Όπως γράφει και το δελτίο τύπου: «Η εκστατική διάσταση της μουσικής, φέρει τον απόηχο των κυκλικών χορών, του κελαηδίσματος των πουλιών αλλά και της σκληρής, παγωμένης και άκαρδης πραγματικότητας την οποία καλούμαστε όλοι να μεταμορφώσουμε πρώτα». Κατά τη διάρκεια της μουσικής, οι εικόνες στροβιλίζονται, πάλλονται, ανακυκλώνονται, ρέουν ενώ όσο η Φένια Παπαδόδημα δίνει ένα ρεσιτάλ υποκριτικής δείχνουν τις συγκλονιστικές, ρεαλιστικές βυζαντινές αγιογραφίες του Γιώργου Κόρδη, δημιουργώντας ένα αρραγές σύνολο μέθεξης και βυζαντινισμού.

Η Φένια Παπαδόδημα αποδίδει με μετριασμένο στόμφο και έξυπνη κίνηση τα όσα αφηγείται ο Παπαδιαμάντης. Στην αρχή η εκτεταμένη μουσική εισαγωγή δημιουργεί το κατάλληλο πλαίσιο που καλωσορίζει τον θεατή σε μια υπερβατική διάσταση, μακριά από την ατομική του πραγματικότητα. Σκόρπιες λέξεις και υπέροχα τραγούδια ξεκινάνε να ζωντανεύουν τον κόσμο που αναπαριστά ο Παπαδιαμάντης και στη συνέχεια, με τη στιβαρή φωνή των τριών αντρών, η ηθοποιός αρχίζει την αφήγηση, περπατάει, παίζει, κι ο μονόλογός της διακόπτεται σε απαραίτητα σημεία για να πάρει τη σκυτάλη η ατμοσφαιρική μουσική.

«Ο ξεπεσμένος δερβίσης», η ιδανική πρόταση ανάγνωσης και γνωριμίας του κοινού με το διήγημα αυτό, ζωντανεύει από το «Αθηναϊκό Μουσικό Θέατρο» και, μετά την επιτυχημένη παρουσία του στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής την άνοιξη του 2018, σας περιμένει για λίγες μόνο παραστάσεις στο θέατρο «Ροές». Αφεθείτε, ταξιδέψτε, ακούστε, δείτε, νιώστε, συγκινηθείτε!