Οι αρχαίες τραγωδίες στο εξωτερικό

O σπουδαίος και αξέχαστος τραγωδός Θάνος Κωτσόπουλος, ο οποίος υπήρξε δάσκαλος της επίσης σημαντικής τραγωδού Άννας Συνοδινού, σε μια από τις τελευταίες τους συναντήσεις, της είπε ότι το αρχαίο δράμα είναι το άλφα και το ωμέγα του θεάτρου και του πολιτισμού. Για να δούμε, από τη δεκαετία του '30 μέχρι τις αρχές του '80, πόσες φορές οι παραστάσεις αρχαίου δράματος βγήκαν έξω από τα στενά όρια της Ελλάδας και ακούστηκε ο τραγικός λόγος των ποιητών σε όλον τον κόσμο.

Με την Ηλέκτρα του Σοφοκλή και πρωταγωνίστρια την Κατίνα Παξινού, στις 3 Ιουλίου 1939, ο θίασος του Εθνικού Θεάτρου περιόδευσε στο Βερολίνο. Η σκηνοθεσία ήταν του Δημήτρη Ροντήρη ενώ τη μετάφραση υπέγραψε ο Ιωάννης Γρυπάρης. Πλάι στην σπουδαία ηθοποιό, η Ελένη Παπαδάκη στον ρόλο της Κλυταιμνήστρας, στον ρόλο του Ορέστη ο Θάνος Κωτσόπουλος και στον ρόλο του Πυλάδη ο Μάνος Κατράκης. Τα κοστούμια ήταν του Αντώνη Παρασκευά.

Με την ίδια τραγωδία, το 1952, και με κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου, η Ηλέκτρα παρουσιάζεται ξανά με την Παξινού πρωταγωνίστρια και μαζί της τον Γιάννη Αποστολίδη ως παιδαγωγό, τον Θάνο Κωτσόπουλο ως Ορέστη ενώ στη διανομή βρίσκουμε και την Ρίτα Μυράτ με την Ελένη Ζαφειρίου. Το έργο παρουσιάστηκε στην Νέα Υόρκη σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία.

Επίσης, την ίδια χρονιά στην Νέα Υόρκη, θα παρουσιάσει η σοφόκλεια τραγωδία Οιδίπους Τύραννος με τον Αλέξη Μινωτή να κρατάει τον ρόλο του Οιδίποδα αλλά να έχει αναλάβει και την σκηνοθεσία. Οι παραστάσεις δόθηκαν στο θέατρο Mark Hellinger και η πρεμιέρα δόθηκε στις 24 Νοεμβρίου του 1952.

Το 1955, πάλι κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου θα περιοδεύσει στην Βενετία με την ευριπίδεια τραγωδία Εκάβη. Πρωταγωνίστρια η Κατίνα Παξινού με τον Αλέξη Μινωτή. Πολυξένη η Άννα Συνοδινού, Πολυμήστωρ ο Θάνος Κωτσόπουλος, Ίσκιος του Πολυδώρου ο Αλέκος Αλεξανδράκης και στον ρόλο του Οδυσσέα ο Γιάννης Αποστολίδης. Η μετάφραση ήταν του Απόστολου Μελαχρινού και η σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή.

O Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου με πρωταγωνιστή και σκηνοθέτη τον Αλέξη Μινωτή ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο στο Φρούριο Minceta στην Γιουγκοσλαβία το 1979. Η ίδια παράσταση παρουσιάστηκε και στο Τόκιο στο θέατρο NHK Hall. Εκτός από τον κορυφαίο ηθοποιό, στην παράσταση έπαιρναν μέρος η Ελένη Χατζηαργύρη στον ρόλο της Ιούς και ο Θεόδωρος Μορίδης σε εναλλασσόμενη διανομή με τον Στέλιο Βόκοβιτς στον ρόλο του Ωκεανού. Επίσης, παίχτηκε τον Μάιο του 1980 στο Θέατρο Τέχνης Μόσχας αλλά και στις Βρυξέλλες στο Θέατρο Sirque Royal την επόμενη χρονιά, όπως επίσης και στο Παρίσι στο θέατρο Odeon.

H τραγωδία του Ευριπίδη Φοίνισσαι ανέβηκε στο θέατρο Shinjuku Bunka Center στο Τόκιο.

Ο Δημήτρης Ροντήρης με το Πειραϊκό του θέατρο γύρισε αρκετές φορές τον κόσμο παρουσιάζοντας αρχαίες τραγωδίες.

Μία από τις σπουδαιότερες τραγωδούς που έβγαλε η Ελλάδα, η Ασπασία Παπαθανασίου, πήγε αρκετές φορές σε διάφορες χώρες του εξωτερικού μαγεύοντας με τις ερμηνείες της, κοινό και κριτικούς.

Είναι πολλές φορές που ο υπέροχος λόγος, γεμάτος σοφία από τις αρχαίες τραγωδίες παρουσιάστηκε και έξω με μεγάλη επιτυχία κάνοντας στα θέατρα όλου του κόσμου να ακουστούν οι υπέροχοι στίχοι από τον πολιτιστικό θησαυρό των τραγωδιών. Ηθοποιοί, σκηνοθέτες και όλοι όσοι συμμετείχαν και συμμετέχουν στο ανέβασμα μιας παράστασης έκαναν και κάνουν γνωστή την σπουδαιότητα της αρχαίας τραγωδίας.

Μάνος Καραβασίλης

Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου

Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από τα θεατρικά προγράμματα των αναφερομένων παραστάσεων [προσωπικό αρχείο του αρθρογράφου].

Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε φωτογραφία Κατίνας Παξινού από την Ηλέκτρα του Σοφοκλή [Εθνικό Θέατρο, Επίδαυρος 1938, ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, αρχείο Λ. Φραντζή].