Η «Πασιφλόρα» της Μαλβίνας Ιωσηφίδου είναι μια ποιητική συλλογή που –όπως μας το κάνει διάφανο κι η ίδια στην πρώτη σελίδα– έχει υφή, χρώμα, οσμή, ήχο... διεγείρει κάθε αίσθηση, όπως ένα όμορφο αρωματικό λουλούδι. Κι όπως συμβαίνει με την πασιφλόρα αφού θαυμάσουμε τα άνθη της θα μπορέσουμε να δούμε τους καρπούς, να πάρουμε τον σπόρο και να γευτούμε τις ευεργετικές ιδιότητες ενός αφεψήματος, έτσι και με την «Πασιφλόρα»: χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, ήτοι Ανθός, Σπόρος, Αποξήρανση και Αφέψημα.
Ο στίχος είναι πάντα ελεύθερος –όπως και τα λουλούδια(;)– μα ο άνθρωπος είναι δέσμιος των ελαττωμάτων του, των αδυναμιών του. Εδώ θα δούμε να σκιαγραφούνται τα χαρακτηριστικά του, θα μας μιλήσει περί του τί είναι ο άνθρωπος. Και θα το κάνει σε πρώτο πρόσωπο. Άμεσα. Απευθείας.
Ο στίχος είναι πάντα ελεύθερος –όπως και τα λουλούδια(;)– μα ο άνθρωπος είναι δέσμιος των ελαττωμάτων του, των αδυναμιών του. Εδώ θα δούμε να σκιαγραφούνται τα χαρακτηριστικά του, θα μας μιλήσει περί του τί είναι ο άνθρωπος. Και θα το κάνει σε πρώτο πρόσωπο. Άμεσα. Απευθείας.
Υπάρχω γιατί έχω σκιά
Ο όφις το μήλο μού έδωσε / Και το γεύτηκα
Είναι διερευνητική, σκεπτόμενη· είναι ερωτική και παραμυθένια. Για τις λέξεις της και την αναγκαιότητα να περιγράψει τον κόσμο θα πει στωικά πως μερικές λέξεις δεν πιάνουν χρώμα / Όσο κι αν επιμένεις. Μα θα αναπολήσει πράγματα, θα θυμηθεί άλλα και θα αναφερθεί σε αναμνήσεις της, με όπλο την πένα και τη μελάνη, σε έναν άγραφο πόλεμο με τις λέξεις... ανάμεσα στις οποίες θα βάλει και ξένες, όρους τεχνολογικούς, συνδεδεμένους με τη σύγχρονη ηλεκτρονική εποχή (ιντερνετικά φιλιά, μνήμη PC, ipad, meetings, interviews...). Με τον δικό της τρόπο, θα ακολουθήσει την πιο μοντέρνα της εκδοχή, την πιο νέα.
Παλινδρομικές κινήσεις στην πλατεία / Ή κυκλικές με τα ποδήλατα / Σαν βαλβίδα ανοιγοκλείνουν τον χρόνο / Αφήνοντας να βλέπεις στιγμές / Από άγουρα χρόνια
Προσέχω τις αντιθέσεις, τις αντιστροφές, τις σύνθετες με το αντί πρώτο συνθετικό (αντικλείδι, αντικριστά...) και τους λογοτεχνικούς χειρισμούς της με αυτές, το δεύτερο επίπεδο, τις άλλες σκέψεις, τις διπλές ερμηνείες που κρύβονται εκεί.
Μιλάς και αντι-μιλάει
Αντί-Ιθάκη δεν υπάρχει
Εσύ Χριστός εσύ και αντί-χριστος
Ζητάς αντίδωρο να λυτρωθείς
Και μετά παρατηρώ μερικά μικρά πράγματα μεγάλης σημασίας που έχει τονίσει στους στίχους της: μια στιγμή, μια σταγόνα... Και το έντονο συναίσθημα που παράγουν όλα αυτά.
Αν το πικρό δεν γνώρισες, πώς το γλυκό θα νιώσεις;
Λίγο παρακάτω, έρχεται μια ακόμη συνειδητοποίηση, η κυκλική φόρμα (όπως στο «Ακούω τον άνεμο») και η σχέση της ποιήτριας με την ποίηση (στο έργο «Ποίηση») αλλά και με τη συγ-γραφή, σε ένα κρεσέντο «εξορκισμού» αυτού που συντελείται στο χαρτί με σκοπό την αποκωδικοποίησή του.
Στις παύσεις τις άφωνες εγώ / Αφουγκράζομαι / Σιγούν όλες οι άλλες αισθήσεις / Και τότε όλα γίνονται ποίημα
Ένας τετελεσμένος μέλλοντας παραμονεύει / Με τη μορφή της φθοράς / Για να μας σώσει
Στο τέλος δημιουργείται το αφέψημα. Είναι το ύστατο «σκαλί» της «Πασιφλόρας» προτού περάσει στο παρελθόν η ύπαρξή της(;). Οι μέρες έχουν μοναξιά, μελαγχολία, πλήξη, οι κύκλοι συνυπάρχουν ακόμα και από δίπλα οι αναζητήσεις.
Περιπλανιέμαι μπαινοβγαίνοντας / Στο όνειρο και στο όνειρο του ονείρου / Μήπως βρω σε ποιον / Ομόκεντρο κύκλο ανήκω
Καθότι φιγούρες της μοναξιάς / Προσωπεία της απομόνωσης
Η ποίηση (ο προσ-δι-ορισμός της) εξακολουθεί να απασχολεί –πάντα θα απασχολεί τους ποιητές– ενώ αν δεν ήταν λουλούδι και ήταν, ας πούμε νησί, θα ήταν οπωσδήποτε ελληνικό. Σε όλη την έκταση, βλέπεις ότι εμπνέεται απροσδόκητα, σε ανύποπτους χρόνους κι εκεί, προς το κλείσιμο, θα πει σοφά ότι το τέρμα μια έρημος αφήνοντας να στάξει ψυχή μέσα.
Τα ποιήματα φωλιάζουν / Σε στιγμές ακατάληπτες
Ποίηση είναι η αποφόρτιση των νευρώνων
Δώστε της την ευκαιρία να σας ταξιδέψει!
Η ποιητική συλλογή της Μαλβίνας Ιωσηφίδου, Πασιφλόρα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Ευχαριστώ τον εκδότη για τη διάθεση του βιβλίου.
Το παραπάνω περιέχει αποσπάσματα.