Οι εκδόσεις των έργων του Ίψεν, σε μετάφραση Θεοδόση Αγγ. Παπαδημητρόπουλου, εμπλουτίζονται συνεχώς. Ήδη κυκλοφορούν καμιά δεκαπενταριά βιβλία στη σειρά –ας θυμίσω κάποιες προγενέστερες εκδόσεις όπως: Καταλίνας, Ο τάφος του πολεμιστή, Αγριόπαπια, Η γιορτή στο Σούλχαουγκ, Όλαφ Λίλιεκρανς, Οι πολεμιστές στο Χέλγκελαντ, Η νύχτα τ' Αγιαννιού, Νόρμα, Η Λαίδη Ίνγκερ του Έστρωτ κ.π.ά.– ενώ χαρακτηριστικό όλων των εκδόσεων είναι οι αναφορές στη ζωή και το έργο του Ερρίκου Ίψεν, κάτι που βοηθά στην κατανόηση και την κατατόπιση του αναγνώστη, οι πλούσιες υποσημειώσεις, που επεξηγούν τα ζητήματα και προσφέρουν επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες, και όλο το άλλο υλικό όπως οι αναλύσεις. Επιπροσθέτως, πολλά από αυτά τα βιβλία –τα περισσότερα– μεταφράζονται για πρώτη φορά στην ελληνική, άρα επιτέλους γνωστοποιούνται στο ελληνικό φιλαναγνωστικό ή/και θεατρόφιλο κοινό και όλα διαθέτουν κοινά όπως το να ακολουθείται παντού η στίξη του πρωτότυπου, ο ρυθμός, οι προσωδίες, το μέτρο... και να τηρείται η ιστορική ορθογραφία, κάτι που συνδέει νοερά τον σύγχρονο αναγνώστη με την εποχή του συγγραφέα.
Οι μνηστήρες του θρόνου, λοιπόν, είναι μια πολυπρόσωπη ιστορική τραγωδία πέντε πράξεων σε μετάφραση, υποσημειώσεις, πρόλογο και επίλογο, που περιέχει την υπέροχη ανάλυση του έργου, Θεοδόση Παπαδημητρόπουλου.
Περίληψη από την επίσημη σελίδα Ibsen.grὉ ΧΩΚΟΝ ΧΩΚΟΝΣΣΕΝ θέλει νὰ βεβαιώσῃ τὴν νομή του στὸν θρόνο τῆς Νορβηγίας. Ὅμως, ὁ ΚΟΜΗΣ ΣΚΟΥΛΕ θεωρεῖ ὅτι ἡ ἀξίωσί του εἶναι ἐξ ἴσου νόμιμη. Αὐτὸ θὰ ὁδηγήσῃ σὲ σειρὰ μηχανορραφιῶν καὶ συγκρούσεων στὸ μεσαιωνικὸ βασίλειο τῆς Νορβηγίας.
Δομικά, οι πέντε πράξεις του έχουν ως ακολούθως: στην πρώτη (την εισαγωγή) παρακολουθούμε μια τελετή, γνωρίζουμε τον νέο βασιλιά και τα πρόσωπα της αυλής (περίγυρος και οικογένεια), στη δεύτερη συνεχίζονται οι πληροφορίες σκηνής που προσφέρουν την ολοκληρωμένη εικόνα των καταστάσεων και των χαρακτήρων, των συσχετισμών και του μπακγκράουντ, η τρίτη χαρακτηρίζεται από την αγωνία για τις εξελίξεις της πλοκής, στην τέταρτη αλλάζουν όλες οι ισορροπίες και τα δεδομένα ως την πέμπτη πράξη όπου, μετά την κορύφωση, δίνεται η λύση/κατάληξη.
Σε όλη την έκταση βλέπουμε γρήγορες εξελίξεις και ενδιαφέρουσα πλοκή που περιέχει και δολοπλοκία, φοβερή σκιαγράφηση προσώπων μέσα από τους διαλόγους, θριλερική εσάνς και σασπένς για τη συνέχεια που κάνει εθιστική την ανάγνωση. Επίσης, υπάρχουν παντού άρτιες περιγραφές περιβάλλοντος χώρου και τοποθεσιών, κι έτσι η εικόνα είναι ολοκληρωμένη. Γενικότερα, δεν υπάρχουν ελλείψεις-υπονοούμενα, κενά, αφαιρετισμός... άπαντα –πρόσωπα, σχέσεις, προθέσεις, δράσεις και τοποθεσίες-χώροι– δίνονται σφαιρικά και με λεπτομέρεια εκεί, όσο και όπου χρειάζεται. Αυτό το τελευταίο έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα σε περιπτώσεις, όπως αυτή, που έχουμε να κάνουμε με θέατρο καθώς σε ένα μυθιστόρημα (για παράδειγμα) υπάρχει «χώρος» και ευκαιρίες ανάπτυξης πολύ περισσότερο απ' όσο σε ένα θεατρικό. Βέβαια, οι ολοκληρωμένες, από κάθε άποψη, εικόνες και η εξαίσια σκιαγράφηση των χαρακτήρων είναι στοιχεία του Ίψεν, που βλέπουμε στα έργα του γενικότερα.
Τα πρόσωπα του έργου χωρίζονται νοηματικά στους άντρες και στις γυναίκες. Ο επίσκοπος Νικόλαος, ο Σκούλε και ο Χώκον είναι η βασική τριάδα που θα παίξει τον ύψιστο ρόλο σε όλες τις δράσεις, ο κορμός της πλοκής και οι ήρωες με τη μεγαλύτερη ισχύ. Από την άλλη, οι Ίνγκα, Μαργκρέτε, Ινγκεμπιέργκ (Ίνγκεμπιεργκ στο βιβλίο καθώς ακολουθείται η ιστορική ορθογραφία) και Ράγκνχιλντ, ως γυναίκες (μάνες, σύζυγοι, κόρες...) λειτουργούν συμπληρωματικά στη δράση όμως, τελικά, η συμβολή τους είναι τόσο καίρια που αλλάζουν τα δεδομένα και καθοδηγούν, τρόπον τινά, τις εξελίξεις.
Κι αν ο Σκούλε και ο Χώκον είναι οι δύο μνηστήρες του θρόνου ([...] αυτό είναι μεγάλο ερώτημα: Ποιος είναι βασιλεύς σε αυτήν την χώρα;), ο Νικόλαος είναι το πρόσωπο-κλειδί της ιστορίας, είναι ο χαρακτήρας που ιντριγκάρει, δημιουργεί θέματα, βάζει τις «φωτιές» και μάλιστα είναι τόσο ισχυρός που δεν παύει ακόμα και από τον άλλο κόσμο, ως φάντασμα! Προφανώς η πλοκή θα ήταν πολύ πιο αδύναμη χωρίς αυτόν αλλά, στο εν κατακλείδι, η πλοκή είναι αυτή που είναι επειδή όλα ανεξαιρέτως τα πρόσωπα «βάζουν» τη λίθο τους και ειδικά οι γυναίκες.
Επίσκοπε Νικόλαε, είσθε κάτι περισσότερο ή κάτι λιγότερο από άνθρωπος;
Με φοβερούς διαλόγους σε όλες τις πράξεις που διαθέτουν πνεύμα, ύφος, νόημα και ουσία... και την άκρως γοητευτική πλοκή του, Οι μνηστήρες του θρόνου, είναι ένα απολαυστικό ανάγνωσμα που σε εθίζει στις σελίδες του και σε κάνει να ανυπομονείς για τη συνέχεια. Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο το μήνυμα του έργου, το διδακτικό του απόσταγμα όταν ολοκληρωθεί η εμπειρία, γιατί εδώ υπάρχει και δεν είναι μόνο ένα. Ή, αν θέλετε, έχει δύο σκέλη. Από τη μια, σου υπενθυμίζει τη δική μας παροιμία, πως όποιος σκάβει το λάκκο του άλλου πέφτει ο ίδιος μέσα ενώ από την άλλη, σου επιβεβαιώνει το «αξίωμα» πως δεν έχει σημασία ποιος έχει το αίμα, τη γενιά ή το σόι αλλά ποιος είναι αυτός που έχει την ικανότητα, την αξία, το ανάστημα κ.ο.κ.
Υπάρχουν άνδρες που επλάσθησαν για να ζουν, και άνδρες που επλάσθησαν για να πεθάνουν....οι [...] σκέψεις [...] πετούν ψηλά και μεγαλώνουν καλύτερα, όταν επικρατεί γύρω η σιωπή και η νύχτα.
Επιπλέον, στο απόσταγμα μάς θυμίζει –ακόμα μία φορά– πως για όλα τα ζητήματα υπάρχει λύση, κατάλληλη κι αποδεκτή, δίκαιη και σωστή ηθικά, αρκεί να υπάρχει εκείνος ο άνθρωπος που να είναι σε θέση να δράσει κατάλληλα, ακόμα κι όταν η απόφαση τον οδηγεί στον γκρεμό, ακόμα κι αν χρειαστεί μεγάλη θυσία.
Αυτά, κατά το εντυπωσιακό φινάλε του δράματος, ως εκείνη τη στιγμή όμως ο συγγραφέας καταφέρνει ακόμα κάτι: να μη γελοιοποιήσει έναν ήρωά του παρόλο που εκείνος αλλάζει συχνότατα γνώμες και δείχνει «χαμένος», συγχυσμένος, μπερδεμένος κι ασταθής. Με μαεστρία και με δραματοποίηση, αυτός που υπό άλλο πρίσμα, πιο κωμικό ή κωμικοτραγικό, θα φαινόταν μικρός και δεύτερος, εδώ «κλείνει» την αυλαία εξασφαλίζοντας την αξιοπρέπειά του, την υστεροφημία, το μεγαλείο και το ήθος του.
Ευρίσκεται ένας μυστικός τρόμος μέσα στην νίκη.
Μια θριλερική, δραματική ιστορία με αγωνία και επική σύγκρουση. Με υποσημειώσεις που βοηθούν πάρα πολύ, λύνουν θέματα, σε πλήθος περιπτώσεων (όπως στην κατανόηση των ονομάτων, των λογοπαίγνιων, των εκφράσεων...) και μια μετάφραση που «φωτίζει» τον κόσμο του μεγάλου δραματουργού, αυτό το βιβλίο αποτελεί ένα must-read ακόμα και για τους μη θεατρόφιλους.
