Από τους ρομαντικούς συγγραφείς της Γαλλίας, ο Προσπέρ Μεριμέ ξεχωρίζει με τα θεατρικά του έργα, αλλά και για τις νουβέλες και τα διηγήματά του. Επίσης ασχολήθηκε με την αρχαιολογία, την ιστορία και τις μεταφράσεις.
Γεννήθηκε το 1803 στην Γαλλία και λίγο μετά τα είκοσί του, αρχίζει να δημοσιεύει τα κείμενά του. Θεατρικά έργα, νουβέλες, διηγήματα... Η επιτυχία του είναι τόσο μεγάλη που κάποια χρόνια αργότερα θα εκλεγεί μέλος στην Γαλλική Ακαδημία. Παράλληλα, υπήρξε γενικός επιθεωρητής των γαλλικών ιστορικών μνημείων ενώ αρκετά χρόνια αργότερα έγινε γερουσιαστής.
Από τις νουβέλες που έγραψε ξεχώρισαν δύο που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία από το αναγνωστικό κοινό. Είναι η Κολόμπα και η Κάρμεν, ενώ από τη συγγραφή του δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα αρχαιολογικά έργα. Έγραψε ελάχιστα έργα για το θέατρο, όμως ένα από αυτά, γνώρισε μεγάλη επιτυχία και αποδοχή. Αν και όχι από νωρίς, αργότερα μπόρεσε να αναδειχθεί ως μια μεγάλη επιτυχία. Επρόκειτο για την Άμαξα που έγραψε ο Μεριμέ το 1828.
Η άμαξα
Χρειάστηκε να περάσει περισσότερος από ένας αιώνας για να ανέβει στη χώρα μας από το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη. Η Άμαξα είναι ένα καλογραμμένο έργο με θεατρικότατους χαρακτήρες και με ολοκληρωμένη δραματουργία. Είναι μια κωμωδία όπου ενώνεται ο ρομαντισμός με τον ρεαλισμό. Στην πρώτη διαμονή βρίσκουμε κάποιους από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς της ελληνικής σκηνής: Αιμίλιος Βεάκης, Νίκος Παρασκευάς, Θεόδωρος Αρώνης, Ευάγγελος Μαμίας, Αντρέας Παντόπουλος και η νεαρή τότε και έπειτα κορυφαία πρωταγωνίστρια του θεάτρου κυρία Κατερίνα (Ανδρεάδη).
Το έργο παίχτηκε ξανά από το Εθνικό Θέατρο το 1957 σε σκηνοθεσία του Κωστή Μιχαηλίδη, με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, τον Άρη Βλαχόπουλο, τον Μιχάλη Καλογιάννη, τον Άγγελο Γιαννούλη και την Μαρία Αλκαίου.
Από το πρώτο ανέβασμα της Άμαξας το παρακάτω δημοσίευμα του Δ.Σ. Δεβάρη:
Η άμαξα του Προσπέρ Μεριμέ, μια κωμωδία σπινθηροβολούσα από πνεύμα και αληθινή σάτιρα, τόσο ωραία που φαίνεται δροσερή, χωρίς το παραμικρό ίχνος της σκόνης που αφήνει ο καιρός, σημερινή θα έλεγε κανείς, επαίχθη γενικώς κατά τρόπον άρτιον. Ο κόσμος την απόλαυσε και την χειροκρότησε.
Από το πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου με αφορμή την ίδια παράσταση:
«Η καρότσα των αχράντων μυστηρίων» είναι ο άρτιος τίτλος αυτού του έργου – τίτλος που κρύβει μία δηκτική ειρωνεία, όπως μαθαίνει στο τέλος ο θεατής. Γιατί ο ρομαντικός, ως εποχή τουλάχιστον, Μεριμέ ανήκει σ' εκείνους τους συγγραφείς των έργων του 19ου αιώνα που δεν πειθάρχησαν ποτέ τους τυφλά στα συνθήματα της ρομαντικής σχολής. Είχαν μιαν ιδιοσυγκρασία που κρύβουν ζηλότυπα την ευαισθησία τους, την μεταμφιέζουν σε μιαν ηθελημένη πεισματική αλήθεια και σε κυνισμό. Τα διηγήματα του, τα έξοχα, το φανερώνουν. Έχουν στο περίβλημά τους την αντικειμενικότητα και την ακρίβεια, την οξυδέρκεια και την αμεροληψία του γνήσιου ρεαλισμού.
Τη θεατρική του φήμη την χρωστάει στην Άμαξα. Αν και θα μπορούσε να είχε γράψει περισσότερο για το θέατρο, αφού είχε την ικανότητα να δημιουργεί γνήσιους θεατρικούς χαρακτήρες, εντούτοις έγραψε ελάχιστα έργα ενώ επιδόθηκε και σε άλλα είδη γραψίματος με επίσης μεγάλη επιτυχία.
Οι νουβέλες
Η Κολόμπα δημοσιεύτηκε το 1840 ενώ πέντε χρόνια αργότερα θα γράψει την Κάρμεν. Και οι δύο νουβέλες θα σημειώσουν μεγάλη επιτυχία. Μία ακόμα σπουδαία νουβέλα του, αυτή τη φορά επιστημονικής φαντασίας, είναι η Αφροδίτη της Ιλ.
Ο Προσπέρ Μεριμέ είχε παντρευτεί τη δημοσιογράφο και μυθιστοριογράφο Γεωργία Σάνδη.
Τιμήθηκε με το μεγάλο βραβείο των καλύτερων μυθιστορημάτων του πρώτου μισού του 20ού αιώνα.
Ο Προσπέρ Μεριμέ έφυγε από τη ζωή το 1870.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το ετήσιο περιοδικό Θέατρο του Θεόδωρου Κρίτα καθώς επίσης και από το περιοδικό Θέατρο του Κώστα Νίτσου καθώς και από δημοσίευμα της εποχής που υπογράφει ο Δ.Σ. Δεβάρης.
