Μερικές φορές, το λιγότερο είναι απλώς λιγότερο
Υπάρχουν δίσκοι που ξέρουν τι θέλουν να πουν και δίσκοι που ψιθυρίζουν μεν, αλλά χωρίς να ακούγονται. Το Scratch It των U.S. Girls μοιάζει να ανήκει στη δεύτερη κατηγορία: ένα έργο που φλερτάρει με την αφαιρετικότητα, την ειρωνεία, τον πειραματισμό, αλλά τελικά δεν καταφέρνει να κρατήσει το νήμα σφιχτά στα χέρια του.
Η Meg Remy, η εφευρετική φωνή πίσω από το project, έχει αποδείξει πολλές φορές στο παρελθόν την ικανότητά της να παντρεύει το πολιτικό με το προσωπικό, το σαρδόνιο με το συναισθηματικά διαβρωτικό. Όμως εδώ, στη νέα της δουλειά, το παιχνίδι με την απλότητα φτάνει στα όρια της αποδόμησης – και συχνά τα ξεπερνά, αφήνοντας πίσω του όχι μια λυτρωτική σιωπή, αλλά ένα κενό.
Το Scratch It είναι ένας δίσκος που μοιάζει να γράφτηκε από συγγραφέα. Και αυτό δεν το λέω μεταφορικά. Η Remy είναι μια multi-hyphenate δημιουργός, όρος που συχνά επισύρει ειρωνικά βλέμματα, αλλά στην περίπτωσή της ίσως είναι αναγκαίος.
Συνθέτρια, παραγωγός, ερμηνεύτρια, συγγραφέας. Εδώ, όμως, είναι πρωτίστως συγγραφέας. Οι στίχοι είναι λόγιοι, πολυεπίπεδοι, γεμάτοι αναφορές, υπαινιγμούς και ρυθμικά σπασίματα. Δεν είναι τραγούδια για να τα ακούσεις αφηρημένα. Αν δεν εστιάσεις στο τι λέγεται, η μουσική από μόνη της δύσκολα θα σε κρατήσει. Και ίσως αυτό να είναι και το ζητούμενο. Το κομμάτι Dear Patti λειτουργεί ως δηλωτικό πρόθεσης, ένας φόρος τιμής στη Patti Smith, μια σπονδή στη δύναμη της γυναικείας ποιητικής φωνής. Στο 11λεπτο Bookends, το πιο τολμηρό και αποκαλυπτικό κομμάτι του album, η Remy αφήνει τον λόγο να ρέει σχεδόν υπνωτικά, σαν spoken word εγκατεστημένο πάνω σε ένα διακριτικό ηχητικό φόντο. Εκεί είναι που νιώθει κανείς ότι τη «γνωρίζει». Αυτά τα δύο τραγούδια λειτουργούν ως το επίκεντρο του δίσκου, όχι απλώς για τη μουσική τους, αλλά για το πνεύμα τους.
Ηχογραφημένο μέσα σε δέκα ημέρες, με μια μπάντα που έπαιξε τα πάντα απευθείας σε ταινία χωρίς υπολογιστές, το Scratch It διεκδικεί τον τίτλο ενός χειροποίητου έργου. Και ναι, η ελευθερία αυτή ακούγεται σε σημεία. Όμως η αποφυγή κινδύνου είναι κι αυτή ηχηρή. Πέρα από το Bookends, λίγα κομμάτια παίρνουν πραγματικά δημιουργικά ρίσκα, ενώ η αισθητική ενοποίηση του ήχου καταλήγει να δημιουργεί ένα είδος θαμπής ομοιομορφίας. Το Scratch It δεν είναι αποτυχία. Είναι ένα album που απαιτεί εστίαση, υπομονή, και ίσως μια διάθεση να αφεθείς στο γλωσσικό του λαβύρινθο. Αλλά για όσους περίμεναν από την Remy κάτι πιο ηλεκτρισμένο, πιο τολμηρό ή πιο διασκεδαστικό, θα νιώσουν ότι το κείμενο υπερίσχυσε της μουσικής.
Για τους ακροατές που αγαπούν την Patti Smith, την Laurie Anderson και τα albums που σε αναγκάζουν να διαβάσεις τους στίχους για να τους εκτιμήσεις.
Scratch It track by track:
Like James Said
Μια country-disco σύνθεση που σε προσκαλεί να χορέψεις και ίσως να το κάνεις, γιατί η πρόθεση είναι σαφής: να ανοίξει το album και να λειτουργήσει ως υπόσχεση διασκέδασης.
Dear Patti
Ένα γράμμα αγάπης στην Patti Smith, αλλά και μια πιο βαθιά ωδή στο να είσαι δημιουργική γυναίκα που προσπαθεί να τα κάνει όλα και να παραμείνει ακέραια. Λυρικό, ευγενικό, χωρίς να καταντάει μελό.
Firefly on the 4th July
Ο δίσκος έχει συνοχή, είναι αδιαμφισβήτητο. Αλλά εδώ, αυτή η συνοχή γέρνει προς την επανάληψη. Η πιστότητα στο live-to-tape μοτίβο αρχίζει να κουράζει όταν δεν συνοδεύεται από δραματουργική ένταση.
The Clearing
Αν σου αρέσει η φωνή της Meg Remy, εδώ θα χαρείς. Αν όμως –όπως ο γράφων– κάθεσαι αναποφάσιστος στον φράχτη, τότε τα κομμάτια που στηρίζονται εξ ολοκλήρου στα φωνητικά της μπορεί να σε αφήσουν έξω από το δωμάτιο.
Walking Song
Όταν το συγκρότημα βάζει λίγη περισσότερη «ψυχή» –π.χ. με φυσαρμόνικες, πιο πλούσια drums και κιθάρες– τότε κάτι αρχίζει να κινείται. Το μάθημα εδώ: μερικές φορές, το περισσότερο είναι απλώς περισσότερο.
Bookends
Ένα 11λεπτο έπος και η πραγματική κορύφωση του δίσκου. Είναι σχεδόν συγκινητικό πόσο πολύ συγγραφέας ακούγεται η Remy εδώ· και πόσο εμφανής είναι η επιρροή της Patti Smith. Ένα ποιητικό ταξίδι που περιπλανιέται σε μελωδίες και στιλ, χωρίς να φοβάται την περιπλάνηση.
Emptying the Jimador
Και μετά από αυτό το μικρό έπος... επιστροφή στη μονοτονία. Είναι σαν να βρέθηκες για λίγο σε έναν πλανήτη με χρώματα και τώρα να πρέπει να ξαναγυρίσεις στο γκρι. Κουραστικό.
Pay Streak
Η αλλαγή στον ήχο εδώ είναι ανακουφιστική: η μπάντα παραμερίζει για να αναδειχθεί ένα καθαρό, σχεδόν folk στήσιμο που σταδιακά εξελίσσεται σε κάτι που θυμίζει western soundtrack. Το πιο «κινηματογραφικό» track του δίσκου.
No Fruit
Οι κιθάρες είναι πράγματι όμορφες, αλλά το πρόβλημα δεν είναι εκεί. Είναι ότι μετά το Bookends, όλα ακούγονται σαν επίλογοι χωρίς λόγο ύπαρξης. Το No Fruit ειδικά μοιάζει σαν η κουρτίνα να πέφτει χωρίς κανένα χειροκρότημα.
ΥΓ.: Μερικά albums δεν χρειάζονται να είναι μεγαλόπνοα για να σου μείνουν, αλλά όταν προσπαθούν να είναι και δεν φτάνουν, μένει κάτι πιο δύσκολο: μια αίσθηση αμηχανίας. Το Scratch It δεν είναι αποτυχημένο. Είναι απλώς ένα έργο που μάχεται τον εαυτό του. Και, όπως φαίνεται, μερικές φορές η λιτότητα αντί να είναι αρετή, είναι απουσία. Αν το Bookends ήταν το album, θα έγραφα άλλα πράγματα.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
