Από τους σημαντικότερους και από τους πολυπαιγμένους θεατρικούς συγγραφείς ανά τον κόσμο, ο Κάρλο Γκολντόνι έδωσε νέο ρυθμό και έκτισε την ιταλική κωμωδία αναβαθμίζοντάς την. Τη θέση των υπερβολικών στοιχείων, που προκαλούσε ένα αστείο λεκτικό, πήρε το κτίσιμο των διαλόγων και των κωμικών καταστάσεων.
Γεννήθηκε το 1707 στην Βενετία και υπήρξε από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους του καιρού του, με άριστες σπουδές στο πανεπιστήμιο της Μοντένα και του Ρέτζιο Εμίλια, στο πανεπιστήμιο της Πασίας και της Πάδοβας.
Από την παιδική του ηλικία, έδειξε την κλίση του προς το θέατρο και, όπως ήταν από μικρός φιλομαθής, άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους εμβληματικούς κωμωδιογράφους από την αρχαία και την λατινική κωμωδία. Αν και ο πατέρας του προσπάθησε να τον αποτρέψει από τον κόσμο του θεάτρου, κάτι τέτοιο στήθηκε αδύνατον. Άλλωστε, το 1731 πεθαίνει ο πατέρας του και την επόμενη χρονιά ταξίδεψε ως το Μιλάνο και την Βερόνα όπου η γνωριμία του με τον σπουδαίο καλλιτέχνη Τζιουζέπε Ίμερ τού πρόσφερε δύο καλά για την επαγγελματική αλλά και για την προσωπική του ζωή. Το πρώτο ήταν η βοήθεια που έλαβε για να μπορέσει να εντρυφήσει στα μυστικά της δραματουργίας και να ασχοληθεί επαγγελματικά με αυτήν και το δεύτερο να γνωρίσει την Νικολέτα Κόνιο, την μετέπειτα σύζυγό του.
Αν και έμεινε στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος κωμωδιογράφος της Ιταλίας και ένας από τους μεγαλύτερους σε παγκόσμιο επίπεδο, πραγματοποίησε το θεατρικό του ντεμπούτο με τραγωδία. Ήταν το διάστημα που είχε αγαπήσει την συγγραφή αλλά που ακόμα δεν είχε βρει ποιο είδος θεάτρου ήταν αυτό που θα μπορούσε να υπηρετήσει για να γράψει την δική του ιστορία. Δυστυχώς, η τραγωδία που έγραψε και παίχτηκε στο θέατρο ήταν παταγώδης αποτυχία. Ο ίδιος καταστρέφει το χειρόγραφο του έργου του Amalasunta και, αν και περίλυπος, δεν το έβαλε κάτω αλλά, τουναντίον, έβαλε τα δυνατά του για το επόμενο έργο του, που δεν γνώρισε μεγάλη επιτυχία αλλά ήταν πολύ καλύτερο από το προηγούμενο. Η δραματουργική του αυτή πρόοδος δεν πέρασε απαρατήρητη και ίδιος ο Γκολντόνι προσπαθούσε συνεχώς για την συγγραφική του βελτίωση. Εξάλλου, εκείνη την εποχή άρχισε να γράφει λιμπρέτα για την όπερα.
Το μάθημα που του έδωσε όμως η πρώτη του αποτυχία και η συνεχής ενασχόληση με την συγγραφή, τον έκαναν να σκεφτεί ότι στην κωμωδία μπορούσε να ήταν καλύτερος. Επηρεάστηκε από τον κορυφαίο Γάλλο δραματουργό Μολιέρο και από την κομέντια ντελ άρτε και με αυτά άρχισε να καλλιεργεί το συγγραφικό του χάρισμα.
Τα κορυφαία έργα
Ο πολυγραφότατος και παραγωγικότατος Γκολντόνι, που μετράει παραπάνω από εκατόν είκοσι έργα, έγραψε κάποια που θεωρούνται οι μεγαλύτερες κωμωδίες όλων των εποχών σε παγκόσμιο επίπεδο. Ανεβαίνουν συνέχεια, προσφέροντας απλόχερα το γέλιο στο θεατρόφιλο κοινό. Κάποια από αυτά είναι: Ο υπηρέτης δύο αφεντάδων, Λοκαντιέρα, Οι δίδυμοι της Βενετίας, Το καφενείο, Η τριλογία του παραθερισμού, Η βεντάλια, Παμέλα, Καυγάδες στην Κιότζια.
Ο υπηρέτης δύο αφεντάδων γράφτηκε το 1746 έπειτα από αίτημα του σπουδαίου ηθοποιού Αντόνιο Σάκο. Ο Γκολντόνι έδωσε την οριστική μορφή του έργου το 1753. Οι δίδυμοι της Βενετίας βασίστηκαν στο έργο του Πλαύτου Μεναίχμη.
Οι πρώτες παραστάσεις στην Ελλάδα
Το 1934, σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου ανεβαίνει η Λοκαντιέρα. Η σκηνοθεσία ήταν του Φώτου Πολίτη και έπαιρναν μέρος οι ηθοποιοί: κυρία Κατερίνα (Ανδρεάδη), Γιώργος Γληνός, Ευάγγελος Μαμίας, Χρήστος Ευθυμίου, Ρίτα Μυράτ, Μιχαήλ Ιακωβίδης, Ιωάννης Αυλωνίτης, Μαρίκας Ραυτοπουλου κ.α. Επίσης, και πάλι από το Εθνικό Θέατρο, το 1949, θα ξανανέβει, σε σκηνοθεσία του Κωστή Μιχαηλίδη και με την διανομή: Μαίρη Αρώνη, Θάνος Κωτσόπουλος, Μιχάλης Καλογιάννης, Άρης Μαλλιαγρός, Ελένη Χαλκούση, Καίτη Λαμπροπούλου, Νίκος Χατζίσκος κ.α.
Ο Κάρλο Γκολντόνι συνδέθηκε άμεσα με την κομέντια ντελ άρτε και την βοήθησε να αναπτυχθεί. Όπως ακριβώς συνέβη και με την όπερα μπούφα. Ένα κοινό με τον Μολιέρο ήταν ότι ανέβασε το επίπεδο της κωμωδίας σε υψηλότερο επίπεδο απ' ότι ήταν πριν αρχίσει την συγγραφή. Τα έργα του παίχτηκαν γνωρίζοντας πάντα την αποδοχή από το κοινό και συνεχίζουν την θριαμβευτική πορεία τους, έπειτα από δύο αιώνες και περισσότερο, από την πρώτη παρουσίαση τους.
Ο σπουδαίος κωμωδιογράφος, που άλλαξε την ιστορία της κωμωδίας, ο Κάρλο Γκολντόνι, έφυγε από τη ζωή το 1793.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από τα βιβλία του έγκριτου ιστορικού θεάτρου Γιάννη Σιδέρη Ιστορία του νέου ελληνικού θεάτρου, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
