«Καθώς πενθούμε την απώλεια της Marianne, είμαστε ευτυχείς που ανακοινώνουμε την κυκλοφορία αυτών των τεσσάρων τραγουδιών, στα οποία δούλεψε κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από τον θάνατό της. Η Marianne ζούσε για να δημιουργεί και να ερμηνεύει μουσική – ήταν η κινητήριος δύναμή της και δεν σταμάτησε ποτέ. Μέχρι το τέλος, ανυπομονούσε για αυτή την κυκλοφορία, η οποία πλέον ολοκληρώνει και γιορτάζει την αξιοσημείωτη καλλιτεχνική της πορεία», δηλώνει ο γιος της Nicholas Dunbar.
Η κυκλοφορία τεσσάρων νέων τραγουδιών της Marianne ανακοινώθηκε στις 14 Μαρτίου 2025. Το Burning Moonlight κυκλοφόρησε στις 12 Απριλίου, αρχικά ως συλλεκτικό βινύλιο σε περιορισμένη έκδοση, στο πλαίσιο του Record Store Day και διατίθεται παγκοσμίως ψηφιακά ως EP. Αρχικά είχε προγραμματιστεί να παρουσιαστεί τον Φεβρουάριο στο πλαίσιο της λίστας του RSD 2025, όμως η ανακοίνωση ανεστάλη μετά τον θάνατο της Marianne στις 30 Ιανουαρίου. Τώρα, κατόπιν επιθυμίας της οικογένειάς της, η DECCA Records θα προχωρήσει στην κυκλοφορία του Burning Moonlight ως έναν εορτασμό της Marianne και της εξαιρετικής της καλλιτεχνικής διαδρομής.
Οι τέσσερις νέες ηχογραφήσεις αντλούν έμπνευση και δημιουργικές ρίζες από τα δύο πρώτα άλμπουμ της Marianne, που κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα πριν από 60 χρόνια, στις 15 Απριλίου 1965. Ο εκτελεστικός παραγωγός του EP Andrew Batt εξηγεί: «Ήταν τόσο ασυνήθιστο να ξεκινήσεις την καριέρα σου με αυτόν τον τρόπο, γι' αυτό και αποφασίσαμε να ολοκληρώσουμε τον κύκλο. Η μία πλευρά του EP θα εμπνευστεί από το πρώτο pop άλμπουμ τής Marianne Faithfull, ενώ η άλλη θα τιμήσει τις folk ρίζες της στο Come My Way.».
Η πλευρά 1 είναι ένας φόρος τιμής στο pop παρελθόν της Marianne και ξεκινάει με το συγκινητικό Burning Moonlight, που κυκλοφορεί σήμερα. Αυτή η συγκινητική μπαλάντα αντοχής και αποδοχής εμπνέεται από τον εναρκτήριο στίχο του ντεμπούτου single της As Tears Go By («It is the evening of the day») και ακολουθείται από το Love Is, έναν αισιόδοξο φόρο τιμής στον pop ήχο των 60's, γραμμένο μαζί με τον εγγονό της, τον Oscar Dunbar.
Η πλευρά 2 του EP συνδέει ξανά τη Marianne με τις folk ρίζες της, με το Three Kinsmen Bold, ένα παραδοσιακό τραγούδι που έμαθε από τον πατέρα της Glynn Faithfull, ο οποίος υπήρξε καθοριστική επιρροή στις folk ηχογραφήσεις της, και με μια νέα εκδοχή του She Moved Thru The Fair, ενός τραγουδιού που η Marianne ερμήνευε σε όλη της τη ζωή και ηχογράφησε για πρώτη φορά το 1966.
Με αυτό το νέο EP τεσσάρων τραγουδιών, η δισκογραφική καριέρα της Marianne εκτείνεται πλέον σε πάνω από 60 χρόνια – ένα εντυπωσιακό επίτευγμα. It’s a good time to look back, είχε πει αφού ολοκλήρωσε το πρότζεκτ. It helps me to remember all the things I've done. I can't say I'm a particularly nostalgic person, but I am enjoying this period of reflection.
Το EP έχει παραχθεί από τον Head, με τη συνεργασία των Rob Ellis, Oscar Dunbar και Andrew Batt, ο οποίος έγραψε επίσης τις σημειώσεις για το εξώφυλλο. Η κυκλοφορία συνοδεύεται από ειδικά σχεδιασμένο εικαστικό έργο του καταξιωμένου Αυστραλού καλλιτέχνη David Frazer. Ο Head συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τη Marianne το 2004 στο άλμπουμ Before The Poison και έγινε στενός φίλος και συνεργάτης της. I'm so happy we found a time when Marianne felt able to write and sing again, λέει. When she asked me to produce these songs, we were all aware that her health had made things difficult but, in true Marianne fashion, she persevered, and I think we were able to go in a new direction again – something she always tried to push herself to do throughout her long career.
Υπάρχουν λοιπόν δίσκοι που γράφονται με μελάνι, και άλλοι που γράφονται με αίμα.
Στο Burning Moonlight, η Marianne Faithfull δεν τραγουδάει απλώς· καταθέτει μια ύστατη μαρτυρία. Το EP αυτό δεν είναι επιστροφή ούτε επανεκκίνηση. Είναι η φυσική συνέχεια μιας ζωής σε διαρκή καύση. Και μαζί του, εντάσσεται στο πάνθεον εκείνων των τελευταίων καλλιτεχνικών χειρονομιών που μοιάζουν να θέλουν να βάλουν τάξη στο χάος της ζωής – όπως το You Want It Darker του Leonard Cohen, το Man Comes Around του Johnny Cash και το Blackstar του David Bowie.
Η Faithfull, όπως και οι παραπάνω άντρες που προηγήθηκαν στο τελευταίο κεφάλαιο της δημιουργίας τους, μιλάει μέσα από μια φωνή που δεν κυριαρχεί αλλά επιμένει. Η φωνή της είναι κουρασμένη, όπως η φωνή του Cash όταν διασκευάζει το Hurt, ή του Cohen όταν ψιθυρίζει «I'm ready, my Lord». Δεν είναι η φωνή που τραγουδάει για να κατακτήσει, αλλά για να διατηρήσει κάτι μικρό, εύθραυστο, που δεν πρέπει να χαθεί. Ίσως η ίδια η αξιοπρέπεια του ανθρώπου που έζησε πολλά και στέκεται ακόμα όρθιος.
Το Burning Moonlight ξεκινάει με την αφοπλιστική ομολογία «It's just the sort of mood I'm in», μια φράση που μοιάζει με εσωτερικό μονόλογο και όχι με δήλωση.
Όπως ο Bowie στο Lazarus, που ξεκινάει λέγοντας «Look up here, I'm in heaven», και σαν τον Cash που ξεκινά με «I hurt myself today», η Faithfull αρχίζει όχι με θέση, αλλά με παραδοχή. Δεν είναι στρατηγική, είναι αποδοχή. Δεν είναι στιλ, είναι γυμνή αλήθεια.
Όπως και οι άλλοι καλλιτέχνες του λυκόφωτος, η Faithfull συνθέτει με μια αίσθηση απολογισμού χωρίς νοσταλγία. Ούτε ο Cohen ήταν νοσταλγικός όταν είπε πως «I have tried, in my way, to be free», ούτε ο Bowie όταν αποδέχτηκε τη σκιά του θανάτου ως μέρος του έργου του. Αυτή η φιλοσοφική αταραξία –που δεν είναι παραίτηση αλλά υπέρβαση– κυριαρχεί και στο Love Is, όπου η Faithfull μονολογεί σχεδόν σαρωτικά: «Love is never easy... and we are connected.».
Η θεματολογία της αγάπης ως κάτι μη ιδανικό, μη ρομαντικό, αλλά βαθύ και απαραίτητο –στοιχειωμένο και ζωοποιό– παραπέμπει ευθέως στον Cohen, που στο ύστατο έργο του εξύμνησε την αγάπη ως υπαρξιακή προσευχή. Όμως η Faithfull το κάνει με έναν πιο γήινο, πιο προσωπικό τρόπο. Δεν μιλάει ως μυστικιστής, αλλά ως κάποια που έχει ζήσει την αγάπη σαν όπλο και σαν πληγή.
Τα δύο παραδοσιακά τραγούδια που περιλαμβάνονται, το Three Kinsmen Bold και το She Moved Thru The Fair, επαναφέρουν τη μνήμη όχι μόνο σε ένα παρελθόν μουσικό, αλλά και σε ένα πολιτισμικό βάθος – στην ιδέα του τραγουδιού ως κληρονομιάς, ως γεφυριού μεταξύ γενεών. Αν στον Cohen ακούμε την εβραϊκή του καταγωγή να συνομιλεί με τη μοντέρνα φιλοσοφία, αν στον Bowie η τέχνη συνάντησε τη μεταφυσική, εδώ ακούμε τον χρόνο να επιστρέφει στον εαυτό του μέσα από τη φωνή μιας γυναίκας που τραγουδάει ακόμα για εκείνα που χάθηκαν και για εκείνα που μένουν.
Το Burning Moonlight δεν είναι μόνο ύστερη δημιουργία.. Είναι ύστερη σοφία. Η Marianne Faithfull τραγουδάει όχι για να ακουστεί, αλλά για να μείνει, για να αποθηκευτεί μέσα μας ως μια υπενθύμιση ότι η τέχνη, όταν προέρχεται από την αλήθεια, μπορεί να επιβιώσει της ίδιας της ζωής. Όπως είπε η ίδια: I'm not any era. I just go on and on.
Walking in fire is my life, τραγουδάει η Marianne Faithfull στην αρχή του νέου ΕΡ Burning Moonlight. Έχει εκείνη τη φθαρμένη ενέργεια που μπορεί να βρει κανείς στην αρχή του Broken English, αλλά αυτή τη φορά είναι γεμάτη από όλες εκείνες τις στιγμές που έβαλε την καρδιά της μπροστά για κάτι ανώτερο, καθώς και από την ασταμάτητη ορμή να μην τα παρατήσει ποτέ, να συνεχίζει να προσπαθεί και να προχωράει πέρα από κάθε προσδοκία.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μερικές από τις πιο καθοριστικές στιγμές της μουσικής χωρίς την παρουσία της Faithfull, χαραγμένη σαν μια αληθινή σταθερά του rock, σαν κάποια της οποίας η μάχη δεν είχε τέλος. Πέρα από τα εντυπωσιακά επιτεύγματα και τις σχέσεις που είχε με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα, αυτή ήταν ουσιαστικά η ιστορία της Faithfull: η επιμονή. Είχε μια ζωή που αποδείκνυε την αναγκαιότητα της τραγωδίας στην τέχνη, χρησιμοποιώντας τον πόνο και το ράγισμα της καρδιάς ως κινητήρια δύναμη για να προχωράει.
Αυτά τα τέσσερα νέα τραγούδια μπορεί να φανούν ασυνήθιστα στην πρώτη ακρόαση, αλλά το φαινομενικά δραματικό μείγμα φαίνεται να αγγίζει κάθε πλευρά της πολυκύμαντης καριέρας της Faithfull, επιτρέποντάς σου να συμπληρώσεις τα κενά όπου χρειάζεται, με τρόπο που τα συλλαμβάνει όλα χωρίς υπερβολική αοριστία. Είναι μια καλή στιγμή για να κοιτάξω πίσω, είπε η ίδια για το EP. It helps me to remember all the things I've done. I can't say I'm a particularly nostalgic person, but I am enjoying this period of reflection.
Ακριβώς εκεί ξεκινάει το Burning Moonlight. Το ομότιτλο κομμάτι ξεκινάει μελαγχολικά, ανοίγοντας το άλμπουμ με μια όμορφη νότα νοσταλγίας, καθώς η Faithfull τραγουδάει: It's just the sort of mood I'm in / Burning moonlight, like fire, like food / Think about it as hard as you can. Αυτή η πρώτη γραμμή –είναι απλώς η διάθεση στην οποία βρίσκομαι– μοιάζει ιδιαίτερα συγκινητική, με έναν τρόπο που σχεδόν σε κάνει να σκεφτείς: «Ε; Κι εγώ το ίδιο», καθώς αναλογίζεσαι τη ζωή σου και τι σημαίνουν όλα και πώς έχουν αλλάξει ενώ ταυτόχρονα παραμένουν ίδια. Υπάρχει επίσης η γνώριμη παρηγοριά στη φωνή της Faithfull, που θυμίζει παλιό φίλο· κάτι που γίνεται ακόμα πιο έντονο στο επόμενο κομμάτι, το Love Is, το οποίο μιλάει για όλα όσα θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είναι η αγάπη και για το πόσο συχνά μοιάζει με κάτι άγνωστο που έρχεται και φεύγει, ενώ στην πραγματικότητα είναι πάντα μέσα μας, είναι αυτό που φτιάχνουμε εμείς. Όπως τραγουδάει: Love is never easy / It's not what we expected / But your love does please me / And we are connected.
Έχει επίσης εκείνο το είδος απλότητας με το οποίο η Faithfull έπαιζε καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας της, με ένα θέμα που μερικές φορές μοιάζει εξίσου απλό, ακόμη κι αν it's never easy. Στη ζωή της Faithfull, η αγάπη έμοιαζε πάντα με πηγή χάους, ειδικά αν κοιτάξει κανείς μερικές από τις διασημότερες σχέσεις της, όπως εκείνη με τον Mick Jagger. Αλλά όταν ακούς αυτές τις εσωτερικές ματιές στη μουσική της, που μιλάνε για την αγάπη ως κάτι που διαμορφώνεται από εμάς, συνήθως φαίνονται πιο τρυφερές, σαν λόγια που έρχονται από μια ταλαιπωρημένη καρδιά, κουρασμένη και μαλακή έπειτα από χρόνια κακομεταχείρισης.
Στο Burning Moonlight, αυτή η τρυφερότητα μετατοπίζεται στα κομμάτια Three Kinsmen Bold και She Moved Thru The Fair. Το ένα της το κληροδότησε ο πατέρας της και το άλλο έγινε βασικό στοιχείο των ζωντανών εμφανίσεών της. Αυτό το άλμα σε μια άλλη εποχή αγγίζει όλες τις πτυχές της γοητείας τής Faithfull, από τη συναισθηματική ευαισθησία μέχρι την παραμυθική folk αφήγηση, ως μια ευλογημένη αναλαμπή από όλα όσα έκανε ποτέ στη ζωή της μαζί με όλες τις φορές που ένιωσε την καρδιά της να σπάει και όλες τις φορές που προσπάθησε να τη συναρμολογήσει ξανά. Όμως αυτό δεν είναι ποτέ τόσο τραγικό όσο ακούγεται. Είναι γλυκόπικρο, ένα μάθημα για το να συνεχίζεις, ακόμη κι όταν όλα καταρρέουν. Αυτά τα τραγούδια αναδεικνύουν το είδος αγάπης που παραμένει ακόμα κι όταν δεν την αισθάνεσαι ή τη ζεστασιά τού να αγκαλιάζεις τον εαυτό σου όταν δεν υπάρχει κανείς άλλος. Είναι το να κοιτάζεις πίσω τις παλαιότερες εκδοχές του εαυτού σου και να τις ευχαριστείς που άντεξαν, γιατί όλη η ομορφιά της ζωής δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη.
Είναι η φωνή της Faithfull στο Love Is όταν τραγουδάει: I have been so lucky most of the time.
Walking in fire is my life
Αρχίζουμε μ' έναν σχεδόν ηρακλείτειο στίχο: ζωή ως πυρ. Η Φέιθφουλ τοποθετεί τον εαυτό της μέσα στη φωτιά, όχι ως παθητικό θύμα, αλλά ως εκείνη που περπατά εντός της. Πρόκειται για μια ύπαρξη που αρνείται τη στασιμότητα, που υφαίνει την ταυτότητά της μέσα από τη δοκιμασία. Μια ζωή μέσα στη φωτιά είναι μια ζωή χωρίς προσχήματα, όπου ο πόνος δεν αποκρύπτεται, αλλά μετουσιώνεται σε νόημα.
I'm not any era. I just go on and on
Εδώ έχουμε σχεδόν μια αιώνια ταυτότητα, έξω από ιστορικούς προσδιορισμούς. Μοιάζει με τον Καμύ που μιλάει για τον άνθρωπο ως αέναο αντάρτη που συνεχίζει, όχι επειδή ελπίζει, αλλά επειδή έχει αποφασίσει να ζει. Η Faithfull επιμένει· και αυτό είναι από μόνο του φιλοσοφική στάση.
Η νοσταλγία όχι ως παγίδα, αλλά ως μνήμη σώματος
Η Φέιθφουλ δηλώνει: It helps me to remember all the things I've done... I'm not a particularly nostalgic person. Δεν είναι παγιδευμένη στο παρελθόν· απλώς το αναγνωρίζει. Εδώ η μνήμη λειτουργεί ως αποκατάσταση νοήματος, όχι σαν μελαγχολία. Όπως έλεγε και ο Προυστ: η αληθινή ανακάλυψη δεν είναι να δεις νέα τοπία, αλλά να δεις με νέα μάτια.
Η φωνή της ως «παλιός φίλος»
Η περιγραφή της φωνής της ως οικείος τόπος δείχνει πως η τέχνη, και δη η προσωπική τέχνη, δεν είναι απλώς ήχος· είναι κοινοβιακή μνήμη. Η φωνή της Faithfull φέρει πάνω της το σώμα των τραυμάτων, αλλά με τρόπο που δεν ζητάει οίκτο, ζητάει συνάντηση.
Love is never easy... and we are connected
Εδώ έχουμε την πιο ώριμη, αντι-ρομαντική θεώρηση της αγάπης. Δεν πρόκειται για φαντασίωση ή για λυτρωτικό έρωτα. Είναι μια σχέση με τον Άλλο που προκύπτει παρά τον φόβο και τις διαψεύσεις. Σχεδόν βουδιστικά, η Faithfull αντιλαμβάνεται την αγάπη ως σχέση αποδοχής και σύνδεσης, όχι τελειότητας.
Οι παραδοσιακές μπαλάντες: θραύσματα συλλογικής μνήμης
Τα Three Kinsmen Bold και She Moved Thru The Fair λειτουργούν σαν αρχειακές χειρονομίες. Είναι οι μνήμες πριν τον εαυτό, τα τραγούδια που τραγουδήθηκαν για να παρηγορήσουν προγόνους, και τώρα επιστρέφουν μέσα από τη δική της φωνή ως αποκατάσταση ιστορικής μνήμης, αλλά και ως τρυφερότητα απέναντι στο παρελθόν.
Το τραύμα ως εργαλείο κατανόησης
All the times she felt her heart breaking, and all the times thereafter that she tried to piece it back together again. Η Faithfull δεν γράφει από το τραύμα, αλλά αφού το έχει υπομείνει. Αυτό είναι υπαρξιακά σημαντικό: η συνείδηση έρχεται μετά την πτώση.
You're invisible now, you've got no secrets to conceal (Dylan echo)
Όπως και στο Like a Rolling Stone του Dylan, εδώ βλέπουμε ότι η διάλυση της προσωπικής εικόνας οδηγεί σε κάτι πιο βαθύ: το απόλυτο ξεγύμνωμα του εαυτού. Όταν δεν έχεις τίποτα να κρύψεις, μπορείς να ζήσεις αληθινά.
I have been so lucky most of the time
Αυτός ο στίχος είναι ίσως ο πιο σοφός. Δεν είναι άρνηση της οδύνης. Είναι η αποδοχή της ζωής ως πολυεδρικού φαινομένου, όπου η τύχη, η ατυχία, ο έρωτας, ο θάνατος, η τρυφερότητα και η αποτυχία συνυπάρχουν χωρίς ιεραρχία. Είναι το βλέμμα της Faithfull μετά την καταιγίδα, που λέει: It was hard, but it was worth it.
Συμπέρασμα
Το Burning Moonlight είναι ένα εσωτερικό ημερολόγιο, όχι τόσο νοσταλγικό όσο μεταφυσικό. Είναι ο απολογισμός μιας ύπαρξης που δεν έζησε εύκολα, αλλά έζησε έντονα, με συναίσθημα, με φωτιά, και τελικά με χάρη!
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Η συνοδευτική εικόνα αντλήθηκε από το site της Marianne Faithfull
