Αυτό το βιβλίο... το διαβάζεις ανάποδα. Το περιστρέφεις για να ισιώσουν τα γράμματα και το ξεφυλλίζεις από πίσω προς τα μπρος. Αυτό το βιβλίο... δεν έχει κεφάλαια. Ούτε κεφαλαία έχει. Αυτό το βιβλίο... δε ξέρω αν είναι νουβέλα, διήγημα ή χρονογράφημα. Όμως ξέρω στα σίγουρα ότι είναι η πιο ενδιαφέρουσα πρόταση τής εκδοτικής χρονιάς -κι ας κυκλοφόρησε προς το τέλος της.
Ο Σωτήρης Κακίσης γράφει ανάποδα. Δηλαδή κανονικά γράφει αλλά το βιβλίο του τυπώθηκε τα πάνω-κάτω κι έτσι έχεις δύο επιλογές: ή το στριφογυρίζεις ώστε να έρθει το πάνω κάτω και το διαβάζεις από την τελευταία του σελίδα προς την πρώτη (αναποδογυρισμένο όπως θα 'ναι η τελευταία του σελίδα θα είναι η πρώτη του έργου) ή το ανοίγεις κανονικά και διαβάζεις από την τελευταία αράδα προς την πρώτη, δηλαδή από κάτω προς τα πάνω.
Θα επανέλθω στον τρόπο παρουσίασης των γραπτών έργων του συγγραφέα αφού πρώτα ασχοληθώ με τα χαρακτηριστικά των κειμένων που βρίσκονται στο βιβλίο. Ένας χείμαρρος λέξεων και φράσεων, χωρίς κεφαλαία στις αρχές των προτάσεων, άνευ παραγράφων, χωρισμάτων και τίτλων, σε περιμένει. Αναρωτιέμαι αν οι σύντομες εικόνες που περιγράφονται πρέπει να θεωρηθούν μικροδιηγήματα ή αν αποτελούν κομμάτια ενός ενιαίου παζλ, γιατί σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για διήγημα ή νουβέλα. Στα έργα -ας τα πούμε έργα· όρος με τον οποίο θα συμφωνήσουμε όλοι- συναντάς μια θλίψη, μια μοναξιά, ενώ ο ήρωάς τους -συνειρμικά ο γραφών;- ζητά τη συμπόνια σου. Μοιάζουν με λάμψεις από τη ζωή του -πρώτο πρόσωπο- κι εκείνος να μιλάει/γράφει όσο θα κρατήσει η λάμψη και πριν έρθει το μαύρο κενό (οπτικά ορίζεται από την υπόλοιπη άγραφη άρα πάνλευκη σελίδα), περιγράφοντας αυτό που βρίσκεται εκεί, εκείνο που βλέπει κι αισθάνεται. Σα να «βλέπει» στιγμές ζωής... σα να «κοιτάζει» φωτογραφίες σε ένα άλμπουμ· κάποιες φορές, οι φωτογραφίες αυτές γίνονται σουρεαλιστικοί πίνακες (όπως στη σελίδα 10). Και ξεκινάει από το τέλος: με έναν θάνατο/τον θάνατο επιστρέφοντας σε προηγούμενες μνήμες, πρωτύτερες στιγμές... όσο θυμάται γράφει και όσο γράφει τόσο σε πηγαίνει προς τα πίσω, στην αρχή τού χρόνου σε ένα bras de fer μεταξύ ζωής και θανάτου.
Δίνει μεγάλη αξία στο φως (φώτα, φωτογραφία), στους αποχαιρετισμούς και τις επιθυμίες. Όμως στις πλείστες αναφορές του σε/στα χρώματα σε μαγεύει με τη σημασία που δίνει σε αυτά, ή στην απώλειά τους, καθώς τα θέτει κυρίαρχους στις σκέψεις και τους στοχασμούς του.
...ωραία που ήταν η ζωή! μαυρόασπρη... ...τα άσχημα χρώματα επιτέλους απέξω μου...
...όπως εγώ ακριβώς θέλω τα χρώματα, κόκκινα από το μαύρο πολύ πιο δυνατά, καφέ από τη νύχτα πολύ ανώτερο, κίτρινο από τις σκιές της πολύ πιο επιθετικό...
Μια μεταφυσική αύρα, που αιωρείται σα πέπλο, τονίζεται από θύμησες, εικόνες, ανθρώπους και μέρη όπως τα θυμάται εκείνος και όχι όπως είναι ή ήταν, σα να βλέπει από μια άλλη διάσταση (πια). Λέξεις που επαναλαμβάνονται προσφέρουν συγγραφικό ύφος -και όχι μόνο, γιατί εξυπηρετούν κι άλλους σκοπούς. Πλήθος τόπων (μέρη και πόλεις) αναφέρονται και Τέχνη διάσπαρτη παντού: καλλιτέχνες, συνθέτες, ζωγράφοι, κινηματογραφιστές...
Είναι μοναδικός, εξομολογητικός και εσωτερικός.
Ο Σωτήρης Κακίσης γράφει ανάποδα. Δηλαδή κανονικά γράφει αλλά το βιβλίο του τυπώθηκε τα πάνω-κάτω κι έτσι έχεις δύο επιλογές: ή το στριφογυρίζεις ώστε να έρθει το πάνω κάτω και το διαβάζεις από την τελευταία του σελίδα προς την πρώτη (αναποδογυρισμένο όπως θα 'ναι η τελευταία του σελίδα θα είναι η πρώτη του έργου) ή το ανοίγεις κανονικά και διαβάζεις από την τελευταία αράδα προς την πρώτη, δηλαδή από κάτω προς τα πάνω.
Θα επανέλθω στον τρόπο παρουσίασης των γραπτών έργων του συγγραφέα αφού πρώτα ασχοληθώ με τα χαρακτηριστικά των κειμένων που βρίσκονται στο βιβλίο. Ένας χείμαρρος λέξεων και φράσεων, χωρίς κεφαλαία στις αρχές των προτάσεων, άνευ παραγράφων, χωρισμάτων και τίτλων, σε περιμένει. Αναρωτιέμαι αν οι σύντομες εικόνες που περιγράφονται πρέπει να θεωρηθούν μικροδιηγήματα ή αν αποτελούν κομμάτια ενός ενιαίου παζλ, γιατί σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για διήγημα ή νουβέλα. Στα έργα -ας τα πούμε έργα· όρος με τον οποίο θα συμφωνήσουμε όλοι- συναντάς μια θλίψη, μια μοναξιά, ενώ ο ήρωάς τους -συνειρμικά ο γραφών;- ζητά τη συμπόνια σου. Μοιάζουν με λάμψεις από τη ζωή του -πρώτο πρόσωπο- κι εκείνος να μιλάει/γράφει όσο θα κρατήσει η λάμψη και πριν έρθει το μαύρο κενό (οπτικά ορίζεται από την υπόλοιπη άγραφη άρα πάνλευκη σελίδα), περιγράφοντας αυτό που βρίσκεται εκεί, εκείνο που βλέπει κι αισθάνεται. Σα να «βλέπει» στιγμές ζωής... σα να «κοιτάζει» φωτογραφίες σε ένα άλμπουμ· κάποιες φορές, οι φωτογραφίες αυτές γίνονται σουρεαλιστικοί πίνακες (όπως στη σελίδα 10). Και ξεκινάει από το τέλος: με έναν θάνατο/τον θάνατο επιστρέφοντας σε προηγούμενες μνήμες, πρωτύτερες στιγμές... όσο θυμάται γράφει και όσο γράφει τόσο σε πηγαίνει προς τα πίσω, στην αρχή τού χρόνου σε ένα bras de fer μεταξύ ζωής και θανάτου.
Δίνει μεγάλη αξία στο φως (φώτα, φωτογραφία), στους αποχαιρετισμούς και τις επιθυμίες. Όμως στις πλείστες αναφορές του σε/στα χρώματα σε μαγεύει με τη σημασία που δίνει σε αυτά, ή στην απώλειά τους, καθώς τα θέτει κυρίαρχους στις σκέψεις και τους στοχασμούς του.
...ωραία που ήταν η ζωή! μαυρόασπρη... ...τα άσχημα χρώματα επιτέλους απέξω μου...
...όπως εγώ ακριβώς θέλω τα χρώματα, κόκκινα από το μαύρο πολύ πιο δυνατά, καφέ από τη νύχτα πολύ ανώτερο, κίτρινο από τις σκιές της πολύ πιο επιθετικό...
Μια μεταφυσική αύρα, που αιωρείται σα πέπλο, τονίζεται από θύμησες, εικόνες, ανθρώπους και μέρη όπως τα θυμάται εκείνος και όχι όπως είναι ή ήταν, σα να βλέπει από μια άλλη διάσταση (πια). Λέξεις που επαναλαμβάνονται προσφέρουν συγγραφικό ύφος -και όχι μόνο, γιατί εξυπηρετούν κι άλλους σκοπούς. Πλήθος τόπων (μέρη και πόλεις) αναφέρονται και Τέχνη διάσπαρτη παντού: καλλιτέχνες, συνθέτες, ζωγράφοι, κινηματογραφιστές...
Είναι μοναδικός, εξομολογητικός και εσωτερικός.
...στα πόδια μου οι πράξεις μου μία-μία.
Υ.Γ.: Διαβάζοντας ένα άρθρο για την νόσο Αλτσχάιμερ, ανακάλυψα μια άσκηση για το μυαλό που το ενεργοποιεί και το κρατά σε «φόρμα» -με δικά μου λόγια- σύμφωνα με την οποία, πρέπει να διαβάζεις δέκα λεπτά κάθε μέρα από ένα περιοδικό, εφημερίδα ή ό,τι άλλο κρατώντας το ανάποδα. Κάνε τη σύνδεση με όσα προηγήθηκαν και τον τίτλο του βιβλίου.
Το βιβλίο του Σωτήρη Κακίση, Να 'χω το νου μου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Βρείτε το εδώ.
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα.
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Βακχικόν για τη διάθεση του βιβλίου.