Ψευδάνθρακας


Αντιήρωας στη λογοτεχνία είναι ο πρωταγωνιστής που, φαινομενικά, δεν έχει αρετές, τόλμη να κάνει τον κόσμο και τον εαυτό του καλύτερο. Εκφράζει μόνο «αρνητικά» στοιχεία, δυσφορία, στόμφο ακόμα και για τα δικά του προβλήματα ή συναισθήματα. Ο αντιήρωας δεν μάχεται για το καλό, ούτε είναι ευαίσθητος, ώστε ν’ αγαπάει το διπλανό του και παραμένει εγκλωβισμένος στο εγώ του· τις ανάγκες του συχνά προσπαθεί να ικανοποιήσει με αθέμιτα μέσα.

Ένας κλασικός αντιήρωας είναι ο Μερσώ του Καμύ στον Ξένο. Η υπόθεση του Ξένου: Ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ο Μερσώ, λαμβάνει ένα τηλεγράφημα το οποίο τον ειδοποιεί ότι η μητέρα του, που την έχει βάλει σε κάποιο γηροκομείο, πέθανε. Ο Μερσώ πηγαίνει στο γηροκομείο, δεν εκφράζει σχεδόν κανένα συναίσθημα για τον θάνατο της μητέρας του και συνεχίζει τη ζωή του σαν να μην έχει αλλάξει τίποτε.
Αντι-ήρωες μας έχει δώσει και ο Ντοστογέφσκι. Στον Αιώνιο Σύζυγο, για παράδειγμα, έχουμε τα συγκλονιστικά πορτρέτα δύο χαρακτήρων: του αιώνιου συζύγου και του αιώνιου εραστή. Οι χαρακτήρες τους ξετυλίγονται αργά, βασανιστικά σχεδόν, για να αποκαλύψουν δυο άτομα που ενώ εκ πρώτης όψεως τα έχουν όλα, στην ουσία δεν έχουν τίποτα. Δυο άτομα που παλεύουν να αποδεχτούν τη σκληρή, ανθρώπινη μοίρα.
Σε μυθιστορήματα τύπου Χάρι Πότερ, βλέπουμε ότι ο αντιήρωας πήρε τη θέση του «ήρωα» στα βιβλία που διαβάζουμε σήμερα. Ένας τύπος ανθρώπου ο οποίος εμμονικά μένει παιδί. Ένα παιδί που αιώνια περιστρέφεται σε αναμνήσεις, εμπειρίες που συνέβησαν στα και από τα παιδικά του χρόνια. 

Με τις σκέψεις αυτές παρουσιάζουμε σήμερα το βιβλίο της Ευγένιας Μακαριάδη, «Ψευδάνθρακας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Στις σελιδες του παρελαύνουν ήρωες όμορφοι, άσχημοι, λογικοί, παράλογοι... λογοδοτούν στην απώλεια, στη ζωή, στον χρόνο, στον έρωτα, στη φαντασία, στο θάνατο. Κινούνται σε τοπία αστικά, επαρχιακά, ουτοπικά και αλλόκοτα. Όνειρα παιδικά που γίνονται μνήμες. Μάνες χωρίς μητρικό ένστικτο. Νέοι χαμένοι σε πεδία παραίσθησης. Κυνήγι του παρελθόντος χρόνου. Φόνοι χωρίς καταδίκη.

Μια συκιά πιθανόν να γίνει τροφός και φιγούρα μελλοντικής γυναίκας ερωμένης στον ήρωα της Μακαριάδη. «Πάσχει» από μικρός από μια αλλεργία την οποία του προκαλεί ο ψευδάνθρακας. Η αλλεργία τού φέρνει φαγούρα, εξανθήματα μια ζωή. Τον ανακουφίζουν τα ιαματικά λουτρά και πηγαίνει κάθε χρόνο με τη γυναίκα του. Στα καμένα βούρλα.
Οι φαγούρες σέρνονται από τις πατούσες του ως τα μαλλιά. Πολλές απλώνονται στην κοιλιά άλλες τόσες στην πλάτη, στα πόδια, στο κεφάλι. Προχωράνε με τα μυτερά τους πόδια κι αφήνουν αιμάτινες χαρακιές πίσω τους, πηδάνε ουρλιάζοντας, ουρλιάζει και ‘κείνος∙ τον τσιμπάνε∙ ρουφάνε τα ρουφηγμένα μάγουλά του, χωρίς διακοπή.

Αρωματικά σαπούνια, Νεκρόδειπνο, Σφηκοφωλιά, Από της συκιάς το γάλα, Τα αμίλητα, Τα δερμάτινα, Πριν πέσει ο ήλιος, Από λευκό λινάρι, Εκείνης τα χέρια, Απάγκιο παγκάκι, Τρύπα στον τοίχο, Υπογλυκαιμία, Τα πικρόφυλλα, Το πόκερ, Ψευδάνθρακας, Δάφνη, Τα δέκα σκαλοπάτια, Ρευστά σχήματα, Οπτικά πορίσματα, Γρύλος ανύψωσης, Λάβρα καλοκαιριού, Πληγωμένο όνομα, Ανεξήγητο χαμόγελο, Στην ακτή, Καταρράκτης, Σαν την κότα που ήπιε νερό, Ο καουτσουκένιος, Η σακούλα.

Ένα σύγχρονο διήγημα, που πηγαινοέρχεται από τους πίνακες του Βανγκ Γκονγκ, μέχρι τις αξεπέραστες ψυχαναλύσεις του Φρόιντ... από τους λεπρούς της Βίβλου ή τους καταναγκασμούς Γιούνγκ, που αξίζει να το διαβάζουμε.



Η συλλογή διηγημάτων της Ευγενίας Μακαριάδη, Ψευδάνθρακας, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.