Αυτές τις μέρες, διάβασα ένα υπέροχο μυθιστόρημα της Ελένης Κεραμάρη, για έναν μεγάλο έρωτα που συγκλόνισε με το πάθος και παρέσυρε στο ορμητικό του διάβα, τους δυο κεντρικούς ήρωες.
Ένα μυθιστόρημα που με ταξίδεψε μαγικά σε όλα τα μέρη που διαδραματίστηκε, από την εξωτική Βηρυτό ως τα γραφικά χωριουδάκια της Αλσατίας και από κει στη φτωχομάνα των προσφύγων, μα απέραντα γοητευτική, Θεσσαλονίκη, των αρχών του '50.
Καθόλα ανατρεπτικό όπως εξάλλου και οι δύο πρωταγωνιστές, η Ερασμία και ο Νικήτας, που οι τραγικές περιστάσεις της ζωής τούς οδηγούν σε ένα μοιραίο αντάμωμα με τα πάθη και τα λάθη του, απ' τα οποία καλούνται να πάρουν δύσκολες αποφάσεις και να ζυγίσουν τις ζωές τους, σε αντίθετες κατευθύνσεις.
Πολύ αριστοτεχνικά υφαίνει το σκηνικό αυτής της ιστορίας, η συγγραφέας, με άρτιους καλοδουλεμένους χαρακτήρες, γύρω από τους οποίους στήνεται ένα ολόκληρο γαϊτανάκι προδοσίας, εγωισμού και παρεξηγήσεων, που η μοίρα αναπόφευκτα τους δοκιμάζει σκληρά, αλλάζοντάς άρδην όχι μόνο τις δικές τους ζωές, αλλά και όλων όσων βρίσκονται κοντά τους.
Η αφήγηση έχει τοn δικό της ρυθμό, ξέρει να σε μπάζει στο κλίμα και όλα ξεκινούν νωχελικά, στη Βηρυτό της δεκαετίας του '50, με τη συνάντηση των δύο νέων, που κάθε άλλο παρά τυχαία αποδεικνύεται τελικά. Οι πληροφορίες για τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες της αστικής ελληνικής παροικίας, που ακμάζει εκεί, είναι κατατοπιστικές και πολύ ενδιαφέρουσες. Οι Έλληνες αν και μακριά από τις ρίζες τους –αρκετοί ήταν πρόσφυγες από τη Σμύρνη– κουβαλούν τα ήθη και έθιμα της πατρίδας στα ξένα, τα όνειρα και τις προσδοκίες για μια καλύτερη τύχη.
Μεταφέρομαι έστω και νοερά σε αυτόν τον μακρινό τόπο, γεύομαι σαλέπι και χαλβά, μυρίζω ανατολίτικα αρώματα ανάκατα με μπαχάρια και κανέλα, ακούω τη σμυρναίικη ντοπιολαλιά…
Όλα καλά μέχρι εδώ… Γιατί αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος, η πιο φωτεινή… Η άλλη κρύβεται στην υφέρπουσα πατριαρχία, στα συνεσταλμένα μάτια της κόρης που διψούν για ελευθερία και λίγη πατρική στοργή, στην μάνα που όλα τα υπομένει στωικά ακόμα και τη βία του άντρα αφέντη, μέσα στον μικρόκοσμο μιας κοινωνίας, που διψά για κουτσομπολιό και δεν διστάζει να κρίνει οτιδήποτε παρεκκλίνει του «φυσιολογικού».
Σε ένα τέτοιο αντιφατικό κλίμα μεγαλώνει η ρομαντική και εύθραυστη Ερασμία, όπου γνωρίζει τον Νικήτα σαν από μηχανής θεό και τον ερωτεύεται παράφορα. Όμως αλίμονο, αυτός που λογάριαζε για το άλλο της μισό, την προσεγγίζει με απώτερο σκοπό να εκδικηθεί τον πατέρα της, ο οποίος έχει κλέψει την ερωμένη που ήθελαν και οι δύο. Πάνω σε αυτό το τρίγωνο θα εξελιχθούν πολλά. Η καρδιά θα πάρει τα ηνία και θα παραμερίσει τη λογική και ο ήρωας θα ερωτευτεί εκείνη που ήθελε να πληγώσει. Η κοπέλα όμως μαθαίνει λίγο πριν τον επικείμενο γάμο της την πλάνη στην οποία έχει υποπέσει και έρχεται η πρώτη ανατροπή της υπόθεσης.
Η Ελένη Κεραμάρη αγαπά τις ανατροπές και οι εξελίξεις θα είναι από δω και πέρα καταιγιστικές. Δεν θέλει την ηρωίδα της άβουλη και παραδομένη να κλαίει τη μοίρα, συμπάσχει μαζί της και με πόνο ψυχής τη στέλνει στην Αλσατία να ξεχάσει και να κάνει μία νέα αρχή μακριά από ό,τι την βασανίζει. Στη δεκαετία του '50, η ντελικάτη Ερασμία μεταμορφώνεται σε μία δυναμική γυναίκα με τη δική της επιχείρηση, το δικό της ανάστημα. Η συγγραφέας όμως, ή η ίδια η ζωή αν προτιμάτε, έχει και πάλι το λόγο. Δεν την αφήνει στιγμή να ησυχάσει, αναρωτιέται διαρκώς για ό,τι άφησε και ένα μυστήριο πλανιέται στην ατμόσφαιρα μέχρι τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου… Γιατί πολύ απλά η ηρωίδα ποτέ δεν ξέχασε, γιατί ο έρωτας πάντα υπήρχε…
Με τον έρωτα οδηγό αφέθηκα να παρασυρθώ κι εγώ στη δίνη της ιστορίας της. Έζησα τις περιπέτειες της Ερασμίας ως το μεδούλι, παρασύρθηκα στο χείμαρρο των συναισθημάτων της. Και αν κάτι κράτησα και διδάχτηκα από αυτήν είναι ότι δεν μπορείς να βάλεις αντιμέτωπα το μυαλό και την καρδιά, γιατί όπως λέει και η συγγραφέας κάπου στο βιβλίο, αυτά τα δύο είναι ασυμβίβαστα, με δική τους βούληση…
Η Κεραμάρη, σαν γνήσια ανατόμος της ψυχής και των πολλαπλών αντιφάσεών της, μοιάζει να το ξέρει καλά αυτό. Αποδεικνύεται σωστή μαστόρισσα του λόγου και αντλεί την έμπνευσή της από την ίδια τη ζωή, στέλνοντας σε όλους μας ένα ηχηρό μήνυμα: Ότι ο εγωισμός είναι κακός σύμβουλος και ποτέ δεν σε αφήνει να δεις καθαρά. Αξίζει όμως να τα δώσεις όλα, καρδιά, σώμα και μυαλό όταν στον δρόμο σου έρθει –να τα ανατρέψει– ένας μεγάλος έρωτας!
Το μυθιστόρημα της Ελένης Κεραμάρη, Κάποτε στη Βηρυτό, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έξη. Διαβάστε ένα απόσπασμα.
