Μια συζήτηση για τη λογοτεχνία και τη δύναμη της κοινότητας
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν περιορίζονται απλά στο να συγγράφουν, αλλά δημιουργούν γέφυρες, πεδία επικοινωνίας, κοινότητες. Η Ευαγγελία Αλιβιζάτου είναι μια τέτοια περίπτωση: λογοτέχνης, αρθρογράφος, επιμελήτρια αλλά και εμψυχώτρια δημιουργών. Είχαμε συνομιλήσει για πρώτη φορά με αφορμή το Περγαμόντο για δύο, μια συλλογή διηγημάτων γεμάτη αρώματα μνήμης και ευαισθησίας, που κυκλοφορεί με επιτυχία από τις εκδόσεις Κούρος. Σήμερα, επιστρέφουμε για μια δεύτερη συνάντηση, αυτή τη φορά με αφορμή όχι μόνο ένα ψηφιακό εγχείρημα, που μεγαλώνει διαρκώς και προκαλεί αίσθηση, το «Λόγω τιμής», ένα λογοτεχνικό ιστολόγιο που συγκεντρώνει ποιήματα, πεζά, συνεντεύξεις και άρθρα από περισσότερους από 85 συντάκτες υπό την καθοδήγησή της, αλλά και τη νέα της ποιητική συλλογή, με τον εύγλωττο τίτλο Αμφι-λεγόμενη προσωπο-ποίηση, που αποτελεί αυτοέκδοση.
Κα Αλιβιζάτου νιώθω ιδιαίτερη χαρά που τα ξαναλέμε, έπειτα από ενάμιση περίπου χρόνο, μετά την επιτυχή κυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων σας Περγαμόντο για δύο, από τις εκδόσεις Κούρος. Αφορμή, αυτό που σημειώνω στην εισαγωγή της συνέντευξής μας, δηλαδή η δημιουργία του λογοτεχνικού blog «Λόγω τιμής» και το τρίτο σας βιβλίο, η δεύτερη ποιητική συλλογή Αμφι-λεγόμενη Προσωπο-ποίηση. Καθώς το «Λόγω τιμής» συμπλήρωσε, τον Αύγουστο του 2025, τον πρώτο χρόνο δημιουργίας του, και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, θα ξεκινήσω με το εύλογο ερώτημα: Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία του; Ήταν κάτι που είχατε οραματιστεί από καιρό ή προέκυψε αυθόρμητα;
Ευαγγελία Αλιβιζάτου: Καλησπέρα κα Καραθανάση. Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Ξεκινώ λέγοντας ότι ήταν μια επιθυμία των τελευταίων δύο χρόνων, τουλάχιστον με την συγκεκριμένη δομή του. Ήταν όραμα, όχι αυθόρμητη ενέργεια.
Ποια είναι η φιλοσοφία πίσω από το ιστολόγιο; Τι στόχο θέλετε να επιτυγχάνει τόσο για τους δημιουργούς όσο και για τους αναγνώστες του;
Ε.Α.: Η φιλοσοφία είναι η εξής: όλοι όσοι αγαπούν τη λογοτεχνία να έχουν ένα «σπίτι», μια οικογένεια να μοιράζονται το δικό τους όνειρο. Ο στόχος έχει επιτευχθεί για αρκετούς: Να γίνουν καλύτεροι, να νιώσουν αυτοπεποίθηση, να πάρουν δύναμη και γνώση για τα επόμενα βήματά τους. Συγχρόνως, να γνωρίσουν σημαντικούς λογοτέχνες που συμμετέχουν στο ιστολόγιο, να ανταλλάξουν απόψεις. Όσον αφορά τους αναγνώστες που αγκάλιασαν την προσπάθεια αυτή, η μεγάλη αποδοχή και η επιτυχία του «Λόγω τιμής» δεν μου επιτρέπουν να σχολιάσω κάτι, παρά μόνο να πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ».
Με ποια κριτήρια ανοίγετε την πόρτα του «Λόγω τιμής» σε έναν νέο συντάκτη, πώς κρατάτε ζωντανό τον διάλογο και τη σύνδεση μεταξύ των μελών και, βέβαια, πώς χειρίζεστε τις περιπτώσεις συνεργασιών που, τελικά, δεν ταιριάζουν με το όραμα του ιστολογίου;
Ε.Α.: Η οικογένεια του «Λόγω τιμής» είναι ανοιχτή σε όσους θέλουν να συμπορευτούν μαζί μας, ενστερνιζόμενοι, πάντα, τη φιλοσοφία αλλά και τις προϋποθέσεις του ιστολογίου. Αρχικά, από τον υποψήφιο δημιουργό ζητείται ένα δείγμα γραφής και ένα μικρό βιογραφικό, εντελώς τυπικά. Για μένα δεν έχουν σημασία οι τεράστιες περγαμηνές αλλά η ιδιαιτερότητα στον γραπτό λόγο και η μετέπειτα στάση και συμπεριφορά, για να μη σας πω ότι σε προτεραιότητα βάζω το δεύτερο. Όλοι οι δημιουργοί, ως συνεργάτες σε έναν κοινό σκοπό, συμμετέχουν μέσω ενός περιβάλλοντος κοινωνικής δικτύωσης σε ένα φόρουμ, όπως θα το αποκαλούσε κανείς επίσημα, όπου, συνομιλώντας ελεύθερα, καταθέτουν, μελετούν, σχολιάζουν μεταξύ τους απόψεις, προτάσεις και οποιοδήποτε θέμα προκρίνεται για ανταλλαγή ιδεών. Αυτή η κλειστή ομάδα συζήτησης είναι το «οικογενειακό κυριακάτικο τραπέζι» του «Λόγω τιμής», που μας κρατάει ενωμένους στον κοινό στόχο. Παρ' όλα αυτά, υπήρξαν συνεργασίες, ελάχιστες βέβαια, που έκρινα ότι δημιουργούσαν προβλήματα μέσω της στάσης τους, εν γένει. Άνθρωποι που δεν τους αφήνει η έπαρση και η αλαζονεία να κάνουν βήματα σταθερά. Αυτοί απομακρύνθηκαν. Η πλειονότητα των δημιουργών μας υιοθετούν και τηρούν σταθερά μια υπέροχη συνεργατική συμπεριφορά και, αν για προσωπικούς ή εργασιακούς λόγους κάποιοι σταματούν, παραμένουν «οικογένεια» για το ιστολόγιο. Δεν αλλάζει απολύτως τίποτα στη μεταξύ μας σχέση.
Πόσο σημαντικό είναι για το «Λόγω τιμής» να δίνει βήμα σε φωνές που δεν ανήκουν στο «κατεστημένο» της λογοτεχνίας; Πιστεύετε πως η λογοτεχνία στο διαδίκτυο έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τους όρους «νομιμοποίησης» ενός συγγραφέα; Μπορεί, δηλαδή ένας άγνωστος δημιουργός να αποκτήσει αναγνωρισιμότητα μόνο μέσα από αυτό;
Ε.Α.: Σημαντική ερώτηση και με ερώτηση θα σας απαντήσω: Ξέρετε πόσες σπουδαίες πένες βρίσκονται εκεί έξω και δεν έχουν προχωρήσει, είτε από αβεβαιότητα και ανασφάλεια ή ακόμα και έλλειψη αυτοπεποίθησης, είτε από το κοινώς λεγόμενο bullying των εκδοτικών και των Μέσων; Το «Λόγω τιμής» δεν είναι ένας ιστότοπος που απευθύνεται μονάχα στους καταξιωμένους λογοτέχνες, αλλά και στον κάθε συγγραφέα που μέσ' από την πένα του έχει κάτι αξιόλογο να μοιραστεί.
Γνωρίζω πως κάποιοι συντάκτες/τριες του «Λόγω τιμής» έχουν αξιοποιήσει την εμπειρία τους στο ιστολόγιο, ώστε να προχωρήσουν σε εκδόσεις ποιητικών ή άλλων συλλογών; Πώς νιώθετε βλέποντας τη δική σας καθοδήγηση να τους βοηθά να πραγματώσουν τα προσωπικά τους όνειρα;
Ε.Α.: Μόνο συγκίνηση νιώθω, σαν να είμαι εγώ στη θέση τους. Ένας άγνωστος δημιουργός, στον έναν χρόνο συμμετοχής του στο ιστολόγιο, μπορεί να γίνει τόσο αγαπητός που στην πορεία να κρατά το βιβλίο του στα χέρια, με δάκρυα στα μάτια. Προσωπικά, πιστεύω ότι η σταθερά αυξανόμενη συμμετοχή δημιουργών στην λογοτεχνική οικογένεια του «Λόγω τιμής», είναι η ουσιαστική αναγνώριση της προσφοράς του ιστολογίου.
Νιώθετε ότι η προσφορά σας και η καθοδήγησή σας αναγνωρίζεται από τους συντάκτες που, με τη βοήθειά σας, έχουν προχωρήσει σε εκδόσεις συλλογών;
Ε.Α.: Πολλοί είναι οι δημιουργοί που έως τώρα αναγνωρίζουν πως η αυτοπεποίθηση που απέκτησαν μέσα από την συμμετοχή τους στο ιστολόγιο έγινε κινητήριος δύναμη για τα επόμενα εκδοτικά τους βήματα. Για μένα, η λογοτεχνική πρόοδος του κάθε συντάκτη είναι ξεκάθαρα μια ηθική ανταμοιβή στην όλη προσπάθειά μας.
Κάθε εγχείρημα που ξεχωρίζει και εξελίσσεται, συνήθως δεν περνά απαρατήρητο. Έχετε αισθανθεί ποτέ να προκαλεί το «Λόγω τιμής» ανταγωνιστικές ή αρνητικές αντιδράσεις; Τι σας κινητοποιεί να συνεχίζετε ακόμα κι όταν συναντάτε εξωτερικές πιέσεις και κριτική;
Ε.Α.: Τα τελευταία χρόνια, η πλάτη μου είναι γεμάτη «μαχαιριές». Το «Λόγω τιμής» δεν προκαλεί. Δυστυχώς, κάποιοι δεν έχουν καταλάβει τι οραματιζόμαστε. Προσπερνάμε και δουλεύουμε μεθοδικά. Πέρα από την ιδιοτελή κριτική και τις αήθεις επιθέσεις, υπάρχουν αξιόλογοι ομότεχνοι που εξακολουθούν να μας στηρίζουν και από αυτό αντλούμε δύναμη. Στο σημείο αυτό, οφείλω να προσθέσω ότι, εκτός από το «Λόγω τιμής» συνεργάζομαι άψογα με το Lovenmore της Σοφίας Παπαηλιάδου και το koukidaki της Τζένης Κουκίδου, στις οποίες αρθρογραφώ και θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να τις ευχαριστήσω ως αρχισυντάκτριές μου για την υποστήριξη και την καθοδήγηση.
Παρά τις «εργατοώρες» που αφιερώνετε στη λειτουργία του «Λόγω τιμής», βρίσκετε τον χρόνο να γράφετε και προσωπικά. Έτσι γεννήθηκε και η νέα σας ποιητική συλλογή Αμφι-λεγόμενη Προσωπο-ποίηση. Θα λέγατε ότι η συλλογή αυτή σχετίζεται ή επηρεάστηκε με κάποιον τρόπο από την εμπειρία δημιουργίας και λειτουργίας του ιστολογίου;
Ε.Α.: Μέσα από το «Λόγω τιμής» ωριμάζουμε όλοι συγγραφικά. Η ίδια δεν θα μπορούσα να αποτελώ εξαίρεση. Διαβάζω, μελετώ νύχτες και μέρες και θεωρώ πως η γραφή μου έχει διαφοροποιηθεί, σε σχέση με το παρελθόν, στη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή.
Ο τίτλος της νέας σας συλλογής, Αμφι-λεγόμενη προσωπο-ποίηση, είναι ευρηματικός και πολυσημικός. Τι ιστορία κρύβεται πίσω από την επιλογή του;
Ε.Α.: Ανέκαθεν ήμουν της άποψης ότι η γραφή μου δεν είναι συγκεκριμένα ερωτική, κοινωνική, κτλ. Θα την χαρακτήριζα όπως λέει ο τίτλος· αμφι-λεγόμενη. Επιτρέψτε μου να μην αναφερθώ πιο αναλυτικά στην επιλογή του τίτλου. Σε προσωπικό επίπεδο, είναι βιωματικός, μονοσήμαντος.
Η συλλογή έχει έντονο υπαρξιακό χαρακτήρα. Τι σας ώθησε να διερευνήσετε αυτά τα θέματα μέσα από την ποίηση και τα πεζά σας;
Ε.Α.: Ξεκίνησα, λειτουργώντας ενστικτωδώς. Θα έλεγε κανείς πως ίσως είχε έρθει η ώρα να βγάλω μέρος των «εσώψυχών» μου. Όσο για τα πεζά, μπορώ να σας πω ότι τρέφω μια ιδιαίτερη αγάπη για αυτό το είδος πεζογραφίας.
Η συλλογή θίγει ποικίλες θεματικές της ζωής. Υπάρχει κάποιο κεντρικό νήμα ή μήνυμα που θέλατε να περάσετε στους αναγνώστες;
Ε.Α.: Θέλησα να σταθώ στις διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, επιχειρώντας να αποτυπώσω την πεποίθηση ότι οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι ψυχολογικά, τόσο για το καλύτερο όσο και για το χειρότερο. Συνειδητοποιημένοι πως τίποτα απολύτως δεν κρατά για πάντα, οι άνθρωποι βιώνουμε έντονα συναισθήματα δοκιμάζοντας τα όριά μας.
Εκτός από ποιήματα, η συλλογή περιλαμβάνει και πεζά διηγήματα. Πώς αποφασίσατε να τα συνδυάσετε;
Ε.Α.: Δεν υιοθέτησα ποτέ την άποψη πως όταν κάποιος νιώσει την αδήριτη ανάγκη να γράψει, έχει την υποχρέωση να το πράξει μόνο μέσα από την ποίηση ή μόνο μέσα από την πεζογραφία, ξεκάθαρα. Θα έλεγα πως είμαι εκ διαμέτρου αντίθετη. Πιστεύω ότι όλα μπορούν να συνδυαστούν, αρκεί να γίνονται με σωστό, αρμονικό τρόπο. Για παράδειγμα, «Τα μήλα της κυρα-Συμέλας» πιστεύω ότι «ομόρφυναν» τη συλλογή. Άλλωστε, μην ξεχνάτε πως είμαι η «Αμφι-λεγόμενη προσωπο-ποίηση»...
Πόσο προσωπικές είναι οι εμπειρίες και οι στοχασμοί που αποτυπώνονται στην ποιητική σας συλλογή; Υπάρχουν θέματα που προσεγγίζετε πιο αφαιρετικά ή πιο αυτοβιογραφικά;
Ε.Α.: Δεν εφαρμόζω στερεότυπα στην έκφρασή μου. Η συλλογή αυτή είναι ένας συγκερασμός προσωπικών εννοιών και αυθόρμητου στοχασμού.
Κλείνοντας την ενδιαφέρουσα αυτή συζήτησα, αν σας ζητούσα να συνοψίσετε σε μια πρόταση το «λόγω τιμής», που δώσατε εσείς στον εαυτό σας, ως συγγραφέας πρώτα και μετά ως δημιουργός κι επιμελήτρια του ιστολογίου «Λόγω τιμής», ποια θα ήταν αυτή;
Ε.Α.: Αν μπορούσε μια πρόταση να συνοψίσει όλη την ουσία, αυτή θα ήταν «Το Λόγω τιμής είναι οικογένεια». Όσοι το νιώθουν είναι πλάι μου. Η «οικογένεια» αυτή μετράει σήμερα 90 «μέλη», 90 δημιουργούς που εργάζονται με αγάπη και επίγνωση του ποιοι είμαστε. Έχουμε δεθεί, έχουμε αγαπηθεί. Ευτυχώς, έχω βρει τις δυνάμεις να διαχειριστώ όλο αυτό το ανθρώπινο δυναμικό και νιώθω πως ακόμα δεν έχετε δει τίποτα...
Σας ευχαριστώ πολύ.
Ε.Α.: Εγώ σας ευχαριστώ θερμά για την ευκαιρία που μου δίνετε να επικοινωνήσω το νέο μου «παιδί».
Μαρία Καραθανάση
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Η Ευαγγελία Αλιβιζάτου γεννήθηκε στην Κεφαλονιά και κατάγεται από το Ληξούρι. Εργάστηκε στον χώρο της υγείας, ενώ έχει σπουδάσει σχέδιο ταπητουργίας και παρακολουθήσει εξειδικευμένα σεμινάρια σε τομείς όπως η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, η προώθηση ιστοσελίδων και το ψηφιακό marketing. Με έντονη παρουσία στον χώρο της λογοτεχνίας και του πολιτισμού, είναι επίσης αρχισυντάκτρια του anamniseis.net, με έδρα τη Νέα Υόρκη, ενώ συνεργάζεται με δεκάδες πολιτιστικές και ενημερωτικές ιστοσελίδες (όπως το Greek Radio FL, Kefalonia Status, AgrinioNews, Fractal, Koukidaki, KalavrytaPress κ.ά.). Αρθρογραφεί παράλληλα στο λογοτεχνικό περιοδικό Θρυαλλίδας και διατηρεί το προσωπικό της ιστολόγιο alivizatou-creative-writing.blogspot.com. Έχει ήδη στο ενεργητικό της δύο ποιητικές συλλογές, την Παγίδα Ονείρων (Αποστακτήριο) και το Περγαμόντο για δύο (εκδόσεις Κούρος). Πλέον δρα και ως στιχουργός, ενώ συγγράφει το μυθιστόρημα Τα κοράλλια του Ιονίου και ετοιμάζει το επόμενο έργο της, Το σημάδι του ήλιου, με θέμα μια κρητική βεντέτα. Είναι μέλος του PEN Greece (παράρτημα του PEN International) και της Ε.Λ.Β.Ε., και με αφοσίωση συνεχίζει να υπηρετεί τον κόσμο της δημιουργικής γραφής, τόσο ως συγγραφέας όσο και ως εμπνεύστρια κοινοτήτων.
