Από πού κι ως πού Δωδεκάνησα;

Καλοκαιράκι είναι ακόμα, τόσα νησιά έχουμε, τι θα λέγατε να πάμε μια βόλτα να τα γνωρίσουμε;

Ας ξεκινήσουμε με τα πιο μακρινά, τα Δωδεκάνησα, που παρεμπιπτόντως είναι και η νεότερη προσάρτηση στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας.

Από πού κι ως πού Δωδεκάνησα, λοιπόν;

Το ότι δεν είναι δώδεκα νησιά είναι πασίγνωστο.

Είναι 15 μεγάλα και 93 μικρότερα νησιά.

Δεκαπεντάνησα θα μπορούσαμε να πούμε στο φλου, εκατον-οκτάνησα αν θέλαμε να είμαστε ακριβείς.

Στην αρχαιότητα τα ονομάζανε Νότιες Σποράδες γιατί ως Δωδεκάνησα ήξεραν τα 12 νησιά που περικύκλωναν την Δήλο. Τις Κυκλάδες!

Τα χρόνια περάσανε, έφτασε ο Μεσαίωνας, οι Κυκλάδες παρέμεναν Δωδεκάνησα και τα Δωδεκάνησα παρέμεναν Νότιες Σποράδες ώσπου ήρθαν οι Τούρκοι το 1522.

Και οι Τούρκοι έβαλαν αμέσως υπό την κυριαρχία τους τα δύο μεγαλύτερα νησιά, Ρόδο και Κω, ενώ τα υπόλοιπα 12 (Πάτμος, Αστυπάλαια, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Λέρος, Νίσυρος, Σύμη, Τήλος, Χάλκη, Αγαθονήσι και δωδέκατη η Ικαρία) τα είχαν υπό προνομιούχο καθεστώς με φορολογικές ελαφρύνσεις και αυτοδιοίκηση.

Σύνολο (με Ικαρία) 14.

Το 1912, στο πλαίσιο του Ιταλοτουρκικού πολέμου, τα κατέλαβαν οι Ιταλοί (εκτός της Ικαρίας) που τα ξαναμέτρησαν και πλέον τα έβγαλαν 13. Οι Μακαρονάδες, τώρα, μπορεί να σκέφτηκαν ότι το 13 ήταν λίγο γρουσούζικο και καθώς έτρεφαν μια ιδιαίτερη συμπάθεια για την Ρόδο έστειλαν την Κω στο τσουβάλι με τα υπόλοιπα νησιά και όλα μαζί τα ονόμασαν «η Ρόδος και τα Δωδεκάνησα» (Rodi e Dodecaneso).

Το 1921 προσαρτήθηκε και το Καστελόριζο που μπήκε κατευθείαν στα μεγάλα νησιά ενώ προβιβάστηκαν και οι Λειψοί στα μεγάλα, σύνολο 15 μεγάλα και κατοικήσιμα νησιά.

Το 1947 η Ιταλία παραχωρεί τη «Ρόδο και τα Δωδεκάνησα» στην Ελλάδα τα οποία γίνονται Νομός Δωδεκανήσου ή σκέτο Δωδεκάνησος.

Κι επειδή Δωδεκάνησα δεν είναι μόνο η Ρόδος και η Κως, είναι πολλά νησιά ακόμα με εκπληκτική ομορφιά, τι θα λέγατε να πάμε μια βόλτα σε δύο πιο άγνωστα;

Ξεκινάμε με ένα μικρούλι, από τα βόρεια Δωδεκάνησα, ανάμεσα στους Λειψούς και τα παράλια της Τουρκίας.

Από πού κι ως πού Φαρμακονήσι;

Μη φοβάστε, κανείς δεν φαρμακώθηκε εκεί.

Εκεί πήγαινε ο Ιπποκράτης από την Κω και μάζευε βότανα για τα φάρμακα που έφτιαχνε. Γι' αυτό και το όνομά του.

Εκείνος όμως που έμεινε μπόλικες μέρες στο νησί έστω και άθελά του ήταν ο Ιούλιος Καίσαρας ο οποίος, προτού γίνει μεγάλος και τρανός, αποφάσισε να κάνει ένα ταξιδάκι στη Ρόδο για να παρακολουθήσει μαθήματα ρητορικής, όταν τον έπιασαν οι πειρατές που είχαν βάση τους το Φαρμακονήσι.

Οι οποίοι πειρατές αγνοούσαν ποιος ήταν και ζήτησαν λύτρα (μόνο) 20 τάλαντα για να τον απελευθερώσουν.

Θίχτηκε ο Τζούλης, σου λέει: «εγώ σκοπεύω να γίνω αφεντικό στη Ρώμη και αξίζω μόνο 20 τάλαντα; Όχι κύριοι. Για 20 τάλαντα δεν με δίνω εγώ! Κάντε τα 50, και λίγα λέω!».

Σαράντα μέρες έμεινε στο Φαρμακονήσι, τους έπρηξε τους πειρατές, τους έμαθε καλούς τρόπους, να φέρονται με το 'σεις και με το σας, να μην φωνάζουν τις ώρες κοινής ησυχίας, να μην μπεκρουλιάζουν ανεξέλεγκτα... μάλιστα τους έβγαζε και λόγους όπου τους έλεγε, μεταξύ σοβαρού κι αστείου, ότι μόλις πάρουν τα τάλαντα και τον ελευθερώσουν θα γυρίσει, θα τους βρει και θα τους σταυρώσει ζωντανούς.

Οι πειρατές γελάγανε με την ψυχή τους, όταν πήραν τα 50 τάλαντα γέλαγαν ακόμα πιο πολύ, όμως όταν τους βρήκε ο Τζούλης σοβάρεψαν.

Αλλά ήταν αργά...

Τους σταύρωσε όπως ακριβώς τους είχε υποσχεθεί.

Φεύγουμε από το Φαρμακονήσι, ταξιδεύουμε δυτικά όπου βρίσκουμε τους Λειψούς.

Από πού κι ως πού Λειψοί;

Η σωστή ερώτηση είναι αν είναι λειψοί οι Λειψοί.

Ξεκίνησαν με 24 νησίδες και 6 βραχονησίδες και συνεχίζουν με τόσες, άρα δεν είναι λειψοί ως προς την παρουσία.

Σίγουρα ούτε η φυσική ομορφιά τους λείπει άρα ούτε κι εκεί είναι λειψοί.

Επίσης, δεν είναι λειψοί από ιστορία και μυθολογία, μιας και μιλάμε για το νησί που έμενε η Καλυψώ και κρατούσε για επτά ολόκληρα χρόνια τον Οδυσσέα, την Ωγυγία όπως την έλεγε τότε ο Όμηρος. Κι έμελλε η Λειψώ, που είναι το μεγαλύτερο νησί, να πάρει λειψό το όνομά της από την Καλυψώ.

Το σίγουρο είναι ότι οι Λειψοί, όχι απλώς δεν είναι λειψοί, αλλά είναι και πλήρεις!

Νομίζω ότι προσπάθησα να σας καλύψω πλήρως ώστε να μην είσαστε λειψοί σε γνώσεις!

Όμως η τελική απόφαση είναι δική σας.

Ψηφίστε τώρα πώς θα έπρεπε να λέγονται οι Λειψοί:

Α) Πλήρεις νήσοι,

Β) Τα νησιά Τίγκα,

Γ) The Full islands.

Έχουμε πολλά να πούμε για τα Δωδεκάνησα/Δεκαπεντάνησα/Εκατον-οκτάνησα μείνετε συντονισμένοι στη συχνότητα του Κουκκιδακίου, εδώ θα τα λέμε κάθε Κυριακή.

Γιώργος Ζώτος

Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου

Πρώτη δημοσίευση

Η ευθυμογραφική σειρά του Γιώργου Ζώτου Από πού κι ως πού; δημοσιεύτηκε στο koukidaki.gr κάθε Κυριακή από τις 13 Ιουλίου 2025. Ξεκινήστε από την αρχή ή συνεχίστε στο επόμενο.

Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα Θανάση Λάλα [Εndurance of the heart, metal and plexi glass]