Ο ρομαντικός ήρωας και ο θρυλικός μάρτυρας: ανάμεσα σ’ αυτές τις δυο δυνατές ιδεατές εικόνες ξετυλίγεται ο θρύλος του κομαντάντε Ερνέστο Γκεβάρα. Ήταν τίμιος, καλλιεργημένος, ενθουσιώδης, ατίθασος. Τολμηρός μέχρι αυτοκαταστροφής, τρελός κι αυτόχειρας, γενναιόδωρος, αδιάφορος για τον εαυτό του, ερωτευμένος πρώτος αυτός με την ηρωική του εικόνα.
Αγνοώντας την ανθρώπινη φύση, έλεγε: «Ό,τι υπάρχει θα μοιραστεί σε όλους, κανείς δε θα πάρει περισσότερο από τους άλλους». Τρυφερός με τα παιδιά, έλεγε: «Οι μόνοι προνομιούχοι στην Κούβα θα είναι τα παιδιά». Και δεν αθέτησε ποτέ τις υποσχέσεις του.
Στις γειτονιές της Αβάνας, στους δρόμους της Σάντα Κλάρα, στα χωριά, μέσα κι έξω από την Κούβα, στο Μεξικό, στη Γουατεμάλα, στα βουνά της Βολιβίας και της Αργεντινής, είναι πανταχού παρών. Είναι ριζωμένος στο μυαλό των ανθρώπων της οικουμένης και ξεπετάγεται και βλασταίνει μέσα στις κοινωνίες, όσο κι αν τις πλακώνει το τσιμέντο κι η συμβατικότητα.
Υπάρχει σ’ εκατομμύρια σπίτια, σε σχολεία, σε παράγκες και στρατόπεδα, σε αφίσες και σκίτσα, σε ζωγραφιές, σε ποιήματα και τραγούδια, σε γκράφιτι, σε ταινίες, σε μυριάδες ιστοσελίδες. Κι όχι μόνο. Υπάρχει σαν άυλη μορφή σε κινήματα αντίστασης, σ’ ομάδες αλληλεγγύης, σε κοινωνικά ιατρεία, σ’ εναλλακτικές καλλιέργειες, σε υψωμένες γροθιές και οργισμένα συνθήματα, σ’ αγάπες και όνειρα, οπουδήποτε κι οποτεδήποτε. Είναι η προσωποποίηση της αυτοθυσίας και το αιώνιο σύμβολο για ελευθερία και δικαιοσύνη σ’ όλον τον κόσμο.
Μέσα στη σημερινή μας εφιαλτική κοινωνική πραγματικότητα του πολύ σκληρού, μέχρι ψυχικής και σωματικής εξόντωσης ανταγωνισμού, όλα παραποιούνται, όλα αγοράζονται και πωλούνται, όλα εκφυλίζονται. Οι ευγενικές ιδέες κι οι αξίες της ισότητας, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, δε βολεύονται. Θεωρούνται εχθρικές, αντιπαραγωγικές κι αντίθετες στο σύστημα της εξαχρείωσης, της βίας και της εκμετάλλευσης που κυριαρχεί. Δε χωράνε σ’ αυτό το σύστημα οι ανιδιοτελείς άνθρωποι.
Όμως, ευτυχώς, ο Τσε φυτρώνει παντού, κόντρα στη βούληση και την τρομοκρατία της απανταχού ολιγαρχίας. Κι επειδή φυτρώνει παντού, δεν ξεριζώνεται. Μπορεί να σκίσεις την αφίσα του ή ν’ απαγορεύσεις την αναφορά του ονόματός του ή τη μετάδοση των τραγουδιών που αναφέρονται σ’ αυτόν, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις τη διάχυσή του σαν ορμητικό άνεμο στη φύση.
Ο Τσε, ο άνθρωπος που πέρασε στην Ιστορία, χωρίς ένα όνομα κι ένα επίθετο, με τρία μόνο γράμματα που τον προσδιορίζουν σε κάθε γεωγραφικό πλάτος, έγινε πολίτης και ιδέα του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Κόντρα σε χειραγωγούμενα συστήματα κι άνωθεν επιταγές, συνεχίζει η μορφή του να καταγγέλλει τα εγκλήματα των ανθρώπων, να πολεμά τους βαρβάρους και να φωτίζει τα μονοπάτια και τις λεωφόρους των λαών για μια άλλη ζωή.
