Πολλοί μεγάλοι συγγραφείς, από όλες τις χώρες του κόσμου, που κατάφεραν να αποκτήσουν παγκόσμια αναγνωρισιμότητα με τα θεατρικά τους έργα, ασχολήθηκαν και με την συγγραφή θεατρικών μονόπρακτων κερδίζοντας και εκεί το κοινό και τους κριτικούς. Η πλοκή στο μονόπρακτο, ίσως να προκαλεί πιο μεγάλο ενδιαφέρον δραματουργικά, γιατί οι διάλογοι καλούνται να είναι πιο συμπυκνωμένοι, χωρίς να υπάρχει χρόνος για πολλές αναλύσεις όπως συμβαίνει στα πολύπρακτα.
Υπάρχουν βέβαια εκτός από τα μικρά μονόπρακτα και εκείνα που έχουν μέση διάρκεια, αλλά και –σπανιότερα– κάποια που μπορούν να παρουσιαστούν και ως πολύπρακτα, όπως π.χ. είναι το Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι του Τενεσί Ουίλιαμς. Επίσης, σε μία παράσταση με πέντε μικρά μονόπρακτα μικρής διάρκειας ή με δύο μέσης διάρκειας καλούνται να έχουν κοινή θεματική αφού αυτά παρουσιάζονται σε μια ενιαία παράσταση.
Η πιο δυνατή
Από τα πιο πολυπαιγμένα μονόπρακτα Η πιο δυνατή του Στρίντμπεργκ όπου δύο γυναίκες, που είχαν αγαπήσει τον ίδιο άντρα, συναντιούνται τυχαία σε ένα μπαρ. Ο άντρας εκείνος δεν εμφανίζεται στο έργο. Ποια μπορεί όμως να είναι η πιο δυνατή; Εκείνη που μένει μακριά του ή εκείνη που τον κέρδισε; Ο σπουδαίος Σουηδός δραματουργός δεν θέλει να αποκαλύψει την δική του γνώμη...
Προς κατεδάφιση και Λαίδη Φθιροσόλ
Πλούσιο, αλλά άνισο, το έργο του Τενεσί Ουίλιαμς, με έργα που έμειναν στην ιστορία του παγκόσμιου θεάτρου αλλά και με κάποια υποδεέστερα. Έγραψε κι αυτός πολλά μονόπρακτα, με κάποια από αυτά να αποτελούν σημείο αναφοράς, όπως το Προς κατεδάφιση και το Λαίδη Φθιροσόλ, που έχουν γνωρίσει πολλά ανεβάσματα κερδίζοντας πάντα τις εντυπώσεις.
Η αρκούδα και Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού
Ο κορυφαίος Ρώσος δραματουργός Άντον Πάβλοβιτς Τσέχωφ εκτός από τα μεγάλα σε έκταση έργα του, ασχολήθηκε –κυρίως τα πρώτα χρόνια της συγγραφικής του ζωής– με αρκετά μονόπρακτα που παρουσιάζουν ιδιαίτερο σκηνικό ενδιαφέρον και συνεχίζουν στις θεατρικές σκηνές όλου του κόσμου να γνωρίζουν νέα ανεβάσματα και επιτυχίες. Η αρκούδα και οι Βλαβερές συνέπειες του καπνού είναι κάποια από τα πιο δημοφιλή μονόπρακτα του Τσέχωφ που έχουν κερδίσει ενδιαφέρον ηθοποιών, σκηνοθετών και φυσικά του κοινού.
Ένα ηλιόλουστο πρωινό
Οι αδελφοί Κιντερό, με αυτό το έργο που το κωμικό στοιχείο βγαίνει μέσα από την συγκίνηση, αναφέρονται σε μια ηλικιωμένη γυναίκα και σε έναν άντρα της ίδιας περίπου ηλικίας, που έπειτα από χρόνια συναντιούνται τυχαία σε ένα πάρκο. Αν και αναγνώρισε ο ένας τον άλλον, δεν το μαρτύρησαν. Από τα πιο τρυφερά μονόπρακτα που παρουσιάστηκε αρκετές φορές στην Ελλάδα δίνοντας στη θεατρική ζωή έναν ιδιαίτερο τόνο.
Ε, εσείς οι απ' έξω
Από τα πιο δυνατά μονόπρακτα το Ε, εσείς οι απ' έξω, γραμμένο από τον Ουίλιαμ Σαρογιάν το 1942, κατέχει ξεχωριστή θέση στο παγκόσμιο θέατρο. Οι ήρωες είναι άρτιοι και θεατρικοί και η δραματουργία του να κεντάει.
Σπουδαία θεατρικά έργα που αν και σύντομα σε χρονική διάρκεια, εντούτοις, καταφέρνουν να δημιουργήσουν έναν κόσμο, μια ατμόσφαιρα, θεατρικούς ήρωες ολοκληρωμένους και καταστάσεις που δεν υστερούν σε τίποτα από τα πολύπρακτα.
Αρκετές φορές έχουν παρουσιαστεί και συνεχίζουν κερδίζοντας το ενδιαφέρον του κοινού. Αποτελούν πρόκληση για τον δραματουργό αλλά και για τον ηθοποιό που καλούνται ο πρώτος σε σύντομη σχετικά διάρκεια να δημιουργήσει θεατρικούς χαρακτήρες που να είναι ολοκληρωμένοι και ο δεύτερος να αποδώσει όλες τις πτυχές του χαρακτήρα μέσα σε ελάχιστη ώρα.
Έχουν ξεχωριστή θέση στην ιστορία του παγκόσμιου θεάτρου.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε διάφορες ελληνικές εκδόσεις μονόπρακτων διεθνούς ρεπερτορίου.
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από τα θεατρικά προγράμματα των αναφερθέντων παραστάσεων καθώς και από το ετήσιο περιοδικό Θέατρο του Θεόδωρου Κρίτα και το περιοδικό Θέατρο του Κώστα Νίτσου.
