Πώς προέκυψε το βιβλίο;
Βασιλική Χρονοπούλου: Τα τελευταία χρόνια μια βαθιά ανάγκη να αναγνωρίσω και να αγκαλιάσω όλες μου τις πλευρές ενέπνευσε και εκκίνησε τη σύλληψη μιας ιδέας και τη γέννηση της υπαρξιακής ποιητικής ψυχογραφίας που αισιοδοξώ να ανοίξει μια νέα κατηγορία σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο, την ψυχή και τον λόγο του.
Τι είναι όμως η υπαρξιακή ποιητική ψυχογραφία; Είναι η ελευθερία να πας εκεί που αγαπάς. Η ελευθερία και ο έρωτας έχουν ορμή. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται να θυμηθείς και να ενώσεις όλες σου τις πλευρές. Η πεμπτουσία της ύπαρξης είναι ακριβώς αυτή η ένωση που σχετίζεται με την επίγνωση ότι με αυτή την ορμή ενθυμούμαι και ποιώ όσα η ψυχή μου γράφει. Το «Ζω-γράφοντας» αποτελεί την πρώτη γέννηση της υπαρξιακής ποιητικής ψυχογραφίας σε μια προσπάθεια να επικοινωνήσω με ελευθερία την επιθυμία μου να συνδεθώ και να μοιραστώ, μέσα από δύο τέχνες που αγαπώ, την ποίηση και τη ζωγραφική, καθώς συναντιούνται και αλληλοσυμπληρώνονται με έναν τρόπο αφηγηματικό και κυρίως ψυχογραφικό για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Ποιο ήταν το έναυσμα ή η έμπνευση για τα έργα που βλέπουμε και διαβάζουμε;
Β.Χ.: Η βασική πηγή έμπνευσης είναι η ανάγκη αναστοχασμού που γεννιέται μέσα από τα προσωπικά βιώματα και τις διεργασίες που προκύπτουν στις συνεχείς μετεκπαιδεύσεις, στο ψυχοθεραπευτικό δωμάτιο, στην ομάδα ψυχοδράματος και στα μαθήματα φιλοσοφίας.
Πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφει. Ποιήματα και πεζά. Με τα χρόνια άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι μακρηγορώντας διέφευγε η αρχική ιδέα και ότι για να προσθέσεις χρειάζεται πρώτα να αφαιρέσεις. Ο κύριος λόγος που συναντήθηκα με την ποίηση, λοιπόν, νιώθω ότι είναι η αναζήτηση ενός λόγου ουσιαστικού και εμπεριεκτικού, κυρίως σε πρώτο πρόσωπο.
Με τη ζωγραφική, από την άλλη, προέκυψε μια στενή ερωτική σχέση τα τελευταία χρόνια. Μια στιγμή ήταν αρκετή για να συνειδητοποιήσω ότι όσα δεν μπορούσα να βρω τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράσω, τα άγουρα δηλαδή, τα ζωγράφιζα.
Πώς προέκυψε η παράλληλη αποτύπωση των ποιητικών έργων και των ζωγραφικών;
Β.Χ.: Στη ζωγραφική όπως και στην ποίηση, το ασυνείδητο εκφράζεται μέσα από συμβολισμούς. Στη ζωγραφική οι σιωπηλές εσωτερικές εικόνες, οι αναπαραστάσεις, βρίσκουν διέξοδο δημιουργώντας σχήματα και χρώματα. Στην ποίηση ο συλλογισμός βρίσκει καταφύγιο στις λέξεις. Μέσα από τη γόνιμη συνάντηση αυτών των δύο τεχνών κινητοποιήθηκαν εσωτερικές διεργασίες φέρνοντας στην επιφάνεια ασυνείδητο υλικό και μετασχηματίζοντας δύσκολα συναισθήματα σε καύσιμο και όχημα ταυτόχρονα.
Δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα πότε και πως ακριβώς προκύπτει η παράλληλη αποτύπωση ενός ποιήματος και μιας ζωγραφιάς. Μερικές φορές πρώτα έρχεται η εικόνα και μετά οι λέξεις, που την συνοδεύουν, σαν μουσικό χαλί και άλλες, το ίδιο το ποίημα μέσα από την απεικόνιση προσώπων ψάχνει κάποιον να το απαγγείλει.
Ποια τα οφέλη της δημιουργικής έκφρασης σε δημιουργό και θεατή/αναγνώστη;
Β.Χ.: Από την εμπειρία μου ως ανασυνδυασμένη σύμβουλος ψυχικής υγείας με εξειδίκευση στην ενσυνειδητότητα, πιστεύω ότι κάθε μορφή τέχνης είναι θεραπευτική καθώς εξυπηρετεί την επιτακτική ανάγκη του υποσυνείδητου να εκφραστεί στο εδώ και τώρα. Για παράδειγμα στη χρήση της ζωγραφικής σε συνεδρίες ενσυνειδητότητας δεν εστιάζουμε τόσο στο αποτέλεσμα, στη δημιουργία δηλαδή ενός τέλειου έργου τέχνης, αλλά κυρίως στην αίσθηση που έχουμε ζωγραφίζοντας, πώς νιώθουμε όταν χρησιμοποιούμε τα πινέλα και τα χρώματα για να εκφραστούμε δημιουργικά. Αυτό μας βοηθά να είμαστε ενσυνείδητοι και παρόντες χωρίς να εγκλωβιζόμαστε σε παρελθοντολογικές ανησυχίες ή μελλοντικές αγωνίες.
Τα οφέλη για τον συμβουλευόμενο είναι πολλά διότι εκτός από το γεγονός ότι καταφέρνει να ελέγξει τα επίπεδα του στρες, μαθαίνει να εστιάζει καλύτερα, να αυτορυθμίζεται συναισθηματικά, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η αυτοεκτίμηση του και η αίσθηση επίτευξης και χαράς.
Προσωπικά νιώθω ότι η δημιουργική έκφραση είναι ένας χώρος εκδήλωσης και κινητοποίησης εσωτερικών διεργασιών, που φέρνουν στην επιφάνεια ασυνείδητο υλικό. Όπως ακριβώς σε ένα θεραπευτικό δωμάτιο. Όταν το ασυνείδητο γίνει συνειδητό, μέσα από τις κατάλληλες συνδέσεις, υποστηρίζει τον μετασχηματισμό των δύσκολων συναισθημάτων σε δράση. Ό,τι είναι διαχωρισμένο ενώνεται δηλαδή. Και αυτό γίνεται με ασφάλεια στο κοινό πεδίο συνήχησης που δημιουργεί η σχέση ανάμεσα στον σύμβουλο και τον συμβουλευόμενο, όπως ακριβώς και ανάμεσα στον δημιουργό και τον αναγνώστη, μια αμφίπλευρη θεραπευτική διαδικασία.
Ποιες ηλικίες αφορά το βιβλίο; Υπάρχουν τέτοια όρια;
Β.Χ.: Η θεματολογία της συλλογής τροφοδοτείται από τις σχέσεις με τον εαυτό και την αλληλεπίδραση με τους άλλους, τον έρωτα, τις συντροφικές σχέσεις, την απώλεια, τα συλλογικά τραύματα, τους πολέμους, την καταπίεση, τα κοινωνικά φαινόμενα, οτιδήποτε συντηρεί φόβους και κρατιέται στη σκιά, επενεργώντας ως εμπόδιο στον δρόμο για την ελευθερία.
Προσωπικά, για μένα, η ηλικία είναι ένας αριθμός που δεν καθορίζει ούτε περιορίζει την ύπαρξη. Μπορεί κάποιος στη βαθιά του ωριμότητα να επιλέγει να διαβάζει λογοτεχνία φαντασίας και κάποιος στην πρώτη του νεότητα να επιλέγει ποίηση. Οι επιλογές μας καθοδηγούνται κυρίως από τις ψυχικές μας ανάγκες και τα βιώματα μας εκείνη τη χρονική περίοδο της ζωής μας. Στον μαγικό κόσμο του βιβλίου δεν υπάρχουν περιορισμοί ή/και αποκλεισμοί. Ας μην ξεχνάμε ότι ο χρόνος είναι ψευδαίσθηση. Το μοναδικό σημείο έξω από τον χρόνο είναι το πολύτιμο τώρα.
Τι θα θέλατε να πείτε στον εν δυνάμει αναγνώστη σας;
Β.Χ.: Προσωπικά εύχομαι και θέλω να συν-κινηθεί. Να πάρει θάρρος και να μιλήσει με ελευθερία και εκείνος, σε πρώτο πρόσωπο, χωρίς να εμποδίζεται από το τι θα σκεφτούν οι άλλοι. Μιλάω για συν-κίνηση διότι πιστεύω ότι στις μέρες μας είναι απαραίτητη. Είναι η κίνηση που νικάει το πάγωμα και την ακινητοποίηση και είναι η κίνηση που απεγκλωβίζει το συναίσθημα, δίνοντας ώθηση και χρωματίζοντας τη ζωή μας.
Πιστεύω στην αγάπη και την ανυπέρβλητη δύναμη του ανθρώπου, όταν αποκτήσει την υποστήριξη που χρειάζεται, να μετασχηματίσει ό,τι τον εμποδίζει να εξελιχθεί και, αλλάζοντας ριζικά τη ζωή του, να πάει ελεύθερα εκεί που αγαπάει. Το «Ζω-γράφοντας» εμένα με πήγε εκεί. Θέλω να πιστεύω ότι θα πάει και τους αναγνώστες του.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας σε σχέση με το λογοτεχνικό βιβλίο;
Β.Χ.: Έχω την αίσθηση ότι την τελευταία διετία επιστρέψαμε σε μια κανονικότητα μετά την ύφεση που υπήρξε στην περίοδο της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Παρατηρώ μάλιστα ότι έχουν αυξηθεί τόσο οι εκδοτικοί οίκοι όσο και οι αυτοεκδόσεις, κυρίως στην ποίηση. Σε ό,τι αφορά τη λογοτεχνία, νομίζω ότι εξακολουθεί να κατέχει τα πρωτεία μαζί με τα βιβλία αυτοβοήθειας που έχουν άνθιση παγκοσμίως.
Αυτό που προσδοκώ από τους ανθρώπους του βιβλίου σε ό,τι αφορά τις εκδόσεις, τις παρουσιάσεις και τη βιβλιοκριτική, είναι να ενθαρρύνουν και να δώσουν χώρο και σε νέες φωνές να ακουστούν.
Αυτά είπε η Βασιλική Χρονοπούλου, σε μια μικρή συνέντευξη μεγάλων βιβλιοταξιδιών, για –και με αφορμή– τη συλλογή της Ζω-γράφοντας, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φίλντισι.
Πρόκειται για μία ποιητική συλλογή εκ παραλλήλου με μία συλλογή ζωγραφικών έργων, που υπογράφει η ίδια, κι έτσι ο αναγνώστης εισέρχεται σε έναν κόσμο όπου εικόνα και λόγος συνδυάζονται και συνλειτουργούν. Για τη συγγραφέα η τέχνη λειτουργεί ιαματικά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει (και) η Άννα Ιωαννίδου, που προλογίζει το βιβλίο, ενώ οι δύο μορφές έκφρασης ενώνονται και αλληλοσυμπληρώνονται με τρόπο αφηγηματικό και κυρίως ψυχογραφικό για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Αύριο πάλι ξώφαλτσες σφαίρες / θα συναντηθούν με απροστάτευτες φλέβες.Με χρωματιστές κλωστές / να κεντήσουμε την ουσία μας.
Διαβάζοντας και κοιτώντας τα έργα, δεν μπορούσα να μην σημειώσω κάποιες γενικές κατευθύνσεις. Στην ποίηση της κυρίας Χρονοπούλου κυριαρχούν υφές όπως: αποχωρισμοί, θυμός, φόβος, σκοτάδι, πληγές, στάχτες, πόλεμος... μαζί με μνήμες, αγκαλιές, γέφυρες, αλλά και έρωτας, και στη ζωγραφική της, η ανθρωποκεντρική ματιά της εξαιρεί παντελώς το μαύρο από την παλέτα της, χρησιμοποιεί μεγάλες αντιθέσεις στις συνθέσεις της και έντονα χρώματα. Οι γυναικείες φιγούρες της διαθέτουν μεγάλα, κυρίαρχα μάτια, έντονα βαμμένα χείλη και μάγουλα και κατακόκκινα νύχια... δηλαδή δίνεται ισχύ στον συναισθηματικό τους κόσμο αφού τονίζονται οι αισθήσεις (με τα μάτια η όραση, με το στόμα η γεύση, με τα χέρια η αφή κ.ο.κ.). Επίσης, συχνά φέρουν μεγάλα σχέδια πάνω στα φορέματά τους· στοιχείο που, κατά τη δική μου άποψη, δείχνει ό,τι βρίσκεται εντός τους.
Μία ρεαλίστρια δημιουργός μα και παραμυθένια μαζί, που αγαπά το παιχνίδι(-σμα) με τις λέξεις και αφήνεται, θαρρείς, στον αυθορμητισμό της στιγμής, πολύ περισσότερο από ό,τι σε κάτι προσχεδιασμένο.
