Σε μια θεατρική παράσταση, εκτός από τους εμφανείς ήρωες, τους ηθοποιούς, υπάρχουν κι άλλοι ήρωες όπως ο θεατρικός συγγραφέας, ο σκηνοθέτης, ο μουσικός, ο μεταφραστής –αν το έργο είναι γραμμένο σε άλλη γλώσσα–, ο σκηνογράφος, ο ενδυματολόγος... Από τους σημαντικότερους ενδυματολόγους που πέρασαν ποτέ από τον τόπο μας και κατ' ουσίαν ο πρώτος για το ελληνικό θέατρο ήταν ο Αντώνης Φωκάς. Οι ενδυματολογικές του δημιουργίες βοήθησαν τους ηθοποιούς κατά πολύ στην ερμηνεία των ρόλων τους. Αν και εργάστηκε επί σειρά ετών ως τραπεζικός υπάλληλος, έχει μείνει στην ιστορία του θεάτρου ως ένας μέγιστος ενδυματολόγος.
Ο σπουδαίος Αντώνης Φωκάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1899 και τ' όνομα του συνδέθηκε με το Εθνικό Θέατρο από το 1931 και για τριάντα πέντε ολόκληρα χρόνια. Είχε ξεκινήσει όμως πολύ νωρίτερα, το 1919, ενώ ακόμη νωρίτερα είχε πραγματοποιήσει την πρώτη του επαφή με το θέατρο ως ηθοποιός. Για την συντεχνία ήταν ο Αντωνάκης, ένας μεγάλος καλλιτέχνης με πολύ χιούμορ, που χαρακτηριζόταν για την ηρεμία του όσο σχεδίαζε τα ρούχα των ηθοποιών. Κοιτάζοντας κανείς την πορεία του, στο ελεύθερο αλλά και στο Εθνικό Θέατρο, θα διαπιστώσει ότι η προσέγγισή του ήταν περισσότερο σε δραματικά έργα και αρχαίες τραγωδίες και λιγότερο σε κωμωδίες.
Ο Αντώνης Φωκάς στην αρχαία τραγωδία
Δημιούργησε ενδύματα για τους ηθοποιούς: Θεόδωρο Μορίδη και Πίτσα Καπιτσινέα, Ελένη Ζαφειρίου, Γρηγόρη Βαφειά για τον Αίαντα του Σοφοκλή. Για τον Στέλιο Βόκοβιτς και τον Γκίκα Μπινιάρη για τον Ηρακλή Μαινόμενο του Ευριπίδη. Για τον Αλέξη Μινωτή, τον Νίκο Παρασκευά, τον Γιάννη Αποστολίδη και τον Λάμπρο Κωστόπουλο για τον Οιδίποδα επί Κολωνώ. Με τον Μινωτή και την Ελένη Χατζηαργύρη στην αισχύλεια τραγωδία Προμηθέας Δεσμώτης. Για την Κατίνα Παξινού και τον Νίκο Τζόγια στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου. Για την Ελένη Παπαδάκη και τον Μήτσο Λυγίζο στην Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη. Με την Παξινού και τον Γιάννη Αποστολίδη στην ευριπίδεια τραγωδία Μήδεια. Για την Μαρίκα Κοτοπούλη, τον Δημήτρη Μυράτ, τον Νίκο Χατζίσκο και την Θάλεια Καλλιγά στην Ορέστεια του Αισχύλου. Με την Ελένη Ζαφειρίου και την Όλγα Τουρνάκη στις Τρωάδες του Ευριπίδη.
Από τα σαιξπηρικά έργα
Για τον Αιμίλιο Βεάκη, τον Νικόλαο Ροζάν, τον Γεώργιο Γληνό και τον Ευάγγελο Μαμία στον Οθέλλο. Τον Αλέξη Μινωτή και τον Γρηγόρη Βαφειά στον Βασιλιά Λιρ. Τον Ηλία Δεστούνη στον Βασιλιά Ερρίκο Ε'. Τον Γιάννη Γκιωνάκη και την Άννα Ραυτοπούλου στις Εύθυμες κυράδες του Ουίνζορ. Τον Νίκο Δενδραμή και τον Μάνο Κατράκη στον Έμπορο της Βενετίας. Για την Βάσω Μανωλίδου στον Άμλετ.
Από το παγκόσμιο δραματολόγιο
Άνθρωπος και υπεράνθρωπος του Σω, για τον Δημήτρη Χορν και τον Θεόδωρο Αρώνη. Στους Βρικόλακες του Χένρι Ίψεν, για την κυρία Κατερίνα (Ανδρεάδη). Έγκλημα στο νησί των κατσικιών του Ούγκο Μπέτι, για τους Τζένη Καρέζη και Παντελή Ζερβό. Στην Κυρά της θάλασσας του Ίψεν, για την Μαίρη Αρώνη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Στον Ιβάνοφ του Άντον Παύλοβιτς Τσέχωφ για τον Χορν και την Βέρα Ζαβιτσιάνου.
Κωμωδίες από το διεθνές δραματολόγιο
Από τις ελάχιστες κωμωδίες όπου δημιούργησε ενδύματα είναι: Κολόμπ του Ζαν Ανούιγ, για την Αντιγόνη Βαλάκου και τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Μονομαχία γυναικών του Λεγκουβέ και Σκριμπ, για τον Πέτρο Λεωκράτη. Αρχοντοχωριάτης του Μολιέρου για τον Χρήστο Ευθυμίου και την Μαρίκα Ραυτοπούλου. Για τον Μισάνθρωπο με τον Γεώργιο Γληνό και την Ελένη Παπαδάκη. Για τον Φιλάργυρο για τον Χριστόφορο Νέζερ.
Από το νεοελληνικό θέατρο
Αγγέλου Τερζάκη Νύχτα στην Μεσόγειο για την Δέσπω Διαμαντίδου και τον Νίκο Τζόγια. Για τον Ποπολάρο του Γρηγορίου Ξενόπουλου για την Μιράντα Μυράτ και την Νίνα Αφεντάκη. Στην Στέλλα Βιολάντη για την Λέλα Ησαία. Στο Ζαμπελάκι του Διονυσίου Ρώμα για την Πόπη Παπαδάκη. Στο Ηφαίστειο του Παντελή Πρεβελάκη για τον Θάνο Λειβαδίτη και τον Τάκη Βουλαλά. Στη Θυσία του Αβραάμ του Κορνάρου για την Σαπφώ Αλκαίου. Στον Ιούδα του Σπύρου Μελά για την Σμαράγδα Βεάκη.
Η ακριβής καταγραφή του Αντώνη Φωκά δεν θα μπορούσε να γραφτεί σε ένα άρθρο αφού έχει διακόσιες είκοσι και παραπάνω συνεργασίες μόνο με το Εθνικό Θέατρο.
Ο Αντώνης Φωκάς έφυγε από τη ζωή το 1986.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το ετήσιο περιοδικό Θέατρο του Θεόδωρου Κρίτα, από το περιοδικό Θέατρο του Κώστα Νίτσου καθώς και από την ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου.
