Στο βιβλίο μου 63 ποιήματα εξακολουθώ να παρουσιάζω με ποιητικό λόγο την ανθρώπινη κατάσταση, όπως αυτή μπορεί να οριστεί ως «τα βασικά και χαρακτηριστικά γεγονότα της ανθρώπινης ζωής, όπως είναι η γέννηση και ο θάνατος, η ηθική, η παιδεία, η λογική και τα συναισθήματα». Πώς θα πρέπει να χειριστούμε τις έννοιες τυχαιότητα, στοχαστικότητα, πιθανότητα στην εξέλιξη του τρόπου αντίληψης της πραγματικότητας στην ανθρώπινη κατάσταση, όπως αυτή μπορεί να οριστεί ως «τα βασικά και χαρακτηριστικά γεγονότα της ανθρώπινης ζωής, όπως είναι η γέννηση και ο θάνατος, η ηθική, η παιδεία, η λογική και τα συναισθήματα», και όπως αυτή η κατάσταση εκδηλώνεται μέσα από τα βιώματα και τις γνώσεις μας ως συμπεριφορά και καθημερινή μας πρακτική;
Είναι άραγε η γέννηση και ο θάνατός μας κάτι ιδιαίτερο πέρα από τον οικογενειακό και τον κοινωνικό μας περίγυρο;
Πόσο επηρεάζουν οι γνώσεις μας τα συναισθήματα και τις αποφάσεις μας, τη λογική και τις ηθικές μας αξίες, και πώς αυτά συγκρούονται ανήσυχα μέσα μας στην καθημερινότητά μας και κάποιες φορές παίρνουν τον ύπνο μας;
Είναι οι τέχνες παιδιά αυτής της σύγκρουσης;
Είναι κραυγή δίχως ήχο η «κραυγή» μας ή υπάρχει «αφτί» που ακούει και αυτό μάλιστα αφουγκράζεται τα προβλήματά μας μόνο κατά τη φαντασία μας;
Δίνουν, η γνώση του κόσμου και η εξελικτική σκέψη, η φιλοσοφία και η ψυχολογία πιο αξιόπιστες απαντήσεις από εκείνες που δίνουν οι θρησκείες και τα δόγματα, και σε ποιους από εμάς; Πώς πρέπει να προετοιμαστούμε για να κατανοήσουμε τις απαντήσεις;
Πόσο ευγνώμονες θα πρέπει να είμαστε στην τυχαιότητα της σύλληψής μας και της πορείας μας στη Γη; Χρειάζεται να είμαστε ευγνώμονες προς κάτι που χωρεί χωρίς πρόθεση; Μήπως, αντί ευγνωμοσύνης προς κάτι ανύπαρκτο, θα ήταν καλύτερα, με ταπεινότητα, να εκτιμήσουμε αυτό που έχουμε, να σεβαστούμε τη φύση και να αισθανθούμε καλότυχοι που υπάρχουμε;
Μπορεί ο αυθόρμητος ποιητικός λόγος, για παράδειγμα, ή ένας ζωγραφικός πίνακας, να γίνει εύκολα κατανοητός ή χρειάζεται πιο οργανωμένη σκέψη και ακριβολογία για να εκφράσουμε τον έρωτά μας ή να περιγράψουμε την συναίσθηση του «υπάρχω»;
Πώς αντιμετωπίζουμε την επίγνωση της αιτιότητας που οδηγεί κάποιους συνειρμικά στην ιδέα της τελεολογίας; Είναι αυτό το δίδυμο αιτιότητα - τελεολογία διανυσματικά προδιαγεγραμμένο ή βρίσκεται συνεχώς εν τω γεννάσθαι, τυφλό, απρογραμμάτιστο, χωρίς έξωθεν παρατηρητή –πόσο μάλλον χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις–, εγγενώς μη προβλέψιμο λόγω των αναδυόμενων φαινομένων στον κόσμο και πώς καθίσταται, έστω περιορισμένα προβλέψιμο από τα ανώτερα θηλαστικά και ιδιαίτερα –και στατιστικά– από τον άνθρωπο;
Πόσους βαθμούς ελευθερίας διαθέτουμε πραγματικά και πόσο υπόλογοι των πράξεών μας είμαστε;
Πώς τελικά, επί των ημερών μας, επηρεάζεται η σκέψη μας και η μοναδικότητά μας ως δημιουργοί από την εύκολα προσβάσιμη τεχνητή νοημοσύνη; Πώς, για παράδειγμα, θα χωρέσει ο νους μας κάποιους, ενδεχομένως, μελλοντικούς ανθρωπόμορφους συντρόφους μας που ήδη διατίθενται στο διαδικτυακό εμπόριο;
Πού θα μας οδηγήσει ο μετανθρωπισμός του Huxley και η ανάπτυξη νευρομορφικών υπολογιστών; Είμαστε εξελικτικά προικισμένοι να βρούμε το «νόημα» και τον «σκοπό» της ζωής μας μέσα από την φαρέτρα των βιοχημικών μας λειτουργιών και της ανάπτυξης των συναισθημάτων που οδήγησαν στην εκφραστικότητα του προσώπου μας και στην πολυπλοκότητα της συμπεριφοράς μας; Δίνουν, για παράδειγμα, ο έρωτας ή η γονεϊκότητα απάντηση και γαλήνη, έστω για κάποια περίοδο, στη ζωή μας;
3Σε βλέπω!Τώρα χορεύεις στο κόκκινο φουστάνιτη γονιμοποίηση της μέλισσας,εκεί περνάς γέφυρεςθηλάζοντας τα παιδιά σου όνειρα,εδώ κρατάς στο στήθος σου τη βεβαιότητά μου,γερμένη σε βελούδινο ανάκλιντρο σκαλίζεις την τέχνη,όρθια μ' ένα ακόντιο, τη γνώση.Συνειρμικά κι απρόσκλητα κυκλοφορείς,γυναίκα,γαζέλα ή πέρδικα,ντυμένη τη νοσταλγία των εγγονών σου,δασκάλα της ζωής!Μην αποστρέψεις απ' εμού το βλέμμα σου,και κέντα πάνω μου τον ουρανόπου σε τιμάκρατώντας τον ρυθμό σου.
Θανάσης Μανούσης
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Η ποιητική συλλογή του Θανάση Μανούση 63 ποιήματα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν
