Ο Κώστας Βάρναλης υπήρξε από τους σημαντικότερους, πολυγραφότατους και πνευματικούς ανθρώπους που έμεινε στην ιστορία. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τα πολλά ποιήματά του όμως είχε γράψει και διάφορα αφηγηματικά έργα, έκανε πολλές μεταφράσεις και κριτικές.
Γεννήθηκε το 1884 στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας όπου και έζησε από κοντά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο που έγινε το 1897. Σπούδασε και αποφοίτησε στο ελληνικό σχολείο το 1898 και συνέχισε τις σπουδές του στα Ζαρίφεια διδασκαλεία, που βρίσκονται στη Φιλιππούπολη, όπου και τον υποστήριξε ο Μητροπολίτης Αγχιάλου. Έμεινε στην Αθήνα όπου άρχισε να σπουδάζει φιλολογία. Μετέπειτα πήρε μέρος για τη διαμάχη που είχε ξεσπάσει για το γλωσσικό ζήτημα ως υποστηρικτής για τους δημοτικιστές.
Το 1907 είχε δηλώσει παρών στην ίδρυση του ποιητικού περιοδικού Ηγησώ στο οποίο η κυκλοφορία ολοκληρώθηκε σε δέκα τεύχη.
Το 1908 αποφοίτησε όπου και πήρε το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Άρχισε να εργάζεται για την εκπαίδευση, αν και είχε αρχίσει στο ελληνικό διδασκαλείο σε ηλικία μόλις 18 ετών, και στη συνέχεια –μεταξύ άλλων– πήγε και στην Ανωτάτη Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών. Για πολλά συνεχόμενα έτη υπήρξε καθηγητής στη μέση εκπαίδευση ενώ καθαρά για βιοπορισμό ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος.
Από το 1910 –και έπειτα– άρχισε να ασχολείται με τη λογοτεχνική μετάφραση. Το 1916 τελείωσε ολοκληρωτικά τον Αίαντα του Σοφοκλή, τον Πειρασμό του αγίου Αντωνίου του Γκιστάβ Φλομπέρ και τους Ηρακλειώτες του Σοφοκλή.
Το 1919 έμεινε στο Παρίσι όπου είχε πάρει υποτροφία ενώ παρακολουθούσε διάφορα μαθήματα όπως κοινωνιολογία, φιλοσοφία και φιλολογία.
Το 1924 άρχισε να διδάσκει το μάθημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας στην Παιδαγωγική Ακαδημία υπό την διεύθυνση του Δημήτρη Γληνού.
Το 1926 έφυγε από τα καθήκοντα που είχε αναλάβει ως καθηγητής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας.
Ο Βάρναλης δόθηκε ολοκληρωτικά στη δημοσιογραφία ενώ έφυγε για τη Γαλλία ως ανταποκριτής της Προόδου.
Το 1935 έλαβε συμμετοχή ως αντιπρόσωπος για τους Έλληνες συγγραφείς στο συνέδριο Σοβιετικών συγγραφέων στη Μόσχα αλλά μετά έγινε η εξόρισή του στον Άγιο Ευστράτιο και τη Λέσβο.
Το έργο του είναι γραμμένο στη δημοτική και έχει πολύ καλή επιμέλεια στην έκφραση η οποία χαρακτηρίζεται από θερμή λυρική φαντασία και έχει εμφανή σημεία σάτιρας που κεντρίζει τον ενδιαφέρον ως τον σύγχρονο άνθρωπο. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από έντονο στοιχείο «ζωηρού λόγου», που συμβαδίζει άριστα με την σάτιρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι ένας από τους κύριους εκφραστές της νεοελληνικής γλώσσας.
Ποιητικές συνθέσεις: Ο προσκυνητής (1919), Το φως που καίει (Αλεξάνδρεια 1922 με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας), Σκλάβοι πολιορκημένοι (εκδ. Στοχαστης, 1927).
Ποιητικές συλλογές: Πυθμένες (1904), Κηρύθρες (1905), Προσκυνητής (1919), Ελεύθερος κόσμος (εκδ Κέδρος, 1965), Οργή λαού καθώς και άλλα μεταθανάτια ποιήματα (1975).
Πεζογραφία: Ο λαός των Μονούχων (1923), Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική (εκδ. Στοχαστής, 1925), Η αληθινή απολογία του Σωκράτη (εκδ. Εστία, 1931), Το ημερολόγιο της Πηνελόπης (σατιρικό μυθιστόρημα, εκδ. Κορυδαλού, 1947) κ.ά.
Θέατρο: Άτταλος ο τρίτος (εκδ. Κέδρος, 1971).
Μεταφράσεις: Μολιέρου Ο μισάνθρωπος, Αριστοφάνη Νεφέλες, Αριστοφάνη Εκκλησιάζουσες, Ευριπίδη Ιππόλυτος καθώς και πολλά άλλα.
Η τιμητική του διάκριση έγινε με το Διεθνές βραβείο γραμμάτων και τεχνών Λένιν από την ΕΣΣΔ το 1959.
Έφυγε από τη ζωή στις 16 Δεκεμβρίου το 1974.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από τα βιβλία Ευάγγελου Ανδρέου Στοιχεία ζωής [1978] και Κώστα Βάρναλη Φιλολογικά απομνημονεύματα [Κέδρος, Αθήνα 1980].
