Από πού κι ως πού Καισάρεια, Βηθλεέμ, Ιερουσαλήμ;

Γιώργου Ζώτου

Μέρες που είναι, ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες πόλεις που πάντα τέτοιον καιρό βρίσκονται στην επικαιρότητα.

Από πού κι ως πού Καισάρεια;

Συνεχώς ακούμε για τον αϊ-Βασίλη που ξεκινάει το ταξίδι του από την Λαπωνία. Αυτός είναι ο ξενόφερτος αϊ-Βασίλης που ούτε καν Μπίλης δεν ονομάζεται αλλά Νικόλας.

Ο δικός μας αϊ-Βασίλης είναι γκράντε (καμία σχέση με την Αριάνα), είναι Μέγας κι έρχεται, όπως τουλάχιστον λένε τα κάλαντα, από την πόλη που γεννήθηκε, την Καισάρεια (καμία σχέση με την Καισάρεια Κοζάνης).

Η Καισάρεια (τουρκικά Kayseri –> Καϊσερί, καμία σχέση με κασέρια) και όχι Καισαρεία (συ 'σαι αρχόντισσα κυρία –> ποιητική αδεία), είναι μια πόλη ενός εκατομμυρίου κατοίκων σήμερα και πρωτεύουσα της Καππαδοκίας, μιας αχανούς επαρχίας στο κέντρο της Τουρκίας.

Στην αρχαιότητα λεγόταν Μάζακα ώσπου την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι και ο Τιβέριος της έδωσε το όνομα του πατέρα του καίσαρα Αυγούστου (καμία σχέση με τη σαλάτα του καίσαρα).

Την εποχή που ήταν επίσκοπος ο Μέγας Βασίλειος ακούστηκε ότι ο Ρωμαίος έπαρχος είχε σκοπό να περάσει για να μαζέψει φόρους.

Κι επειδή εκείνη την εποχή οι φόροι ήταν αβάσταχτοι (καμία σχέση με σήμερα που έχουμε μονάχα ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ, ΦΜΥ, ΦΑΠ, φόροι εισοδήματος, φόροι υπεραξίας και κάτι ψιλό-έκτακτους φόρους) ο Μέγας Βασίλειος μάζεψε από τους πλούσιους ό,τι τιμαλφή και χρυσαφικά είχαν για να δωροδοκήσουν τον έπαρχο μήπως και τη γλυτώσουν.

Και τότε έγινε το θαύμα! (καμία σχέση με σήμερα που ΔΕΝ γίνονται θαύματα)

Ο έπαρχος δεν ήρθε ποτέ, οι φόροι ακυρώθηκαν (καμία σχέση με σήμερα που οι φόροι κυνηγούν και τα τρισέγγονά μας), τα χρυσαφικά γλύτωσαν, όμως δεν μπορούσαν να επιστραφούν πίσω καθώς δεν ήξεραν σε ποιον ανήκει τι.

Ο επίσκοπος τότε έδωσε εντολή να φτιάξουν πίτες, να βάλουν σε καθεμία από ένα κόσμημα και να τις μοιράσουν στους δικαιούχους (καμία σχέση με σήμερα που θα πήγαιναν όλα υπέρ της ανέγερσης του ιερού ναού Αγίου Βασιλείου).

Η όλη φάση άρεσε πολύ κι έτσι ξεκίνησε το έθιμο της φορολοταρίας, συγγνώμη της βασιλόπιτας, την ημέρα του θανάτου του Βασίλειου, την 1η Ιανουαρίου του σωτήριου έτους 379.

Από πού κι ως πού Βηθλεέμ;

Η Βηθλεέμ είναι μια πόλη ό,τι πρέπει για το καλάθι του νοικοκυριού αφού στα εβραϊκά ονομάζεται בית לחם (Μπέιτ-Λεχέμ) δηλαδή «οίκος του άρτου» ενώ οι Άραβες έβαλαν μια έξτρα γκουρμεδιά ονομάζοντάς την بيت لحم (Μπαΐτ-Λαμ) «οίκο του κρέατος».

Καταλαβαίνετε πόσο πλούσια ήταν από τα αρχαία χρόνια αφού ακόμα και η πρώτη ονομασία της, στα ιουδαϊκά, ήταν Εφραθά που σημαίνει «Γόνιμη»!

Από πού κι ως πού Ιερουσαλήμ;

10 χλμ. βορειότερα της Βηθλεέμ βρίσκεται η Ιερουσαλήμ.

Για τον ιουδαϊσμό, τον χριστιανισμό και το Ισλάμ η Τζερούσαλεμ ή Γερουσαλάιμ στα εβραϊκά ή Αλ Κουντς (ιερή πόλη) στα αραβικά, έχει την ευχή και ταυτόχρονα την κατάρα να θεωρείται ιερή πόλη!

Γι' αυτό και στην ελληνική μετάφραση της Βίβλου έγινε Ιερο-σόλυμα, λέξη που την οικειοποιήθηκαν και οι Λατίνοι, Hierosolyma και Ierusalem.

Κατά την μακρόχρονη ιστορία της, η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε 2 φορές, πολιορκήθηκε 23 φορές και κατακτήθηκε συνολικά 44 φορές από Χαναανίτες, Ισραηλίτες, Αιγύπτιους, Ασσύριους, Βαβυλώνιους, Πέρσες, Μακεδόνες, Ρωμαίους, Βυζαντινούς, Άραβες, Σταυροφόρους, Οθωμανούς και Βρετανούς.

Το 1947 χωρίστηκε σε ανατολική (ιορδανική) και δυτική (ισραηλινή) ενώ από το 1967 ανήκει εξ ολοκλήρου στο Ισραήλ.

Ρίχνοντας μια ματιά στις 2 επίμαχες Βικιπαίδειες (αραβική και ισραηλινή) έχουμε συμφωνία στο ότι η πόλη ονομάστηκε αρχικά Ουρουσαλίμ (yry = θεμέλιο + Shalem) το 2.000 π.Χ. από τους πρώτους κατοίκους της, τους Χαναανίτες προς τιμή του θεού Σαλίμ ή Σαλέμ.

Απόλυτη συμφωνία έχουμε και στο ότι από τον θεό Σαλίμ προέρχεται η ισραηλινή λέξη שָׁלוֹם (Shalom) αλλά και η αραβική سلام (Salam), που και οι δύο, εκτός από χαιρετισμό, σημαίνουν… ΕΙΡΗΝΗ.

Η πόλη της Ειρήνης…

Πόσο τραγική ειρωνεία μπορεί να χωρέσει σ' αυτή την πόλη που δεν έχει βρει ησυχία εδώ και 4 χιλιάδες χρόνια! Στην ιερή πόλη που (θα έπρεπε να) ενώνει λαούς, θρησκείες, πολιτισμούς και παραδόσεις.

Από το Από πού κι ως πού σας ευχόμαστε καλά Χριστούγεννα με υγεία, αγάπη, ευτυχισμένα χαμόγελα και παντού peace, мир, سلام, שָׁלוֹם, paix, ΕΙΡΗΝΗ!

Καλή χρονιά να έχουμε, με το καλό να σας μπει το 2026 και με το καλύτερο να σας βρει το 2027!

Αν θέλετε κεράστε μας ένα καφεδάκι ή μια μπίρα, έτσι για το καλό του χρόνου.

Φιλάκια!

Γιώργος Ζώτος

Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου

Πρώτη δημοσίευση

Η ευθυμογραφική σειρά του Γιώργου Ζώτου Από πού κι ως πού; δημοσιεύτηκε στο koukidaki.gr κάθε Κυριακή από τις 13 Ιουλίου 2025. Ξεκινήστε από την αρχή.

Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα Θανάση Λάλα [Εndurance of the heart, metal and plexi glass]