Πολλές φορές στο παρελθόν, έχω αναφερθεί στη δυσκολία του αναγνώστη να προσεγγίσει και να διαβάσει βιβλία μικρής έκτασης. Δεν είναι εύκολο. Είναι αρκετά δύσκολο, ενόσω όλα όσα θέλει ο συγγραφέας να μοιραστεί μαζί σου κρύβονται στις λίγες του λέξεις κι επιπλέον κρύβονται τόσο καλά που πολλές φορές δεν είσαι ικανός να τα ανακαλύψεις. Τα μικρά σε έκταση βιβλία κυοφορούν πολλά εντός τους, όσο κι αν σας φαίνεται αδιανόητο. Μπορείς να τα διαβάσεις απνευστί και να τα ολοκληρώσεις σε ελάχιστο χρόνο ή αν θέλεις να λέγεσαι σωστός αναγνώστης, μπορείς να εντρυφήσεις, να διαβάζεις και συγχρόνως να αφουγκράζεσαι όλα όσα θέλει ο δημιουργός να μοιραστεί μαζί σου, να τα ανακαλύπτεις, να τα κάνεις κτήμα σου και να συνεχίζεις.
Το βιβλίο του Κυριάκου Χαρίτου, ένα σύντομο βιογραφικό του οποίου θα βρείτε στο τέλος της παρουσίασης, φιλοξενεί είκοσι έξι γράμματα. Είκοσι έξι γράμματα ενός υιού προς την μητέρα του. Είκοσι έξι γράμματα προς την Παναγία. Δεν χρειάζεται να επισημάνω εδώ κάτι. Θεωρώ πως άφησα αιχμές ικανές να αντιληφθείτε τις λεπτομέρειες.
Όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου, τα γράμματα ανακαλύφθηκαν στην πόλη Ζαμπαντάνι, βορειοδυτικά της Δαμασκού. Η Ρωμαιοκαθολική αλλά και η Ορθόδοξη Εκκλησία, θεωρούν τα γράμματα πλαστά. Για μένα σημασία έχει η συναισθηματική φόρτιση που εκπέμπουν, γι' αυτό και επέλεξα να σας παρουσιάσω το βιβλίο και να μοιραστώ μαζί σας το φορτίο τους. Διαφοροποιώντας κατά πολύ τον τρόπο που γράφω –δεν μπόρεσα να βρω απάντηση στο γιατί– σας παραθέτω αυτά που εισέπραξα διαβάζοντας ξανά και ξανά τα είκοσι έξι γράμματα.
Ένας άνδρας. Μια μάνα.
Εκείνος φεύγει. Εκείνη μένει και υπομένει.
Εκείνος αναζητά πολλά, μα πιότερο τον εαυτό του. Θέλει να ανακαλύψει, να μοιράσει, να αλληλεπιδράσει. Εκείνη τον περιμένει, ίσως καρτερικά.
Γράμμα πρώτο. Ενημέρωση για την επικείμενη αναχώρηση. Αδημονία. Χαρά.
Γράμμα δεύτερο. Επαφή με τον θάνατο. Συνειδητοποίηση του φθαρτού. Διαχωρισμός από το άφθαρτο.
Γράμμα τρίτο. Απονομή δικαιοσύνης. Συγχώρεση.
Γράμμα τέταρτο. Συνεργασία. Αλληλεγγύη. Εξαγνισμός.
Γράμμα πέμπτο. Κίνδυνος. Φόβος. Οικειοποίηση ψυχής και πνεύματος.
Γράμμα έκτο. Φθορά. Λύπη. Ξεπεσμός. Αναγέννηση. Ελπίδα.
Γράμμα έβδομο. Απελπισία. Απόγνωση. Στοχασμός. Αγωνία.
Γράμμα όγδοο. Προσευχή. Αναμέτρηση. Νίκη ή μήπως ήττα;
Γράμμα ένατο. Θάνατος. Αναστάτωση. Εκκωφαντική σιωπή.
Γράμμα δέκατο. Μυρωμένο έρεβος. Αποπροσανατολισμός. Βαθύτατη αναζήτηση.
Γράμμα εντέκατο. Εξαγνισμός.
Γράμμα δωδέκατο. Πίστη.
Γράμμα δέκατο τρίτο. Εγκαρτέρηση. Καθολική ανάγκη. Μόχθος ψυχικός.
Γράμμα δέκατο τέταρτο. Πολυπόθητη μεταμόρφωση. Ταπείνωση. Ματαιότητα. Φόρτιση συναισθηματική.
Γράμμα δέκατο πέμπτο. Ζωή. Αντιθέσεις. Θέληση. Σύγχυση. Συγχώρεση.
Γράμμα δέκατο έκτο. Εικονική πραγματικότητα. Πίστη. Χαρά. Θαύμα.
Γράμμα δέκατο έβδομο. Θυμός. Προδοσία. Χαμένη εμπιστοσύνη.
Γράμμα δέκατο όγδοο. Ελπίδα. Φως. Ζωή. Αναγέννηση.
Γράμμα δέκατο ένατο. Επιθυμία. Προσφορά.
Γράμμα εικοστό. Επιφύλαξη. Κόπωση. Σθένος.
Γράμμα εικοστό πρώτο. Προσμονή. Πίστη. Εγκαρτέρηση. Έκκληση.
Γράμμα εικοστό δεύτερο. Αγάπη. Σύνδεση. Αφοσίωση. Γαλήνη.
Γράμμα εικοστό τρίτο. Αποξένωση.
Γράμμα εικοστό τέταρτο. Σιωπή.
Γράμμα εικοστό πέμπτο. Αντίθεση. Εκπλήρωση. Υπακοή.
Γράμμα εικοστό έκτο. Αναμέτρηση. Υποταγή.
Είναι καταιγιστικά όλα όσα αντιλαμβάνεσαι καθώς διαβάζεις. Νιώθεις έντονη ανησυχία. Νιώθεις θαλπωρή. Νιώθεις αγωνία, χαρά, η οποία δεν ξέρεις από που πηγάζει. Προχωράς την ανάγνωση και η αμφιβολία κεντρίζει την σκέψη σου μα δεν τα παρατάς. Κόπωση ψυχική και συναισθηματική. Βαρύ το φορτίο, μα ελπίζεις ότι κάπου στο τέλος το καράβι του ταξιδιού θα αναζητήσει απάνεμο λιμάνι. Φτάνεις. Κατεβαίνεις ζαλισμένος και κάνοντας την ανασκόπησή σου, συμφωνείς πως το ταξίδι και ίσως όχι ο προορισμός άξιζε πιότερο από όλα.
Δεν έχω να πω άλλα. Νιώθω ακόμη φορτισμένη. Το βιβλίο περιέχει πλούσια τροφή για σκέψη από όποια οπτική και αν το δεις, πιστέψεις ή όχι στην εγκυρότητα των γραμμάτων. Η σύνδεση που προσφέρει, εμένα προσωπικά με άγγιξε, με μετουσίωσε και στο τέλος κατάφερε να με γαληνέψει.
Κλείνοντας να πω ότι η σχέση μάνας - γιου είναι μια σχέση ιδιαίτερη, μια σχέση πολύπλευρη. Μια σχέση κατανόησης, αλληλεγγύης, εξιδανίκευσης. Μια σχέση ελπίδας, ένα καταφύγιο, ένα απάνεμο λιμάνι. Όταν ένας γιος δίνει, μια μάνα παίρνει περισσότερα. Αντιλαμβάνεται περισσότερα, κατανοεί περισσότερα, προσφέρει τον κόσμο όλο.
Στην περίπτωσή μας, το ταξίδι του γιου είναι ελπιδοφόρο, μα ο ρεαλισμός και η απογοήτευση πολλές φορές βάζουν εμπόδια. Είναι εύκολο να αλλάξεις τον κόσμο; Είναι εύκολο να προσεγγίζεις τον συνάνθρωπο; Είναι εύκολο να του προσφέρεις την ελπίδα και εκείνος να την αδράξει και να πάει παρά πέρα;
Όχι, τίποτα τελικά δεν είναι εύκολο.
Όλα κερδίζονται με κόπο.
Από την αγάπη, την ευτυχία, την πίστη, την αναγέννηση μέχρι την εμπιστοσύνη.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:
Αύριο αναχωρώ για την έρημο, μάνα.
Πρέπει να χάσω τον κόσμο ώστε να μπορώ να μιλάω εξ ονόματός του.
Πρέπει να θαφτώ στη σιωπή για να δικαιούμαι να έχω φωνή.
Θα γυρίσω όταν μπορέσω.
Είκοσι έξι γράμματα χαμένα για αιώνες.
Ήρθαν στο φως πριν λίγα χρόνια, αν και η γνησιότητά τους αμφισβητήθηκε.
Καταγράφουν θραυσματικά την πορεία ενός ανθρώπου στον κόσμο.
Τις σκέψεις και όσα ένιωσε.
Χαρά, αγωνία, πίστη, αμφιβολία, κούραση, γαλήνη.
Πιο πολύ το θαύμα.
Την αγάπη.
Ο Κυριάκος Χαρίτος γεννήθηκε στη Χαλκίδα και μεγάλωσε στην Αυστραλία. Σπούδασε στην Αθήνα και στην Αγγλία. Έχει γράψει εφτά παιδικά βιβλία: Φον Κουραμπιές εναντίον κόμη Μελομακαρόνη, Το βιβλίο των δικών σου Χριστουγέννων, Το τραγούδι του ύπνου (Μεταίχμιο), Ο μικρός Μανού και το φεγγάρι (Ποταμός), Το όλο και το λίγο (Καστανιώτης), για τα οποία ήταν υποψήφιος για το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας και για το Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Βιβλίου, καθώς και το Για φαντάσου (Μεταίχμιο) που έλαβε τις εξής διακρίσεις: Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2023, Βραβείο λογοτεχνικού βιβλίου για παιδιά 2023 του περιοδικού Ο Αναγνώστης και Τιμητική διάκριση White Ravens για το 2023 από τη Διεθνή Παιδική και Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου. Το 2024 κυκλοφόρησε το νέο του παιδικό βιβλίο Το μεταξένιο (Μεταίχμιο). Έχει μεταφράσει παιδική λογοτεχνία και τις κωμωδίες του Αριστοφάνη σε κόμικ για τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Το 2007, στη Δράμα, βραβεύτηκε για το σενάριο της ταινίας Εν θερμώ. Το 2016 κυκλοφόρησε το ποιητικό του έργο Το επί ματαίω από τις εκδόσεις Κέδρος. Το 2022 κυκλοφόρησε το έργο του Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου από τις εκδόσεις Στερέωμα. Δημοσιεύει πεζά και ποίηση στον τύπο και σε λογοτεχνικά περιοδικά.
