Οι Beirut του Zach Condon υπήρξαν πάντοτε μια μπάντα που κινείται ανάμεσα στη νοσταλγία και την εφευρετικότητα και το A Study of Losses ίσως είναι η πιο κινηματογραφική εκδοχή αυτής της ισορροπίας. Είναι ένας δίσκος ποτισμένος με ατμόσφαιρα σαν να μπαίνεις σε έναν καθεδρικό ναό σκαλισμένο από αναμνήσεις και φως του φεγγαριού. Ένας δίσκος στροβιλιζόμενος, κατανυκτικός και απόκοσμα όμορφος. Με άλλα λόγια; Πρόκειται για ένα μυσταγωγικό ταξίδι σε καλειδοσκοπικές ατμόσφαιρες.
Αντλώντας από μια παλέτα ambient υφών, folk υποστρωμάτων και ορχηστρικών εξάρσεων, το album δομείται σαν μια ακολουθία ονείρου ή ένας μύθος που θυμάσαι αμυδρά. Ένα επαναλαμβανόμενο σεληνιακό μοτίβο, με έξι κομμάτια να αναφέρονται σε αρχαία ηφαιστειογενή πεδία της Σελήνης – κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Λειτουργεί σαν πνευματική άγκυρα, προσδίδοντας βαρύτητα στο album, ακόμη κι όταν αυτό αιωρείται μέσα σε συνεχώς μεταβαλλόμενες ατμόσφαιρες. Ορχηστρικά κομμάτια όπως τα Oceanus Procellarum και Mare Crisium φέρνουν στον νου ανοιχτούς, απέραντους χώρους – γήινους αλλά και εξωπραγματικούς ταυτόχρονα.
Όταν η φωνή του Condon κάνει την εμφάνισή της, δεν ακούγεται ως ερμηνεία αλλά σαν επίκληση. Στα κορυφαία Mare Humorum και Caspian Tiger, η φωνή του είναι ταυτόχρονα οικεία και μακρινή, θαμμένη στο βάθος των εφέ, σαν να μεταδίδεται από κάποιο χρονικό ρήγμα. Δεν είναι όλα τα σημεία του δίσκου το ίδιο προσγειωμένα –το Ghost Train φλερτάρει με την υπερβολή, ενώ το τεχνολογικά σπινθηροβόλο Mare Nectaris μοιάζει κάπως αποκομμένο– όμως ακόμα κι αυτές οι παρεκκλίσεις προσθέτουν στο ψηφιδωτό του album, προσδίδοντάς του μια ανήσυχη περιέργεια. Περισσότερο από οτιδήποτε, το A Study of Losses είναι ένα έργο διάθεσης, μια ambient folk-όπερα όπου ο χώρος και η σιωπή έχουν τόση σημασία όση και η μελωδία. Δεν είναι πάντα άμεσο, αλλά αν του δώσεις χρόνο, ανοίγεται σαν ένα νυχτολούλουδο: εύθραυστο και αλλόκοτο. Να έχεις δε υπόψη ότι δεν ακούς απλώς αυτό τον δίσκο, αλλά τον κατοικείς. Πιο αναλυτικά:
Με το όνομα Beirut έχουμε κατά κάποιον τρόπο συνηθίσει να φανταζόμαστε πολεμικές φρίκες και σπαρακτικές κακουχίες. Ωστόσο, ο δημιουργικός υπεύθυνος της indie folk σκηνής, ο Zach Condon, κάνει μια προσπάθεια να αναθεωρήσει αυτό το αφήγημα στο νέο album της μπάντας, αναπτύσσοντας μια πολιτισμική αναζωογόνηση που είναι ταυτόχρονα συνεκτική αλλά και γοητευτικά αινιγματική. Με αυτό τον τρόπο, το album θα σε παρασύρει σε ένα μαγευτικό και μυστικιστικό καλειδοσκοπικό σύμπαν από το οποίο δεν θα θέλεις να φύγεις. Αυτό το αίσθημα μαγικής θεατρικότητας είναι απόλυτα ταιριαστό δεδομένου ότι το A Study of Losses δημιουργεί μια διογκούμενη ορχηστρική ατμόσφαιρα που ηρεμεί αμέσως τις αισθήσεις.
Σε μια εκτενή οδύσσεια 18 κομματιών –αποτελούμενη από 11 τραγούδια και επτά ορχηστρικά θέματα– το album έχει πολλά να προσφέρει. Όμως, το αληθινό του κατόρθωμα είναι ότι ποτέ δεν φαίνεται υπερβολικό. Αντιθέτως, σε παρασύρει σε ένα ταξίδι κατά μήκος ενός ήρεμου ρυακιού, πριν σε αφήσει ευγενικά στον αιθέριο τελικό προορισμό. Το καθολικό του άκουσμα είναι το κλειδί. Τα κομμάτια όπου ο Condon αναλαμβάνει τα φωνητικά αποκτούν σχεδόν χορωδιακή ποιότητα, με έναν τόνο που φέρει και το συναισθηματικό βάθος του καλλιτέχνη. Εξίσου, τα ορχηστρικά μέρη αποτελούν μια απογειωτική ηχητική συμφωνία, σχεδόν θρησκευτική εμπειρία και θα ταίριαζε να παιχτεί από τους Beirut σε έναν καθεδρικό ναό, γιατί η μόνη κατάλληλη απάντηση σε αυτό το πολυτελές ηχητικό λουτρό είναι μια πνευματική κάθαρση.
A Study of Losses track by Τrack
Disappearances and Losses: Δε θα πω ψέματα, μου πήρε τρεις ακροάσεις για να συνειδητοποιήσω ότι το κομμάτι βασίζεται απλώς στην ίδια ακολουθία των ακόρντων που επαναλαμβάνεται για δυόμισι λεπτά. Όμως αυτό δεν είναι μομφή· αντιθέτως, αποδεικνύει τη δύναμη και τη μαγεία του υπόλοιπου album, όταν σε μαγνητίζει από την πρώτη κιόλας νότα.
Forest Encyclopedia: Το πρώτο τραγούδι του δίσκου σε στίχους του Condon είναι μια σταθερή, αιθέρια προσπάθεια που σε τοποθετεί στην καρδιά ενός δάσους. Το ρυθμικό υπόβαθρο από μπόνγκος έρχεται σε αντίθεση με τα διογκούμενα χορωδιακά φωνητικά, αλλά δεν ενοχλεί αυτό.
Oceanus Procellarum: Δεν είμαι αστρονόμος, αλλά το έψαξα και βρήκα ότι ο Oceanus Procellarum είναι μια σκοτεινή σεληνιακή «θάλασσα» στη δυτική άκρη της Σελήνης – βασικά, ένας τεράστιος κρατήρας γεμάτος απολιθωμένη λάβα. Η εικόνα είναι ταιριαστή, καθώς το κομμάτι ξεχειλίζει από μια χορταστική συμφωνία εγχόρδων και έναν πλούσιο αέρα πολυτελούς απόλαυσης.
Villa Sacchetti: Ίσως το πιο κοντινό παράδειγμα σε μια σύγχρονη εκδοχή παραδοσιακού folk τραγουδιού. Οι απλές αλλά δυναμικές μελωδίες του φέρνουν την αναγκαία ζεστασιά – είτε πρόκειται για το πρώτο απαλό φως μιας ανοιξιάτικης μέρας είτε για τη θαλπωρή ενός δυνατού τζακιού ένα χειμωνιάτικο βράδυ. Καλό αυτό. Θα μου άρεσε να το είχα κοντά στο τζάκι εκείνο το Πάσχα που πέρασα δίπλα στον Καλαμά!
Mare Crisium: Είναι εύκολο να αποξενωθεί κανείς από όλη αυτή τη σεληνιακή ορολογία. Η Mare Crisium, όπως και ο Oceanus Procellarum, είναι άλλη μια βασαλτική πεδιάδα της Σελήνης. Θα το θέσω πιο απλά. Η ενορχήστρωση εδώ είναι σαν ένα ρίγος ρομαντικού ενθουσιασμού. Φαντάσου –ας πούμε– τη στιγμή που ο Ρωμαίος αντικρίζει για πρώτη φορά την Ιουλιέτα! Μπορείς; Ε, αυτό είναι το κλίμα.
Garbo's Face: Εδώ ακούμε κάτι σαν παραδοσιακή ατμόσφαιρα τσίρκου, με μια δόση ισπανικής φινέτσας, πριν επιστρέψουν τα χορωδιακά φωνητικά του Condon. Μπορεί να είναι κάπως επαναλαμβανόμενο, αλλά παραμένει απολαυστικό.
Mare Imbrium: Ναι –όπως ίσως κατάλαβες– μιλάμε ξανά για τη Σελήνη. Όμως αυτά τα μοτίβα των διαστημικών interludes δίνουν στο album έναν μεγαλοπρεπή άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται ασταμάτητα ολόκληρος.
Tuanaki Atoll: Δεν το περίμενα αυτό που μου συνέβη εδώ. Στην Costa del Sol έχω πάει δυο φορές στη ζωή μου και ξαφνικά βρέθηκα άλλη μία ακούγοντας αυτό το κομμάτι. Αυτό το τραγούδι αφήνει όντως τέτοια όνειρα να σε τυλίξουν με έναν ανάλαφρο ρυθμό που ταιριάζει τέλεια στη λιακάδα του Απριλίου.
Mare Serenitatis: Το μοτίβο της Σελήνης επανέρχεται δυναμικά, αλλά για να μη συνεχίσω να προσβάλλω τους αστρονόμους με τις μηδενικές μου γνώσεις, θα πω ότι αυτό το κομμάτι αποπνέει την ηρεμία των μικρών ωρών του πρωινού, όταν η Σελήνη δύει και ο Ήλιος ανατέλλει. Άντε να δούμε σε τι άλλο θα μας υποβάλλει ο Condon. Μπράβο του όμως, που τα καταφέρνει!
Guericke's Unicorn: Με έναν ελαφρώς τεχνολογικά επεξεργασμένο ρυθμό, εγκαταλείπουμε τα σεληνιακά τοπία και περνάμε σε φανταστικά εδάφη, όπως προδίδει και ο τίτλος. Ο Condon τραγουδά «How does this thing make any sense?» και, πράγματι, ίσως να μην βγάζεις ιδιαίτερο νόημα, αλλά είσαι πρόθυμος να αφεθείς στο έλεός του.
Mare Humorum: Το πρώτο από τα «σεληνιακά» κομμάτια όπου ο Condon τραγουδά. Μοιάζει περισσότερο με επίκληση ή προσευχή παρά με τραγούδι, προσδίδοντας στο album μια αληθινά πνευματική διάσταση. Ένα από εκείνα τα κομμάτια που ξεδιψούν την ψυχή και σε κάνουν να νιώθεις ότι μπορείς να κατακτήσεις τον κόσμο. Ουφ!
Sappho's Poems: Άλλο ένα τραγούδι τύπου επίκλησης, αυτή τη φορά με στίχους. Δυνατό και συγκινησιακό, μπορεί να ηχεί κάπως βαρύ, αλλά είναι υποβλητικό!
Ghost Train: Η πιο ηλεκτρονική στιγμή του δίσκου. Eδώ, οι Beirut φαίνεται να παρασύρονται υπερβολικά στις ηχητικές τους εξερευνήσεις. Είναι το μοναδικό κομμάτι που θα μπορούσε να λείπει από το album.
Caspian Tiger: Παρόλο που τα φωνητικά του Condon ίσως να είναι λίγο υπερχρησιμοποιημένα, αξίζει εύσημα για τη βαθιά, συγκλονιστική μελαγχολία που προσθέτει στο album – ειδικά σε αυτό το κομμάτι που έχει μια θλίψη σπάνια για τη σύγχρονη μουσική σκηνή.
Mani's 7 Books: Παρότι φαινομενικά απέχουν, η αίσθηση αυτού του κομματιού με πάει προς το Beautiful Day των U2 – τουλάχιστον ως προς το συναίσθημα. Είναι σαν να το σκας από τους τοίχους της πόλης και να τρέχεις ελεύθερος στη φύση.
The Moonwalker: Κάτι σαν το νανούρισμα του album, προετοιμάζει το φινάλε με ήπιες ακουστικές γραμμές που ακολουθούν το ήδη γνωστό ύφος, με την προσθήκη ενός διογκούμενου ακορντεόν που γεμίζει το ηχητικό τοπίο. Σε παρασύρει σε μια αργή βόλτα ένα νωχελικό απόγευμα.
Mare Nectaris: Επιστροφή στις τεχνολογικές προεκτάσεις, που θα λειτουργούσαν καλύτερα αν ο δίσκος είχε επικεντρωθεί πιο συνεκτικά σε αυτά τα σεληνιακά μοτίβα.
Mare Tranquillitatis: Ήπιες ακουστικές συγχορδίες και η γλυκιά φωνή του Condon κλείνουν το album όμορφα, με ό,τι τον χαρακτήρισε εξ αρχής: την ηρεμία.
Αυτή είναι άλλωστε η λέξη-κλειδί: Το album A Study of Losses δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει ως μεγάλη παραγωγή, γιατί δεν είναι κάτι τέτοιο. Να σε ταξιδέψει θέλει, έτσι απλά και τρυφερά και το καταφέρνει.
Συμπέρασμα: Μια στοιχειωτική, σεληνόφωτη μελέτη πάνω στην απώλεια και την ομορφιά του κενού.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
