[Το κείμενο περιέχει αποκάλυψη πλοκής]
Ο ηθοποιός Μελ Γκίμπσον, γνωστός εκείνη την εποχή από τις ταινίες δράσης Mad Max (1979) και Lethal Weapon (1987), αποφάσισε να κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο –το 1993– με τη δραματική ταινία The Man Without a Face. Βασισμένη στο βιβλίο της Ιζαμπέλ Χόλαντ και σε σενάριο του Μάλκολμ ΜακΡούρι, η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 25 Αυγούστου του 1993 σημειώνοντας μέτρια πορεία στο Box Office σκαλώνοντας στα 24 εκατομμύρια δολάρια· ωστόσο, αγαπήθηκε πολύ από τους θαυμαστές του ηθοποιού. Πρωταγωνιστούν: Μελ Γκίμπσον, Νικ Σταλ, Μάργκαρετ Γουίτον, Φέι Μάστερσον.
Ο Τσακ Νόρσταντ μεγαλώνει στο Κρέινσπορτ, μια μικρή πόλη του Μέιν, με τις δυο ετεροθαλείς αδερφές του και τη μητέρα του, η οποία δεν μπορεί να διαχειριστεί τον ρόλο της, βάζοντας την προσωπική ζωή της πάνω από τα παιδιά της. Για να ξεφύγει από το σπίτι και τα τρία έξυπνα θηλυκά που τον πνίγουν, ο Τσακ προσπαθεί να προετοιμαστεί για τις εξετάσεις στη Στρατιωτική Ακαδημία. Για να επιτύχει τον στόχο του, ζητάει βοήθεια από τον Τζάστιν ΜακΛάουντ, έναν πρώην καθηγητή με παραμορφωμένο πρόσωπο, που ζει απομονωμένος σε ένα σπίτι πλάι στο νερό. Η σχέση μαθητή και καθηγητή θα εξελιχτεί σε μια δυνατή φιλία. Οι κάτοικοι της πόλης, όμως, υποψιάζονται πως ο ΜακΛάουντ κακοποίει σεξουαλικά τον Τσακ...
Το The Man Without a Face ήταν η πρώτη συνεργασία του Μελ Γκίμπσον με τον αείμνηστο Τζέιμς Χόρνερ, πριν το επικό Braveheart (1995) και το σκοτεινό Apocalypto (2006). Θα συνεργάζονταν και στο Hacksaw Ridge του 2016 (τη μουσική τελικά ανέλαβε ο Ρούπερτ Γκρέγκσον-Γουίλιαμς) αλλά, δυστυχώς, ο Χόρνερ απεβίωσε τον Ιούνιο του 2015 σε ηλικία 62 ετών.
Το 1993 ήταν μια άκρως παραγωγική χρονιά για τον Τζέιμς Χόρνερ, ο οποίος έγραψε τη μουσική υπόκρουση για ταινίες όπως: The Pelican Brief, A Far Off Place, Swing Kids, Jack the Bear, Bopha! κ.α. Το The Man Without a Face, ωστόσο, ήταν η πιο ενδιαφέρουσα δουλειά του. Πιάνοντας τον παλμό της ταινίας, συνέθεσε ένα από τα πιο μελαγχολικά σάουντρακ της καριέρας του, αφήνοντας το συναίσθημα –όπως πάντα άλλωστε– να τον παρασύρει σαν κύμα στ' ανοιχτά, για να αφεθεί στις απαλές θωπείες της έμπνευσής του. Ανέκαθεν ο Τζέιμς Χόρνερ ήταν πολύ δυνατός στο να γράφει όμορφη, δραματική ή ρομαντική μουσική όπως τα: The Spitfire Grill (1996), A Beautiful Mind (2001), Searching for Bobby Fischer (1993), Iris (2001), To Gillian on Her 37th Birthday (1996) ή και το έθνικ Beyond Borders (2003).
Στο The Man Without a Face οι δυο πρωταγωνιστές, τόσο ο μαθητής Τσακ όσο και ο δάσκαλος με το παραμορφωμένο πρόσωπο Τζάστιν ΜακΛάουντ, διψάνε για αγάπη και αποδοχή. Έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο για να ξεφύγουν από τη μίζερη ζωή τους, να βρουν το κουράγιο να ονειρευτούν ένα καλύτερο αύριο. Ο Τζέιμς Χόρνερ υφαίνει γύρω τους ένα αισιόδοξο πέπλο, αφήνοντας ταυτόχρονα τη μελαγχολία που έχει κουρνιάσει στην ψυχή των ηρώων να αναδειχθεί για να αγγίξει τους θεατές με τα γλυκόπικρα θέματά του.
Η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου, με την οποία είχε ξανά συνεργαστεί ο Χόρνερ στο παρελθόν (Krull το 1983, Aliens το 1986, Willow το 1988 κ.α.) έδωσε μια εξαιρετική και ισορροπημένη ερμηνεία με πεντακάθαρη ηχογράφηση, που μας επιτρέπει να απολαύσουμε το σάουντρακ στην ολότητά του. Η δεξιοτεχνία του συνθέτη να γράφει υπέροχα σόλο πιάνο και να μεταφέρει μέσα από αυτά τα συναισθήματα του ήρωα γίνονται εύκολα αντιληπτά και σε τούτο το άλμπουμ. Παντού υπάρχει διάχυτος πόνος, ανάγκη για αποδοχή και έμπνευση, πληγωμένες καρδιές. Η μουσική αγκαλιάζει τον μαθητή, τον κατανοεί, δείχνει ενσυναίσθηση και την ίδια στιγμή ταξιδεύει τον δάσκαλο πίσω στο ένδοξο παρελθόν, πριν το ατύχημα, πριν γίνει ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο και η κοινωνία τον εξορίσει...
Στο κομμάτι Chuck's First Lesson ο μαθητής μπαίνει στο σπίτι του ΜακΛάουντ, όσο εκείνος λείπει, και το εξερευνά. Όταν ο δάσκαλος επιστρέφει ξαφνικά, ο Τσακ κρύβεται για να μην τον βρει εκεί και τότε τον παρακολουθεί να αλλάζει ρούχα. Το παραμορφωμένο σώμα του μαρτυρά το ψυχικό και σωματικό άλγος που έχει υποστεί. Η μελαγχολική μουσική, αυτή η γλυκόπικρη αφήγηση με πιάνο και άρπα αφήνουν το όμποε να ερμηνεύσει συγκρατημένα το κύριο θέμα, δηλώνοντας την αρχή του δεσίματος για τους δύο ήρωες. Ο ένας αναζητά την πατρική φιγούρα και ο άλλος τον μαθητή, που θα του δώσει την ευκαιρία να κάνει αυτό που τόσο πολύ αγαπά, να διδάξει...
Το πιο αισιόδοξο κομμάτι, το Flying, είναι η απελευθέρωση του μικρού Τσακ, η γέννηση της ελπίδας. Όταν παίρνει τα πρόχειρα αποτελέσματα των εξετάσεων από τον δάσκαλό του και βλέπει ότι τα πήγε πολύ καλά, τον περιμένει μια έκπληξη. Για να τον επιβραβεύσει για τις επιδόσεις του, ο ΜακΛάουντ κανόνισε ένα ξεχωριστό δώρο για τον μαθητή του, να πετάξει με υδροπλάνο (ο Τσακ λατρεύει τα αεροπλάνα) πάνω από τη λίμνη. Για πρώτη φορά στη ζωή του, ο μικρός πιστεύει στον εαυτό του, τον τυλίγει η αισιοδοξία και πιλοτάρει το σκάφος με τη βοήθεια του έμπειρου πιλότου. Η μουσική αφήγηση είναι ζεστή και χαρούμενη, πανηγυρίζει μαζί με τον ευτυχισμένο Τσακ...
Μια ενδιαφέρουσα προσθήκη στο σάουντρακ είναι το κομμάτι Ch'ella Mi Creda, η άρια από την όπερα La fanciulla del West του Τζάκομο Πουτσίνι, την οποία ερμηνεύει ο Σουηδός τενόρος Γιούσι Μπιόρλινγκ. Ο ΜακΛάουντ κάθεται μόνος του στο σαλόνι και ακούει τούτο το κομμάτι καθώς κοιτάζει το πρόσωπό του στο καθρέφτη. Και φτάνοντας στο φινάλε, το κομμάτι Lookout Point/End Credits ο Τζέιμς Χόρνερ ανακατεύει τα θέματά του για να δώσει μια συναισθηματική έκρηξη κάθαρσης.
Με τη βοήθεια του δασκάλου του, ο Τσακ, κατάφερε να αποφοιτήσει από τη στρατιωτική ακαδημία. Την ημέρα εκείνη, πλημμυρισμένος από χαρά και ευτυχία, βλέπει μια φιγούρα να απομακρύνεται από το πλήθος προς την έξοδο. Είναι εκείνος, ο ΜακΛάουντ, ο δάσκαλός του, ο άνθρωπος που του απαγόρευσαν να βλέπει, επειδή τον θεώρησαν απειλή, έναν κοινωνικό παρία. Λίγο πριν χαθεί για πάντα, ο διασυρμένος ΜακΛάουντ γυρίζει και τον κοιτάζει από μακριά. Χαιρετιούνται με χαμόγελα νοσταλγίας, σεβασμού και συγκίνησης. Η μουσική, διατηρώντας πάντα τη μελαγχολία και το δραματικό ύφος της, γίνεται ηρωική και ταυτόχρονα μειλίχια, καθώς οι δύο άντρες αποχαιρετίζονται για πάντα νιώθοντας βαθιά ευγνωμοσύνη ο ένας για τον άλλο.
Το σάουντρακ κυκλοφόρησε σε cd τον Σεπτέμβριο του 1993.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Συνθέτης: James Horner
Δισκογραφική: Philips
Tracklisting:
1. A Father's Legacy
2. Chuck's First Lesson
3. Flying
4. McLeod's Secret Life
5. Nightmares And Revelations
6. McLeod's Last Letter
7. Lost Books
8. The Merchant Of Venice
9. The Tutor
10. No Compromise
11. Ch'ella Mi Creda - Jussi Bjorling/Giacomo Puccini
12. Lookout Point/End Credits
