Φίλες και φίλοι,
Καλωσορίζουμε το φθινόπωρο, ένα φθινόπωρο που προς το παρόν μοιάζει με καλοκαίρι, με μια διαφορετική τεχνοτροπία και έναν ζωγράφο που γεννήθηκε στον τόπο μας.
Ο συγκεκριμένος πίνακας είναι ελαιογραφία σε μουσαμά, οι διαστάσεις του είναι 73 x 59 εκ. και βρίσκεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Φιλοτεχνήθηκε ανάμεσα στον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1914 και αγοράστηκε αμέσως από τον έμπορο τέχνης -άγνωστο εκείνη την εποχή- Paul Guillaume.
Τον ίδιο μήνα, ο Αρντένγκο Σοφίτσι γράφει στο φουτουριστικό περιοδικό Lacerba για τον Ντε Κίρικο. Εκείνο το κείμενο ήταν το πρώτο που ανέφερε τον ζωγράφο μας και το παραθέτω, επειδή είναι απόλυτα πετυχημένο: «Ο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο είναι, πάνω απ’ όλα, απόλυτα μοντέρνος∙ παρότι η γεωμετρία και τα εφέ της προοπτικής είναι τα κύρια στοιχεία της τέχνης του... είναι βέβαιο ότι το έργο του δε μοιάζει με κανένα άλλο, παλαιότερο ή σύγχρονο που έχει βασιστεί σ’ αυτά τα στοιχεία. Η ζωγραφική του Ντε Κίρικο δεν είναι ζωγραφική με τη σημερινή έννοια της λέξης. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ονειρική γραφή. Με σχεδόν αχανή σημεία φυγής από αψίδες και προσόψεις, μεγάλες ευθείες γραμμές, τεράστιους όγκους απλών χρωμάτων -ανοιχτών και σχεδόν νεκρικά σκούρων-καταφέρνει να εκφράσει αυτή την αίσθηση απεραντοσύνης, ακινησίας, έκστασης, η οποία ορισμένες φορές δημιουργεί εικόνες που αντανακλώνται στο θυμικό της μισοκοιμισμένης ψυχής μας. Ο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο εκφράζει όσο κανείς άλλος, τη βαθιά μελαγχολία του τέλους μιας όμορφης ημέρας σε κάποια ιταλική πόλη, όπου στο φόντο μιας έρημης πλατείας, πιο πέρα και από το σκηνικό με τα περιστύλια, τις αψιδοστοιχίες και τα μνημεία του παρελθόντος, προελαύνει ξεφυσώντας ένα τρένο, ακινητοποιείται το φορτηγό των πολυκαταστημάτων ή καπνίζει μια πανύψηλη καμινάδα στον ανέφελο ουρανό».
Ο Guillaume παρουσίασε τον πίνακα, Το τραγούδι της αγάπης, δημόσια οκτώ χρόνια αργότερα ενώ μια αναπαραγωγή του δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Les feuilles libres. Ο ζωγράφος Μαγκρίτ τον είδε για πρώτη φορά στο περιοδικό και γοητεύτηκε. Όπως δήλωσε ο ίδιος, η εντύπωση που του προξένησε ήταν τέτοια, ώστε καθόρισε την εξέλιξη της ζωγραφικής του.
Ο Ντε Κίρικο, μ’ αυτόν τον πίνακα δημιούργησε ένα έργο-σταθμό για τη ζωγραφική του 20ού αιώνα. Η ετερόκλητη συγκέντρωση αντικειμένων, φαινομενικά χωρίς καμία σχέση μεταξύ τους, αποτελεί τη βάση μιας ανεξήγητης γοητείας: το μπαλάκι του τένις, το γύψινο αντίγραφο του Απόλλωνα του Μπελβεντέρε, η μισοκρυμένη από τον πλίνθινο τοίχο ατμομηχανή, που οριοθετούσε τον κήπο του οικογενειακού σπιτιού στον Βόλο και, προπαντός, το καρφωμένο στον τοίχο ροζ λαστιχένιο γάντι, αναπτύσσουν έναν σιωπηλό διάλογο, γεμάτο κρυφά νοήματα και μυστήριο.
Το μοτίβο του γαντιού εμφανίζεται συχνά στους πίνακες του Ντε Κίρικο, άλλοτε τεράστιο και απειλητικό (Αίνιγμα της μοίρας), άλλοτε από μαλακό δέρμα (Διασκεδάσεις μιας νέας), άλλοτε -όπως εδώ- ανησυχητικό όργανο γιατρού ή μαίας.
Ο ποιητής, τεχνοκριτικός, και στενός φίλος του καλλιτέχνη, Γκιγιώμ Απολλιναίρ στις 14 Ιουλίου 1914 έγραφε: «Ο κύριος Ντε Κίρικο μόλις αγόρασε ένα ροζ λαστιχένιο γάντι, ένα από τα πιο εντυπωσιακά αντικείμενα που μπορούμε να δούμε στην αγορά. Αντιγραμμένο από τον καλλιτέχνη, προορίζεται να κάνει τα μελλοντικά του έργα πιο εντυπωσιακά και τρομερά από τα προηγούμενα».
Ο πίνακας, όπως είπαμε, φιλοτεχνήθηκε τον Ιούλιο, ο ζωγράφος γεννήθηκε στην πόλη του Βόλου στις 10 Ιουλίου και κάποιοι οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα -με τη σύγχρονη παρουσία του τοίχου του σπιτιού και την ατμομηχανή (αναφορά στην κατασκευή σιδηροδρόμου που είχε αναλάβει ο πατέρας του)- ότι ίσως το γάντι να αναφέρεται στην στιγμή της γέννησής του...
