Όλα με πεζά, όπως στο εξώφυλλο.
...Και ξαφνικά ανακαλύψαμε τον Patrick Modiano.
Η αξία ενός συγγραφέα ή ενός βιβλίου δεν είναι ταυτόσημη με κανένα βραβείο, κατά γενική ομολογία, όμως ένα βραβείο -και μάλιστα ένα τόσο σπουδαίο βραβείο- μπορεί να βοηθήσει αισθητά την διάδοση του έργου, να πολλαπλασιάσει τους αναγνώστες και, σαφώς, τις πωλήσεις του. Όταν διαβάζεις το άρθρο με τις απονομές των βραβείων Nobel και φτάνεις στο λογοτεχνικό, διακρίνεις το όνομα του Modiano και δε σου φαίνεται καθόλου οικείο. Λογικό, αφού δεν έχεις διαβάσει ποτέ κάτι δικό του.
Αλήθεια, είχαν δημοσιευθεί άλλα έργα του στο παρελθόν;
Και βέβαια. Πολλά άλλα έργα του "έτυχαν" εκτύπωσης, αρκετά από τα οποία και στη χώρα μας. Απλά, για τον Μοντιανό ισχύει ακριβώς ό,τι ισχύει για κάθε άλλο συγγραφέα.
Μόνο στην Ελλάδα μετράμε πάνω από 20.000 συγγραφείς. Ακόμη κι αν διαβάζεις 200 βιβλία το χρόνο -έστω ξεφυλλίζεις- χρειάζεσαι 100 χρόνια για να διαβάσεις ένα βιβλίο από τον καθένα, χωρίς να σου έχω υπολογίσει τους νέους συγγραφείς που στο μεταξύ θα έχουν εκδώσει έργα τους! Συμπερασματικά, έχεις απείρως περισσότερες πιθανότητες να μην έχεις διαβάσει κάποιον παρά το αντίθετο.
Και με αυτές τις λίγες απενοχοποιητικές σκέψεις, ανοίγω το μυθιστόρημα...
Στην υπόθεση...
Σε μια επαρχιακή πόλη της Γαλλίας τη δεκαετία του 60, τρεις άνθρωποι περνούν μαζί αρκετές καλοκαιρινές μέρες και νύχτες σε μια περίεργη ιστορία με μυστήριο και αισθησιασμό. Πίσω από την φαινομενική αδράνεια και απόλυτη ηρεμία της ατμόσφαιρας αναδεικνύονται χαρακτήρες και γεγονότα. Εμπλέκονται ένας γιατρός, μια ωραία ηθοποιός και ένας δεκαοχτάχρονος ενώ ο έρωτας εκείνης, την Υβόννης, και του Βίκτορα καταδυναστεύει το παρόν και κάθε μέλλον τους.
Ο Μοντιανό...
Γεννήθηκε στο Boulogne-Billancourt το 1945 και θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς Γάλλους συγγραφείς. Από το 1967 που ασχολείται επαγγελματικά με τη συγγραφή έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας (1972), με το βραβείο Goncourt (1976), με το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco (1984), με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Paul Morand (2000), με το Nobel Λογοτεχνίας (2014) ενώ η Σουηδική Ακαδημία του απέδωσε το χαρακτηρισμό "Μάρσελ Προυστ της εποχής μας".
Το έργο του είναι γνωστό στην Ελλάδα όπου μεταφράζεται εδώ και τριάντα χρόνια! Έχουν κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία του ανάμεσα στα οποία και τα: η Χαμένη γειτονιά, η Οδός σκοτεινών μαγαζιών, τα Άνθη ερειπίων, το Άρωμα της Υβόννης, οι Κυριακές του Αυγούστου, η Ντόρα Μπρούντερ, το Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά, το Νυχτερινό ατύχημα, η Μικρή Μπιζού, το Cafe της χαμένης πόλης.
Αναζητώντας άλλες πηγές και σχετικές πληροφορίες διαβάζω ότι έχει επικεντρώσει σχεδόν το σύνολο του έργου του στο Παρίσι του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και σε θέματα όπως η μνήμη, η λήθη, η ταυτότητα και οι ενοχές. Αρκετές φορές οι ιστορίες του έχουν αυτοβιογραφικές αναφορές -λογικό και αναμενόμενο- και βασίζονται σε γεγονότα της γερμανικής κατοχής. Άλλες φορές αντλεί υλικό από άρθρα εφημερίδων, δικές του σκόρπιες σημειώσεις, συνεντεύξεις που διαβάζει, κ.ο.κ
Ανοίγοντας το μυθιστόρημα...
Διαβάζοντας μερικές σελίδες με πλημμυρίζει η ιδέα ότι όλα τα βραβευμένα βιβλία έχουν κάποια κοινά στοιχεία στο ύφος, τη γραφή, το στυλ, την ανάπτυξη... που αρχίζω να διακρίνω-ανιχνεύω πλέον (όπως και σε τούτο). Μπορεί και όχι, όμως η αίσθηση είναι αρκετά σαφής και σοβαρή. Χαίρομαι που η ανάγνωση ξεφεύγει από τις περιπέτειες, τις ιστορίες μυστηρίου και τα ρομάντζα που χαρακτηρίζουν τα περισσότερα best sellers -τουλάχιστον στην Ελλάδα που ζω και διαβάζω. Και δεν είναι η ανάγκη μου να "ξεφύγω" από κάποιες επιλογές που με τραβάει ούτε το είδος αυτό καθαυτό, αλλά η ανάπτυξη της ιστορίας με τρόπο που μοιάζει απλός στην πρώτη ματιά αλλά καταλήγει πολυδιάστατος λίγο αργότερα ενώ εμπλουτίζεται σε ψυχικό βάθος. Ο Μοντιανό γνωρίζει πολύ καλά τους χαρακτήρες του αλλά δε σκοπεύει να προσφέρει μασημένη τροφή στον αναγνώστη του. Αντίθετα, του δίνει μικρές ευχάριστες μπουκίτσες με στοιχεία και σταδιακά δομεί την εικόνα. Το σύνολο της ιστορίας, οι χαρακτήρες και όλες οι συμβάσεις αποκαλύπτονται με τον ίδιο τρόπο και μόνο σαν φθάσεις στην τελευταία σελίδα, απόδειξη ότι τα πιο απλά πράγματα μπορούν να είναι και τα πιο πολυσύνθετα ενώ δε χρειάζεται να γράψεις πολλά για να περιγράψεις πολλά.
Διαβάζεται με άνεση όμως μη σε ξεγελάσει η απλότητά του. Θα το χαρακτήριζα μυστηρίου ή κοινωνικό αλλά με κέρδισε η ερωτική ιστορία που ξεδιπλώνεται στις σελίδες του. Βασικά, είναι σκοτεινό και αναπτυσσόμενο.
¤
Ευχαριστώ την Μαρία Κουκουβίνου και τις εκδόσεις Λιβάνη για την προσφορά του βιβλίου.
