Αν σας αρέσουν οι ατμοσφαιρικές ιστορίες εποχής αυτό το βιβλίο θα σας συναρπάσει. Πρόκειται για δύο διαδοχικές νουβέλες, δύο αυτόνομες αφηγήσεις που «δένονται» με ένα δαχτυλίδι αντίκα. Ένα αντικείμενο έντονων συμβολισμών, κυρίως συναισθηματικών, διατρέχει τις εποχές αλλάζοντας τα χέρια που το αγγίζουν, το φοράνε, το αγαπούν -οπωσδήποτε «ζει» περισσότερο από κάθε κάτοχό του.
Η Μαρίνα Λυκούδη, που υπογράφει την πρώτη νουβέλα, μας παρασύρει στην ιστορία της έφηβης Γκοντελίβε που παντρεύεται τον Χέντρικ, έναν αυστηρό καθολικό και αρκετά μεγαλύτερό της. Αυτή είναι η εποχή από όπου ξεκινά το ταξίδι του το δαχτυλίδι με την εγχάρακτη ημερομηνία.
Η συγγραφέας προσφέρει μια ιστορία αισθαντική, ατμοσφαιρική και δραματική χωρίς όμως να είναι επιτηδευμένα δραματοποιημένη -ένεκα επίδειξης· εν τέλει ένα λογοτεχνικό σύγγραμμα στο οποίο θα ανακαλύψετε μια πανέμορφη απλότητα, ανεπιτήδευτη, πηγαία, που «προδίδει» μια πένα που ξέρει να χειρίζεται τον λόγο αναδεικνύοντας το μύθο (της). Ένα υποδόριο χιούμορ σε καίρια σημεία δημιουργεί το αντίβαρο στο δράμα και κάνει την αφήγηση πιο ρεαλιστική.
Ένα στοίχημα που κέρδισε η κυρία Λυκούδη είναι και η απόδοση των συναισθηματικών, εν τω συνόλω, των χαρακτήρων κι αυτό επειδή σε αυτή τη νουβέλα η ψυχοσύνθεση παίζει καθοριστικό ρόλο. Ακόμα και σε τούτη την συμπυκνωμένη φόρμα -θα μπορούσε να γίνει μυθιστόρημα πεντακοσίων σελίδων- προλαβαίνεις να νιώσεις τα πρόσωπα, απόδειξη ότι έχει επιτύχει να ανταποκριθεί επάξια στις προκλήσεις.
Έτσι το θυμάμαι
Στο άλλο μισό του βιβλίου και στη δεύτερη νουβέλα, η Άντζελα Έμσεν-Δανιηλίδου μάς ξεναγεί σε μια άλλη εποχή, σε ένα άλλο μέρος του κόσμου για να μας συστήσει μια άλλη γυναίκα, την Ζαμπέτα, μια Ναξιώτισσα που μεταναστεύει στην Πόλη για να κάνει οικογένεια, και την γλυκιά ιστορία της που βρίθει ιστορικών γεγονότων, ανθρωπιάς κι αγάπης. Μια ιστορία με καλές και κακές στιγμές που φτάνει στον σύγχρονο αναγνώστη μέσω μιας εγγονής όταν εκείνη αποφασίζει να αφηγηθεί την ζωή της γιαγιάς της.
Συμπυκνωμένη η γραφή και εδώ. Η ιστορία καλύπτει όλη τη ζωή της Ζαμπέτας και ακόμα περισσότερο και η Κωνσταντινούπολη δημιουργεί μεγαλύτερη ταύτιση για τον Έλληνα φιλαναγνώστη, μια επιπλέον φόρτιση ειδικά για όσους έχουν μνήμες των γεγονότων που περιέχονται.
Κοινός τόπος, και στις δύο ιστορίες, η Αμβέρσα. Η πόλη όπου εμφανίζεται ή εξαφανίζεται, βρίσκεται ή χάνεται το δαχτυλίδι με την ημερομηνία... εκεί όπου συμβαίνουν καίρια περιστατικά ως προς το αντικείμενο και ο τόπος όπου -συνδυάζοντας πια και τις δύο νουβέλες- ίσως να μην έχει κλείσει ο κύκλος [του(;)]. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ένα δαχτυλίδι μπορεί να αλλάζει χέρια, να επιβιώνει στο χρόνο, ανά τους χρόνους, να ταξιδεύει, να έχει πολλές ιστορίες στη «φαρέτρα» του, κι εμείς δεν έχουμε παρά να το ακολουθήσουμε -αν θέλουμε- και να τις μάθουμε όλες.
Υπάρχει μια υπέροχη κλασική εσάνς στις ιστορίες αυτές και ατμοσφαιρικότητα. Νομίζω αυτό είναι το κοινό πλαίσιο των δύο κυριών και οι δυνατές τους γραφίδες. Και εύχομαι να ξαναδιαβάσουμε σύντομα περισσότερες ιστορίες τους.
Το βιβλίο των Μαρίνα Λυκούδη και Άντζελα Έμσεν-Δανιηλίδου, 1-1-28, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Ευχαριστώ τον εκδότη για τη διάθεση του βιβλίου.
Στο οπισθόφυλλο λέει:
Ένα δαχτυλίδι αντίκα αγορασμένο στην Αμβέρσα του Βελγίου, έφερε τη χρονολογία 1-1-28. Πάνω σ’ αυτή τη χρονολογία, η συγγραφέας Μαρίνα Λυκούδη δημιούργησε μια φανταστική ιστορία, η υπόθεση της οποίας εκτυλίσσεται σε πρώτο πλάνο στην Μπριζ, όταν ο αυστηρός καθολικός Χέντρικ αποφασίζει να παντρευτεί την αθώα δεκαεξάχρονη Γκοντελίβε, την οποία γνώρισε κατά τη διάρκεια προετοιμασίας θρησκευτικών δρωμένων, και της προσφέρει αυτό το δαχτυλίδι. Η σχέση καταλήγει σε λευκό γάμο με πολλές συνέπειες, οι οποίες προσωρινά περιορίζονται με αφορμή την εύρεση ενός βρέφους έξω από την πόρτα τους, ένα παγωμένο πρωινό.
Με την ίδια αφορμή -δαχτυλίδι και χρονολογία- δημιουργήθηκε μια διαφορετική υποθετική ιστορία από άλλη συγγραφέα, την Άντζελα Έμσεν-Δανιηλίδου, όπου έχει ως κεντρική μορφή τη Ζαμπέτα Φλεράκη, μια νεαρή από τη Νάξο της οποίας η ζωή αλλάζει ριζικά όταν έρχεται στην Κωνσταντινούπολη. Στις αποσκευές της κουβαλάει ένα μοναδικό κειμήλιο. Πολλά χρόνια αργότερα η εγγονή της μυθιστορηματικής ηρωΐδας αποφασίζει να αφηγηθεί την ιστορία της γιαγιάς της.
Η ιδιαιτερότητα του βιβλίου συνίσταται στο ότι οι δυο εντελώς διαφορετικές ιστορίες συνδέονται μεταξύ τους με ένα αναπάντεχο τρόπο στην Αμβέρσα.