Αναδρομική έκθεση Κώστα Ευαγγελάτου
Μια αίσθηση...
Στο εμβληματικό αρχοντικό Δεκόζη Βούρου στο κέντρο της Αθήνας, με την ξεχωριστή ιστορικότητα και τον επιβλητικό διάκοσμο, όπου στεγάζεται το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών - Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία, το ένζωο παρελθόν, ανατρεπτικά, αιφνίδια και δυναμικά, συναπαντάται με το τώρα, το τότε και το μετά, μέσα από τα φιλοξενούμενα έργα της αναδρομικής έκθεσης του Κώστα Ευαγγελάτου με θέμα Ανθρωποκεντρικά μοτίβα. Καλλιτέχνης έμπειρος, ανήσυχος, τολμηρός, έχοντας πίσω του μια πολύχρονη παρακαταθήκη έργων με ποικιλόμορφο χαρακτήρα, που φέρουν την ιδιαίτερη προσωπική του σφραγίδα και τον καθιστούν ξεχωριστό και αναγνωρίσιμο, αυτή τη φορά εκπλήσσει με τη θεματολογία, τη μέθοδο και την ένταση των δημιουργιών του και αποκαλύπτει την ευτολμία και το χάρισμά του.
Σωματογραφίες: αποκλειστικό θέμα της έκθεσης
Επίκεντρο ο άνθρωπος, ως σώμα, ως πρόσωπο, ως υπόνοια, ως αίσθηση και ως αισθαντικότητα. Τα έργα αναπτύσσονται σε πίνακες μετρίων διαστάσεων, σε ξύλο ή άλλο υλικό, και σε υπερμεγέθεις καμβάδες. Αλλού αναδύονται σώματα και μέρη σωμάτων, αλλού αποτυπώνονται πρόσωπα βουβά μα συνάμα ομιλούντα. Κοινός παρονομαστής η απουσία ενδυμάτων. Η τεχνοτροπία ποικίλει. Από την πρωτότυπη, κοπιώδη και μονόχρωμη χαρακτική έως την ρέουσα ανάπλαση άλλοτε με χρώμα σεμνό και ήρεμο και άλλοτε με χρώμα εμβληματικά ζωηρό και ζωντανό. Η τοποθέτηση των έργων έγινε μελετημένα, κατά τρόπο ώστε ο θεατής σταδιακά να εισάγεται στο θέμα, με τις ήπιες μορφές να ξεπροβάλλουν εμπρός του αρχικά, τις εντονότερες να ακολουθούν και τις δυναμικότερες να ολοκληρώνουν την οπτική και συναισθηματική πανδαισία. Και κάθε φορά, η κάθε ομάδα έργων, τοποθετημένη σε διακριτά δωμάτια του εκθεσιακού χώρου, προετοιμάζει, προοικονομεί την επόμενη...
Τα έργα που υποδέχονται τον επισκέπτη, μικρής διάστασης και σχεδόν πάντα εντός τέλειου κύκλου είναι σχέδια με μελάνη. Απεικονίζουν τμήματα γυμνών σωμάτων, χωρίς πρόσωπο. Η εγχάρακτη στάση του κάθε κορμιού, η αποπνεόμενη δυναμική, το ασπρόμαυρο αποτύπωμα και η υπονοούμενη αλληλεπίδραση, μας αποκαλύπτουν την αλήθεια, το γήινο, τον ρεαλιστικό χαρακτήρα της ύπαρξής μας. Το γυμνό σώμα, τέλεια σχηματισμένο, χωρίς ντροπή, χωρίς φραγμούς, χωρίς έγνοια, συναντά την πρωτόγονη προέλευσή του, υπακούει στα αρχέγονα ένστικτα και αντανακλά τη σφριγηλότητα, τη δύναμη, τον έρωτα.
Στους επόμενους πίνακες, ορθογωνίου σχήματος, το άτομο γίνεται πολυεπίπεδο σύμπλεγμα. Τα πολυάριθμα αναδυόμενα καμπυλόγραμμα σώματα, πλεγμένα και ενωμένα, με αίσθηση ρευστότητας και συνάμα δυνατής έλξης, αλληλεξαρτώμενα αλλά και αυτοτελή, αναδεικνύουν την ανατομική ανθρώπινη σύσταση καθώς και τη δίψα της ψυχής για την πηγή της. Η ολότητα της ιδέας για ένωση, σύμπραξη, συλλογικότητα, σύνδεση, προβάλλει ως κεντρική δυναμική και εστιάζει στο σύνολο μέσα από την αποδομημένη ατομικότητα.
Στο ίδιο πνεύμα κινούνται τα ανθρωποκεντρικά μοτίβα, διαφοροποιούμενα ως προς την τεχνική και τη χρωματική επένδυση. Με χρώμα στους τόνους του κόκκινου, του μπλε και του κίτρινου ή με το χρώμα του μελανιού πάνω στο ξύλο, επικοινωνούν την ένταση, τη δράση, την έξαψη, την ελευθερία που τα διατρέχει. Απογυμνωμένη η αλήθεια της ανθρώπινης ύπαρξης ατενίζει το παρόν και προσδοκά την προοπτική του μέλλοντος.
Οι προσωπογραφίες, με διαφορετικές τεχνικές και χρώμα, αποκαλύπτουν πρόσωπα με αδρά χαρακτηριστικά, δυνατά, εύμορφα, με καθαρό βλέμμα, που μιλά κατευθείαν στην καρδιά και διηγείται την ιστορία του. Ξεχωριστό το πρόσωπο που σχηματίζεται από μελετημένες κουκκίδες και αχνές γραμμές. Λιτό μα εκφραστικό, ιδιαίτερο και πρωτότυπο, συνδιαλέγεται με τις παρακείμενές του στιβαρές μορφές, που σοβαρές παρατηρούν τον κόσμο.
Τα ανθρώπινα σώματα, γυμνά, καλογυμνασμένα, ελκυστικά, ρωμαλέα, προσελκύουν το ενδιαφέρον και αναστατώνουν το συναίσθημα. Άλλοτε αποκαλύπτοντας το πρόσωπο και άλλοτε όχι, με χρωματισμούς που κινούνται σε γήινους τόνους με φόντο ενίοτε ήπιο και ενίοτε αιφνιδιαστικά έντονο, δηλώνουν ευθαρσώς την απελευθέρωση, την πρόκληση, την ανενδοίαστη τέρψη, προοίμιο της ψυχικής ανάτασης και αποκορύφωση της ανθρώπινης ύπαρξης. Κυρίαρχοι στο χώρο οι υπερμεγέθεις πίνακες, κορωνίδα του ύμνου για το σώμα, το κάλλος, τον ρεαλισμό. Εικόνες αισθαντικές, επιδεικτικές, εκκεντρικές, γοητευτικές. Η σάρκα μετουσιώνεται σε πνεύμα που ανήσυχο και ανυπότακτο αναζητά πάντα την εξέλιξη, την άνοδο, την πλήρωση και την πληρότητα.
Το σύνολο των έργων είναι μια ωδή στον άνθρωπο, στις αισθήσεις και τα συναισθήματα. Υποδέχεται τον θεατή-παρατηρητή με την υποψία του αναπάντεχου. Ακολούθως, η βαθύτερη σύνδεση με τις μορφές, τα σώματα, τους εννοιολογικούς προσδιορισμούς αφενός καταλαγιάζει την έκπληξη και το απρόβλεπτο και αφετέρου οδηγεί στη συνειδητότητα και τη μετενσάρκωση του υλικού σε άυλο και του χειροπιαστού σε ιδεώδες. Η κατανόηση του «είναι», της ενεστωτικής ύπαρξης, συνδυασμένης με αρχέγονα πρώτυπα και εσωτερικές μνήμες, κατευθύνει το μυαλό σε ουσιαστική αναζήτηση και διάλογο με το εγώ, το εσύ, το εμείς. Κατεβαίνοντας στο βάθος της εικόνας, της μορφής και της σιωπής, το μυαλό ανυψώνει το πιθανό, το δυνατό, το εφήμερο, το αφανέρωτο, το τέλειο, σε πραγματικό. Τα έργα αυτά αποπνέουν ήρεμη ένταση και καθηλώνουν με τον απενοχοποιημένο χαρακτήρα τους.
Ο δημιουργός, σε μια έξαρση της καλλιτεχνικής του πορείας, απελευθερώνοντας την κοσμοαντίληψή του, αναδεικνύει αναδρομικά την εξέλιξή του, την ωρίμασή του, τον θαρραλέο εαυτό του, μη διστάζοντας να τον αποκαλύψει και με την προσωπική του εικόνα σε κάποια από τα έργα του. Με ευρηματικότητα και αυθεντικότητα, στα όρια μιας δυναμικής αντινομίας, δημιουργεί μορφές λιτές μα πολύπλοκες, σιωπηλές μα εκφραστικές, μοναχικές και πολύβουες, νοσταλγικές και σύγχρονες, εξειδανικευμένες και προσιτές, ηδονιστικές και σεμνές, τέλειες και ατελείς, αιφνιδιαστικές και καθησυχαστικές, κινούμενος στον άξονα ρεαλισμού και σουρεαλισμού. Καθιστώντας τον γυμνό άνθρωπο επίκεντρο της καλλιτεχνικής του αναζήτησης, εκτείνεται πέρα από τα όρια της φυσικής ρώμης και του ψυχικού σθένους και καταδεικνύει τον μεγαλειώδη χαρακτήρα του ανθρώπινου μυαλού.
Βαίνοντας προς μια ανυπόκριτη ολοκλήρωση, ο πολυπράγμων καλλιτέχνης Κώστας Ευαγγελάτος, με τα έργα του θέτει όραμα και προβληματισμό για τον αυτοπεριορισμό και τον αυτοπροσδιορισμό, για το υποστατό και το ιδεώδες, για την ελευθερία και τη λύτρωση. Το έργο του, ωδή στις άρρητες αισθήσεις και στην επιδίωξη της τελειότητας, αφήνει το στίγμα της αναζήτησης για τους κώδικες της ύπαρξης και συνύπαρξης, της μοναδικότητας και συλλογικότητας, του εφικτού και του ιδανικού, της ψυχής και του πόθου. Κι αυτός είναι άλλωστε ο σκοπός του έργου του, ως τέχνης και ως προσωπικού αποτυπώματος: να καταστήσει τον θεατή-κοινωνό πλουσιότερο σε εικόνες και να του εμφυσήσει καινούς στοχασμούς με το απαύγασμα της καλλιτεχνικής του εμπειρίας, ωθώντας τον να ονειρεύεται αυτό που μπορεί να προσδοκά...
Ειρήνη Νικ. και Ευρ. Μαραγκάκη
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Αρθρογραφία Κώστα Ευαγγελάτου στο koukidaki.gr
