Δεκατρείς ιστορίες για το λάθος, όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο της συλλογής διηγημάτων του Κώστα Τσιάκαλου Ο πόνος των άλλων, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άνω τελεία. Αυτή η φράση θα μπορούσε να είναι και η ουσία του βιβλίου αν δεν ήταν και μια άλλη παράμετρος, αυτή του πόνου.
Το βιβλίο εξερευνά τον πόνο σε ανθρώπους και ζώα, άρα σε όλα τα πλάσματα, και μάλιστα πολυεπίπεδα, ώσπου να καταλήξει συμπερασματικά ότι ο πόνος των άλλων είναι και δικός μας πόνος. Ουσιαστικά, ο συγγραφέας, μέσα από αυτή τη σειρά αφηγημάτων, μας μεταφέρει την πεποίθηση και συνειδητοποίηση ότι δεν είμαστε αποκομμένοι, αποτελούμε μέρος ενός συνόλου που όλο μαζί πορεύεται λειτουργικά ή μη, και, τελικά, έτσι βιώνεται ο πολιτισμός σε όλες τις εποχές και σε κάθε τόπο.
Μου αρέσει το δίδαγμά του, το απόσταγμά του, αλλά μου αρέσει ιδιαιτέρως που δεν παραδειγματίζει μόνο με ανθρώπους, καθώς ο πολιτισμός μιας κοινωνίας φαίνεται –περισσότερο– από τη σχέση των μελών της με τα ζώα και όλα, εν τω συνόλω, τα έμβια όντα. Έτσι, ο άνθρωπος εμφανίζεται απέναντι σε ένα ζώο σε διάφορες ιστορίες, άλλοτε ως θύτης (βιαστής, βασανιστής) κι άλλοτε ως προστάτης και βοηθός του ενώ «τολμά» –κι εδώ βρίσκεται το καλύτερο εύρημά του– να ηρωποιήσει κάποια ζώα δίνοντάς τους φωνή, αντιμετωπίζοντάς τα ως όντα με νόηση. Άρα, θα λέγαμε, προσφέρει και την οπτική από τη μεριά τους κυκλώνοντας έτσι τα θέματα που τον απασχολούν.
Άξιο λόγου είναι η σημασία της ίασης όχι μόνο από τη μεριά ενός ζώου (όπως στο Μικλό) αλλά και από τη μεριά εκείνου που συμπαραστέκεται στο άτυχο πλάσμα. Αλλού, το άλογο του Μέγα Αλέξανδρου σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση μιλά για τη ζωή και τον θάνατό του... κ.ο.κ.
Στο τέλος, ακόμα μία θετική έκπληξη, αφού διαβάζουμε ένα γλυκό θεατρικό όπου ένας σκύλος, που κάνει διάλογο, είναι ο πρωταγωνιστής!
Γενικότερα, μετά τη γνωριμία μου με τους ήρωες του κυρίου Τσιάκαλου και αφού είχα ξεψαχνίσει τις δράσεις και τα περιστατικά των διηγημάτων του, μου έμεινε ένα ερώτημα ως κατακλείδα. Πού βρίσκεται το λάθος; Πού είναι το λάθος (μας); Αλλά και πότε γίνεται το λάθος;
Αντικρίζουμε μια ποιότητα σε όλη την έκταση, με «αποχρώσεις» όπως ο σεβασμός και οι αξίες να πρωτοστατούν. Λατρεύω τις συλλογές όπου όλα τα κείμενα έχουν κοινό παρονομαστή κι εδώ είναι ένα τέτοιο παράδειγμα ενιαίου ύφους και θεματολογίας, που δένει αρμονικά το σύνολο σε κάτι αδιαίρετο και ομοιογενές.
