Το μακρινό 1986 παίχθηκε η ταινία Παιδιά ενός κατώτερου θεού γνώρισε μεγάλη επιτυχία, με πρωταγωνιστές τον Ουίλιαμ Χαρτ και την Μάρλι Μάτλιν που η ερμηνεία της της χάρισε το Όσκαρ του δεύτερου γυναικείου ρόλου κάνοντάς την την πρώτη κωφή ηθοποιό που κερδίζει τέτοια διάκριση. Πριν όμως από την ταινία, η αρχή έγινε στο Μπροντγουέι 7 χρόνια πριν, το 1979, όταν έγινε η πρεμιέρα του έργου που έκανε μεγάλη επιτυχία και απέκτησε το βραβείο Τοny ως το καλύτερο θεατρικό έργο· μια αρχή για τα πολλά βραβεία που έλαβε στην συνέχεια.
Στην Αθήνα παίχθηκε πρώτη φορά από τον θίασο της Έλλης Λαμπέτη την περίοδο 1980-1981 στο θέατρο Σούπερ Σταρ με την ίδια να ερμηνεύει την κωφή Σάρα και μαζί της ο Λευτέρης Βογιατζής στον ρόλο του Τζέιμς, σε σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη. Αξίζει να επισημανθεί ότι ήταν η τελευταία ερμηνεία της μεγάλης Έλλης Λαμπέτη. Πολύ αργότερα, 20 χρόνια μετά, το ανεβάζει ο Γιάννης Βούρος στο θέατρο Αλάμπρα σε διασκευή και σκηνοθεσία δική του ερμηνεύοντας τον ρόλο του Τζέιμς μαζί με την Πέγκυ Τρικαλιώτη.
Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού πέρασαν στο κοινό ότι η διαφορετικότητα δεν πρέπει να γίνεται στερεότυπο της κοινωνίας που προκαλεί αποκλεισμό από τα κοινά, όπως το θέατρο για τους κωφούς ανθρώπους. Ο συγγραφέας Μαρκ Μέντοφ, που είναι ο δημιουργός του εξαιρετικού έργου, έκανε μια αρχή, μια αφετηρία για τα δικαιώματα των κωφών ανθρώπων ενώ ακολούθησαν αργότερα και πολλές άλλες κατηγορίες αναπηρίας να διεκδικήσουν τα ίσα δικαιώματα που δικαιούνται.
Το παλιό γνωστό θέατρο Άλφα Ληναίος Φωτίου, πρόσφατα ανακαινισμένο, φιλοξενεί αυτή την παράσταση σε σκηνοθεσία και απόδοση κείμενου από τον Δημοσθένη Παπαδοπούλο και παραγωγό τον Τάσο Ιορδανίδη που πίστεψε πολύ σε αυτό το έργο.
Δύο εξαιρετικοί ηθοποιοί, ο Πάρης Θωμόπουλος και η Ευσταθία Τσαπαρέλη, πρωταγωνιστούν ερμηνεύοντας τους κυρίους ρόλους του δασκάλου και της κωφάλαλης καθαρίστριας που ενώ ανήκουν σε τελείως διαφορετικούς κόσμους τους ενώνει η ανθρώπινη ανάγκη της επικοινωνίας.
Ένας δάσκαλος αναλαμβάνει να διδάξει ένα σχολείο κωφών όπου γνωρίζει μια πρώην μαθήτρια που τώρα είναι καθαρίστρια εκεί, αρνούμενη συνειδητά να επικοινωνήσει διαβάζοντας τα χείλη, παραμένοντας έτσι απομονωμένη. Αυτό που ξεκινά ως μια πρόκληση για τον δάσκαλο, θα καταλήξει μέσα από πολλά εμπόδια, προκαταλήψεις και αντιθέσεις σε μια μεγάλη αγάπη, από αυτές που μπορούν να ξεπερνούν τα εμπόδια με το μεγάλο βάθος που διαθέτουν.
Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού είναι σίγουρα ένα έργο-σταθμός που προβάλει σκληρές αλήθειες μέσα από δύο ανθρώπους που επιθυμούν την επικοινωνία, την αγάπη, μακριά από τις προκαταλήψεις και τις ταμπέλες που βάζουν κάποιοι σε ό,τι είναι διαφορετικό από το σύνολο. Αυτή η δυνατή ιστορία αγάπης έχει παιχθεί σε όλα τα θέατρα ανά τον κόσμο και έχει επηρεάσει ψυχές που ενημερώνονται ότι η διαφορετικότητα δεν μπορεί να είναι εμπόδιο σε τίποτα, ασπάζοντας την δικαιωματική ισότητα και τις ίδιες ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από αναπηρία, φύλο ή χρώμα.
Η σιωπή είναι πολλές φορές πιο ισχυρή από την ομιλία.
Μια πολύ καλή παράσταση παρακολούθησα στο θέατρο Άλφα, σωστά δομημένη και μια εμφανής χημεία μεταξύ των δύο ηθοποιών που έχουν βρει εξαιρετικά τα πατήματά τους προσφέροντας πολύ καλές ερμηνείες.
Η Ευσταθία Τσαπαρέλη φαίνεται να έχει εργαστεί με πάθος μαθαίνοντας την ελληνική νοηματική γλώσσα από τις Αρτεμησία Παντελάκη και Άννα Λιάκου, φέρνοντας σε πέρας τον δύσκολο ρόλο της ως ένας άνθρωπος κωφάλαλος. Εξαιρετικός, μαζί της, και ο Πάρης Θωμόπουλος ερμηνεύοντας με πολύ πάθος, ορμή και τρυφερότητα τον δάσκαλο νοηματικής. Πολύ καλοί οι ηθοποιοί που συμμετέχουν στην παράσταση: Άντρια Ράπτη, Μιχάλης Γεωργακόπουλος, Δημήτρης Δεληγιάννης, Σοφία Σίμου. Όλοι οι ηθοποιοί της παράστασης έχουν μάθει την νοηματική και η ομιλία ακολουθείται πάντα από αυτή την γλώσσα σώματος.
Μια παράσταση που σίγουρα θα συζητηθεί για καιρό και θα μείνει ανεξίτηλη στις μνήμες αυτών που θα την παρακολουθήσουν. Το πάθος του δασκάλου για τη δουλειά του συναντά μια κοπέλα που κουράστηκε να επικοινωνεί έχοντας επιλέξει την σιωπή. Η προσπάθεια των δύο αυτών ανθρώπων να έρθουν κοντά είναι συγκλονιστική. Το κουράγιο και η δύναμη της ανθρώπινης θέλησης ξεπερνάει τα εμπόδια. Μια αγάπη που περνάει από χίλια κύματα μέχρι να συναντήσει το λιμάνι της. Είναι κορυφαία η στιγμή που προσπαθεί ο δάσκαλος να δείξει στην Μαρία τη μουσική που δεν μπορεί να ακούσει με κινήσεις στον ρυθμό της, με τα δάκτυλά του να ανεβοκατεβαίνουν αρμονικά στις ψηλές και στις χαμηλές νότες ενός τραγουδιού.
Το πάθος των ηθοποιών ξεχειλίζει στην σκηνή.
Η σκηνοθεσία του Δημοσθένη Παπαδοπούλου πηγαίνει το έργο σε άλλα επίπεδα και το στήσιμο των ηθοποιών, η κινησιολογία, η αλλαγή σκηνικών, η μουσική... όλα, είναι τόσο προσεγμένα και τόσο αρμονικά κάνοντας κατά τη γνώμη μου μια από τις κορυφαίες παραστάσεις της νέας θεατρικής περιόδου. Σωστός ο φωτισμός από τον Σάκη Μπιρμπίλη. Η παράσταση δεν χάνει στιγμή τον ρυθμό της διατηρώντας την πρέπουσα ατμόσφαιρα μέχρι το μεγάλο φινάλε· έτσι τη θεωρώ ως μία εξαιρετική προσπάθεια μεταφοράς του μεγάλου έργου στο θέατρο Άλφα.
Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως την Μαρίκα Αρβανιτοπούλου, που έχει αναλάβει με επιτυχία την επικοινωνία του έργου, για την αμέριστη βοήθεια που προσφέρει πάντα πρόθυμα για να μπορέσω να υποβάλω την κριτική μου.
Μια παράσταση που πρέπει να πάμε τα παιδιά μας για να δουν.
Οι κωφοί άνθρωποι δεν είναι χαζοί, όπως κάποιοι πιστεύουν, απλά έχουν άλλους κώδικες επικοινωνίας που καλούμαστε να τους γνωρίσουμε, για να γνωρίσουμε αυτούς που θα μας μιλήσουν σε μια άλλη γλώσσα. Τη γλώσσα του σώματος.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Λοιποί συντελεστές:
Βοηθός σκηνοθέτη: Λίνα Μπότη
Φωτογραφίες: Χάρης Γερμανίδης
