Συνεχίζουμε την περιήγηση στην τιμωρημένη, ως υπαίτιας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, Γερμανία με προηγούμενο «σταθμό» το μυθιστόρημα Τρανζίστορ του Λουτς Ζάιλερ. Τώρα με το Αδάμ και Έβελιν.
Προαισθανόμενοι, στις αρχές του 1989 ή επειδή είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου (είχαν αυξηθεί και δημοσιευθεί ατυχήματα από τις αποτυχημένες προσπάθειες πολλών να δραπετεύσουν στη Δύση), τέσσερις πέντε Γερμανοί (ο ένας υπερφίαλος Δυτικογερμανός, γνωστός της μιας κοπέλας από την παρέα) 25-35 χρόνων, κουρασμένοι από τη χρόνια απομόνωση από την Δυτική Γερμανία, αδελφούς και φίλους και τον αναπόδραστο έλεγχο των συναισθημάτων τους (μια και δεν εμπιστεύονταν ούτε την σχέση τους) προσπαθούν να πραγματοποιήσουν αυτό που ονειρεύονταν, το ταξίδι (πόσο μάλλον περισσότερο αφού και απαγορευόταν). Την συγκεκριμένη εποχή, που είναι και ο χρόνος του μυθιστορήματος, είναι διάχυτη η αίσθηση και οι ανεπίσημες πληροφορίες περί επικείμενης πτώσης του διαχωριστικού Τείχους του Βερολίνου.
Ο ράφτης γυναικών, σε κωμόπολη της Ανατολικής Γερμανίας, με το ψευδώνυμο Αδάμ, στο εργαστήριο ραπτικής του ομορφαίνει τις γυναίκες με τα ρούχα του και τις φωτίζει σαν να είναι ο υπεύθυνος φωτισμού σ' ένα θέατρο, τις φωτογραφίζει και εκτυπώνει τις φωτογραφίες τους στον σκοτεινό θάλαμο εμφάνισης του φιλμ της παλιάς φωτογραφικής μηχανής. Χωρίς να χρησιμοποιεί περίτεχνο φλερτ, μόνο ντύνοντάς τες όμορφα και κάποιες φορές και με μουσική υπόκρουση!
Αμέσως, σ' εκείνη την κατάσταση –σε κάποιους αναγνώστες– έρχεται συνειρμικά η ταινία του Βίκτορ Έριθε Το πνεύμα του Μελισσιού, το σιωπηλό, οι κρυφές σχέσεις στην ισπανική επαρχία την εποχή της δικτατορίας του Φράνκο. Οι χαρακτήρες σ' αυτά τα τρία έργα των δημιουργών γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και διαμορφώθηκαν σε κοινωνίες με απαγορεύσεις, κάποιες ελλείψεις πληροφόρησης και αγαθών αλλά και καχυποψία ακόμα και για φίλους ή και τον σύζυγό τους. Σαφώς, αν έχουν συμμετοχή ή πολλή αποδοχή στις διατάξεις και αποφάσεις των κρατούντων.
Η νεότερή του Έβελιν, πικραμένη που δεν μπορεί να σπουδάσει ό,τι θέλει, τον αγαπά, συζεί με τον Αδάμ και τις περισσότερες ώρες εργάζεται ως σερβιτόρα. Αργότερα μαθαίνουμε ότι ο εξαφανισμένος Τούρκος πατέρας της ευθύνεται για τα μαύρα της μαλλιά και ίσως και τα γαλάζια μάτια. Από το όνομα του μικρού της ετεροθαλούς αδελφού βγαίνει συνειρμικά η πληροφορία ότι η μητέρα της κατέχει θέση και έχει δεύτερο σύζυγο, πιθανότατα Σοβιετικό. Άλλος χαρακτήρας η ηρωίδα μας Έβελιν από την προσαρμοσμένη μητέρα της, βάζει πλακέ πέτρα στη λιμνούλα, ιδανική για τα πουλιά. Μετά την παραίτησή της απ' τη δουλειά κι από έναν γερό καυγά με τον Αδάμ, η Έβελιν ξεκινά ένα μικρό ταξίδι με την κολλητή της κι έναν μακρινό ξάδελφο, που σκέπτονται να παντρευτούν για να πάει η φίλη στην Δύση.
Ο σύγχρονος Αδάμ, αφού πρωτοδοκιμάζει τα παράξενα φρούτα που μοιάζουν σαν τα κρεμμύδια αλλά πιο μαλακά, μπαίνει στο παλιό του αμάξι (άγνωστα φρούτα λόγω εμπορικού εμπάρκο) και μετανιωμένος παρακολουθεί τη γυναίκα της ζωής του, μα στο δικό του ταξίδι τον προσεγγίζουν άλλες σκέψεις και ιδέες, αν και ο ίδιος είναι ευχαριστημένος με την ασφάλεια της Ανατολικής Γερμανίας. Τις ελλείψεις άλλωστε τις έχει συνηθίσει. Συνοδοιπόρος, μια νεαρή που απέτυχε να το σκάσει πριν εβδομάδες, όταν είχε περάσει κολυμπώντας τον ποταμό Έλβα και τον Μολδάβα. Την περνά, στο πορτ-μπαγκάζ, στην Τσεχία και την Ουγγαρία.
Ο ήρωας αλλάζει κάπως. Για οικονομία, όλοι κουβαλούν μια σκηνή και σλίπιν-μπαγκ Ευτυχώς, σε κωμόπολη στην Ουγγαρία, μια φιλική οικογένεια τους ανταποδίδει μια παλιά φιλοξενία. Φήμες κυκλοφορούν ότι επίκειται μελλοντική πτώση του Τείχους του Βερολίνου και πολίτες κατασκηνώνουν έξω από τις Πρεσβείες. Έρωτες, αβεβαιότητες, καχυποψίες και διακινδυνεύσεις. Στη λίμνη Μπάλατον και τον Δούναβη το νερό που χωρίζει, ενώνει αλλά και εξαφανίζει. Αλλαγές απόψεων, αλλαγή σημείων άποψης προς τον κόσμο όπως μας πρωτόδειξε ο Αριστοτέλης. Κι ενώ οι χαρακτήρες και οι σχέσεις γίνονται δυνατότερες το Τείχος πέφτει. Άλλοι γυρίζουν στην Ανατολή, άλλοι εγκαθίστανται στη Δύση, στην λαμπερή και ακριβή και αρκετές φορές αφιλόξενη.
Όμορφο και με παραξενιές, όπως η πορεία κάθε ζωής. Ένα μυθιστόρημα που σε κάνει να ποθείς να το διαβάσεις σε τρεις νύχτες σε μια σκηνή.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Το μυθιστόρημα του Ίνγκο Σούλτσε Αδάμ και Έβελιν κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
