Πάντα χαίρομαι σαν μικρό παιδί όταν διαβαίνω τη μαγική πύλη του κόσμου των βιβλίων. Πόσο μάλλον όταν οι ήρωες, που συναντώ, θα μπορούσαν να 'ναι φίλοι αγαπημένοι ή οικεία πρόσωπα, των οποίων οι ιστορίες εμπνέουν και συγκινούν. Έτσι συνέβη όταν πήρα στα χέρια μου τη συλλογή διηγημάτων του Δρόσου Μιχαλόπουλου Τα τρία λεπτά από τις εκδόσεις Διάνοια και αφέθηκα απολαυστικά στην περιήγησή της.
Δεκατέσσερα διηγήματα –μικρά διαμάντια– με ήρωες απλούς καθημερινούς ανθρώπους, που ίσως μας δόθηκε κάποτε η ευκαιρία να συναντήσουμε, ή οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν για λίγο, μέσα στο χάος της πραγματικότητας. Δεκατέσσερις σύντομες ιστορίες, που συνεπαίρνουν τον αναγνώστη και εγείρουν αντιφατικά συναισθήματα. Η χαρά διαδέχεται τη λύπη, η απογοήτευση τον ενθουσιασμό, η προσδοκία τη μελαγχολία. Κι οφείλω να ομολογήσω πως, αν και μου άρεσαν όλες, τρεις από αυτές με συγκλόνισαν ιδιαίτερα, γιατί είχαν το στοιχείο του αποχωρισμού και του απρόβλεπτου, της μοίρας που, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, έχει τη δύναμη ν' ανατρέψει την ίδια τη ζωή.
Ας δούμε λοιπόν ποιες ξεχώρισα:
Τα τρία λεπτά, η δεύτερη ιστορία που έδωσε και τ' όνομά της στη συλλογή, παράδοξα ρομαντική και μελαγχολική, αφορά δύο πρόσωπα που δεν γνωρίζονται αλλά συναντιούνται κάθε πρωί σ' έναν σταθμό τρία μόλις λεπτά, προτού αναχωρήσουν για τις δουλειές τους. Η αφήγηση, σε πρώτο πρόσωπο, εναλλάσσεται πρώτα από τη μεριά του άνδρα και κατόπιν της γυναίκας-αντικείμενο του πόθου, κλιμακώνοντας μ' αυτόν τον τρόπο την ένταση και την αγωνία του αναγνωστικού κοινού, ως προς το τι μέλλει γενέσθαι.
Οι πρωταγωνιστές, κλεισμένοι στη μοναξιά και τη δειλία, διστάζουν να προχωρήσουν σε γνωριμία, σαν να νιώθουν ασφυκτικά στον ρόλο που τους έχει επιβληθεί. Δύο ξένες ψυχές παλεύουν με τα συναισθήματα και τον άτολμο εαυτό τους, αφήνοντας στο αύριο την εξέλιξη ή όχι της συνάντησής τους. Θα σμίξουν άραγε τελικά;
Η επόμενη που ξεχώρισα, δεν υπήρχε περίπτωση να μην συγκλονίσει, γιατί αφορά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη και είναι εκείνη που στάθηκε η αφορμή για ν' αφιερώσει ο συγγραφέας το βιβλίο του στα παιδιά που δεν επέστρεψαν ποτέ. Το μήνυμα διαγράφηκε ο τίτλος της· σκληρή, αληθινή και τραγική πέρα ως πέρα, αναφέρεται στην ανταλλαγή μηνυμάτων ενός γιου προς τη μητέρα του, λίγα λεπτά πριν συμβεί το μοιραίο της σύγκρουσης των δύο αμαξοστοιχιών. Υπάρχει τραγικότερο από το να χάνονται τα πάντα σε μια στιγμή;
Και αφήνω για το τέλος την ιστορία Η Αρετή μου! την τόσο τρυφερή, γεμάτη από το θαύμα της αγάπης, της θεϊκής ένωσης που δεν μπορεί να χωρίσει ούτε ο θάνατος. Ένας άντρας, μετά από πολλά χρόνια, αποφασίζει να επιστρέψει στη γενέτειρά του, μαζί με την αγαπημένη σύντροφο.
Εδώ η σοκαριστική ανατροπή έρχεται στην τελευταία παράγραφο, να υπενθυμίσει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και ακόμα και τα απίθανα μπορούν να γίνουν πιθανά, αρκεί να αφεθούμε και να πιστέψουμε στη μαγεία τους.
Μέσα από αυτά τα διηγήματα ο κόσμος των ηρώων μοιάζει πιο κοντινός, η αλήθεια τους αγκαλιάζει τη δική μας, η μοναξιά τους είναι κοινό βίωμα, τα όνειρά τους γίνονται και δικές μας επιθυμίες.
Πολλές φορές, μάλιστα, με τον πλέον ανατρεπτικό τρόπο. Όπως η ιστορία του Πάτριους, που ήθελε να γίνει ανάδοχος πατέρας για να παίρνει τα επιδόματα, αλλά μετά αγάπησε τόσο πολύ τα παιδιά του που δεν τον ενδιέφερε πια.
Στις ιστορίες της συλλογής, η μοίρα παίζει περίεργα παιχνίδια. Μπορεί να 'σαι άστεγος και απ' το πουθενά να βρεθεί ένα πρόσωπο να σου προσφέρει φιλοξενία. Ή να 'σαι αλκοολικός με διαλυμένη οικογένεια και η ζωή να σου δώσει μια δεύτερη ευκαιρία.
Τα πάντα ρει και ουδέν μένει, έλεγαν οι αρχαίοι. Χρειάζεται βέβαια θέληση και πίστη, για να γυρίσει η ρόδα και να κυλήσουν τα πράγματα. Καμιά φορά, αυτό μπορεί να συμβεί, μόνο μέσα σε τρία λεπτά.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Η συλλογή διηγημάτων Τα τρία λεπτά του Δρόσου Μιχαλόπουλου κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διάνοια.
