Η κάθε εποχή έχει έναν τρόπο ζωής που την διακρίνει. Υπάρχει πάντα το αυτονόητο, που αντιπροσωπεύει μια εποχή. Πάντα όμως, σε ό,τι ήδη υπάρχει, έρχεται να προστεθεί και ένα καινούργιο. Ο νεωτερισμός υπήρχε σε κάθε εποχή. Το ίδιο συνέβαινε και στην αρχαία Ελλάδα...
Η μεγάλη άνθιση στον πολιτισμό άρχισε την επονομαζόμενη Κλασική εποχή που κράτησε από το 480 π.Χ. μέχρι και το 323 π.Χ. Της δόθηκε το όνομα αυτό από την αλματώδη πολιτιστική άνοδο.
Ο γραπτός λόγος
Με το πέρας των Περσικών Πολέμων έχουμε πλέον μια μεγάλη χρήση του γραπτού λόγου, που εξαπλώνεται σε διαφορετικών ειδών γραφές. Στην αρχαία τραγωδία, στις δημόσιες και ιδιωτικές επιγραφές, στα δοκίμια, στις βιογραφίες και τα μυθιστορήματα. Τα θέματα εκείνα ήταν σύγχρονα για την εποχή τους. Ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης και ο Ξενοφώντας συγγράφουν και αποτυπώνουν για τους Περσικούς Πολέμους, για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και για τη διήγηση του Θουκυδίδη, αντίστοιχα. Πέρα όμως της ανόδου, που παρουσίασε ο γραπτός λόγος, υπάρχουν και άλλα είδη που αυξάνονται λόγω της γενικότερης προόδου. Οι ρήτορες εκφωνούν περισσότερους λόγους και τα μαθηματικά και η φιλοσοφία αναπτύσσονται.
Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος άρχισε το 431 π.Χ και τελείωσε το 404 π.Χ. Όπως ήταν φυσικό, λόγω της εξέλιξης, αποτυπώθηκε σε αρκετές τραγωδίες, όπως λόγου χάρη στις Τρωάδες του Ευριπίδη.
Σε σχέση με τον Ευριπίδη, αυτός έφερε έναν άλλο τρόπο γραφής, στα περισσότερα έργα του, σε σχέση με τους δύο άλλους κορυφαίους ομοτέχνούς του και εισήγαγε καινούργια στοιχεία, που ως είθισται στην αρχή πολεμήθηκαν, αργότερα όμως γνώρισαν την γενική αποδοχή. Αυτό το διαφορετικό που έφερε ήταν μια αντίθεση στην τότε δραματουργική τέχνη.
Δεν έμοιαζε η γραφή του με τους άλλους δύο ποιητές. Αλλά αυτό δεν ήταν το μόνο σημείο όπου είχαν διαφορά. Ο τρόπος ζωής του ήταν αρκετά διαφορετικός. Είχε ασχοληθεί με τη ζωγραφική, την ποίηση, τη φιλοσοφία και τη μουσική. Για ένα μικρό διάστημα είχε ξεκινήσει να ασχολείται και με τη γυμναστική, αλλά μετά από σύντομο διάστημα τα παράτησε, ενώ δεν ασχολήθηκε καθόλου με την πολιτική, πράγμα που οι άλλοι τραγικοί ποιητές έκαναν.
Οι τραγωδίες του Ευριπίδη αντιμετωπίστηκαν από τους Αθηναίους με έναν συντηρητισμό. Ήταν η νέα γενιά, που με τα καινούργια κείμενά του –από μια μερίδα του κοινού– δεν έτυχε θερμής υποδοχής. Υπήρχαν βέβαια και αυτοί που αγκάλιασαν εξαρχής τα έργα του αλλά η γενική αναγνώριση ήρθε αργότερα.
Καινοτομίες και νεωτερισμοί του Ευριπίδη
Ένα από τα μεγάλα χαρακτηριστικά του Ευριπίδη, που εισήγαγε στο θέατρο, είναι ο πρόλογος. Δινόταν σε μορφή μονολόγου και ιστορούσε τι είχε συμβεί, όπως επίσης και τι επρόκειτο να γίνει. Πιο πριν δεν υπήρχε στην αρχαία τραγωδία. Επίσης, έφερε στην σκηνή και τον «από μηχανής Θεό», που ερχόταν προς το τέλος της τραγωδίας και έφερνε την πολυπόθητη λύση.
Αν και οι επικριτές του μπορεί να ήταν αρκετοί τα πρώτα εκείνα χρόνια, η δραματουργία σε παγκόσμιο επίπεδο του χρωστάει πολλά για αυτές ακριβώς τις καινοτομίες. Μέσα σε αυτές τις καινοτομίες μπορεί ίσως κανείς να προσθέσει μια ακόμα. Ότι οι τραγωδίες του, που είναι ισάξιες των άλλων ομότεχνών του, έχουν κερδίσει αυτήν τη θέση με θέματα πολύ πιο απλά στην σύλληψη και στην πλοκή της δράσης του έργου. Ασφαλώς υπάρχουν τραγωδίες του που το θέμα τους είναι πολύ πιο τραγικό από τις άλλες, όμως στην συντριπτική τους πλειονότητα, οι περισσότερες τραγωδίες του δεν έχουν αυτό το στοιχείο της υψηλής συμφοράς και αναζήτησης όπως των άλλων τραγικών ποιητών. Άλλωστε, όταν λέμε τραγωδία δεν εννοούμε τον θάνατο. Υπάρχουν πολλές τραγωδίες που εστιάζουν σε άλλα θέματα. Παρ' όλα αυτά είναι τραγωδίες γιατί τραγικό για τον άνθρωπο, από τα αρχαία χρόνια, δεν είναι μόνο ο θάνατος αλλά η αντιμετώπιση ενός γολγοθά, από όπου και αν προέρχεται. Με τον σωστό δραματουργικό τρόπο ένα θέμα πιο απλό φτάνει στα όρια της μεγάλης τραγωδίας.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το ετήσιο περιοδικό Θέατρο του Θεόδωρου Κρίτα καθώς επίσης και από το περιοδικό Θέατρο του Κώστα Νίτσου
