Καλώς ήρθατε στο koukidaki.gr. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για εσάς;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Χαίρετε, ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία στην εξαιρετική ιστοσελίδα σας. Δεν μου αρέσει να μιλάω για τον εαυτό μου οπότε θα απαντήσω με μάλλον πεζό τρόπο. Κατάγομαι από το Αλιβέρι Ευβοίας, σπούδασα οικονομικά και δημόσια διοίκηση και εργάζομαι ως δημόσιος υπάλληλος. Παράλληλα, τελείωσα μια σχολή σκηνοθεσίας κινηματογράφου και έκανα ένα μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή. Όπως πολλοί άλλοι, προσπαθώ να ισορροπήσω σε δυο βάρκες που συχνά κινούνται με αντίθετη φορά.
Μετά την ποιητική συλλογή σας Σατιρικά Γράμματα, τις συλλογές διηγημάτων Λαθρεπιβάτες, Σκοτεινά δωμάτια, Καθαρή πόλη και τη νουβέλα Ο μεγάλος αφέντης, έρχεται ο Ασμοδαίος. Μιλήστε μας για το νέο πόνημά σας.
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Αν έπρεπε να βάλω μια ταμπέλα, θα το χαρακτήριζα ερωτικό-ψυχολογικό θρίλερ. Ο βασικός χαρακτήρας είναι μια μοναχική χήρα, κοντά στα εξήντα, που έχει βιώσει έναν κακοποιητικό γάμο ως ένα ιδιότυπο deja vu της καταπίεσης που υπέστη η μητέρα της από τον πατέρα της. Μετά από μεγάλο διάστημα ερωτικής αποχής, το πάθος εμφανίζεται απρόσμενα στο πρόσωπο νεότερων ανδρών και σύντομα μετατρέπεται σε σεξουαλική εμμονή. Ταυτόχρονα, η ενοχική της συνείδηση και οι συντηρητικές κοινωνικές επιταγές τής δημιουργούν εσωτερικές συγκρούσεις, ώσπου μερικά καθοριστικά γεγονότα να την ωθήσουν σε σκοτεινότερα μονοπάτια.
Είναι πραγματικά εξαιρετικός ο τρόπος που στήσατε την ιστορία σας και ο αναγνώστης ξεφυλλίζει ανυπόμονα τις σελίδες θέλοντας να φτάσει στο φινάλε. Πώς προέκυψε η ιδέα της νουβέλας; Τι σας οδήγησε να επιλέξετε τον Ασμοδαίο ως τον αόρατο-ορατό θηρευτή;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Δεν υπήρξε ένα μοναδικό, συγκεκριμένο ερέθισμα αλλά διάφορες, ετερόκλητες πηγές έμπνευσης, κυρίως κινηματογραφικές, όπως η «Αποστροφή» του Πολάνσκι ή η «Ευριδίκη ΒΑ 2037» του Νικολαΐδη. Νομίζω ότι τις περισσότερες φορές οι επιρροές λειτουργούν ύπουλα και υποσυνείδητα. Θα έλεγα επίσης ότι η ιδέα έρχεται ως συνέχεια κάποιων παλαιότερων ιστοριών μου από τα «Σκοτεινά δωμάτια» και την «Καθαρή πόλη». Ωστόσο, υπήρξε και μια μικρού μήκους με τον ίδιο τίτλο του στενού μου φίλου Ανδρέα Βεντούρη που μου σύστησε τον συγκεκριμένο δαίμονα ως διαβρωτική δύναμη της καθιερωμένης ηθικής τάξης.
Μπήκατε με ευκολία –κι έναν διαολεμένα ρεαλιστικό τρόπο– στον ψυχισμό μιας ώριμης γυναίκας μετά την εμμηνόπαυση. Πώς καταφέρατε να κάνετε μια τόσο πειστική απεικόνιση;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Ευχαριστώ. Ήταν ένα προσωπικό στοίχημα να γράψω για έναν χαρακτήρα πολύ διαφορετικό από εμένα. Δεν έκανα κάποια ιδιαίτερη έρευνα σχετικά με τον τρόπο σκέψης και την ψυχοσύνθεση μιας ώριμης γυναίκας, οπότε λειτούργησα περισσότερο ενστικτωδώς. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ιδιαίτερη περίπτωση που δεν νομίζω ότι αντικατοπτρίζει την πλειονότητα των γυναικών αυτής της ηλικίας. Δεν πιστεύω ότι θα μπορούσα να μιλήσω για την μέση ώριμη γυναίκα εξίσου καλά με μια αξιόλογη γυναίκα συγγραφέα.
Μεταξύ άλλων, εστιάζετε στην ανισότητα των φύλων και τον ηλικιακό ρατσισμό. Πιστεύετε πως κάποια στιγμή θα εξαλειφθούν όλα αυτά ή μήπως αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Αυτά τα δύο ζητήματα συνδέονται μεταξύ τους δεδομένου ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο ή και μέγιστο ηλικιακό ρατσισμό. «Λες και θέλουν συνεχώς να σου υπενθυμίζουν πως αυτός ο κόσμος είναι φτιαγμένος για τους νέους κι εσύ πρέπει σιγά σιγά να κλειστείς στο καβούκι σου», σκέφτεται η πρωταγωνίστρια καθώς παρατηρεί τη φωτογραφία ενός καλλίγραμμου νεαρού μοντέλου σε μια βιτρίνα. Άκουγα τις προάλλες ένα podcast για την τραγουδίστρια Γιώτα Γιάννα που έγινε ευρέως γνωστή σε μεγάλη ηλικία και της ασκήθηκε πολλή κριτική για αυτό. Μιλώντας για τον δυτικό κόσμο, γίνονται συνεχώς βήματα μπροστά αλλά ακόμα απέχουμε πολύ από την εξάλειψή τους.
Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της ανθρωπότητας;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Πότε πότε ασπάζομαι την άποψη του Ρένου Αποστολίδη ο οποίος ασκώντας κριτική στον Νίτσε, έλεγε: «Ρε Φρειδερίκε, είμαστε ακόμα πίθηκοι. Κάτσε πρώτα να γίνουμε άνθρωποι και μετά συζητάμε για τον υπεράνθρωπο.». Ή με άλλα λόγια: «The fate of all mankind, I see, is in the hands of fools», όπως τραγουδούσαν οι King Crimson.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μην είναι κανείς ιδιαίτερα αισιόδοξος για τον μέλλον της ανθρωπότητας, όπως για παράδειγμα, ο διαφαινόμενος νέος ψυχρός πυρηνικός πόλεμος που βιώνουμε τον τελευταίο καιρό. Δυστυχώς βλέπουμε ότι κατά κανόνα κυριαρχούν ο φανατισμός, η αδιαλλαξία και η ακλόνητη πίστη των αντιμαχόμενων πλευρών πως έχουν όλο το δίκιο με το μέρος τους.
Από την άλλη πλευρά, μπορούμε να δούμε μερικές ακτίνες αισιοδοξίας αν σκεφτούμε, για παράδειγμα, ότι λίγες δεκαετίες πριν οι άνθρωποι διασκέδαζαν με τραγούδια που κορόιδευαν τους μαύρους ενώ ένα παρόμοιο σύγχρονο τραγούδι είναι μη αποδεκτό από την πλειονότητα.
Έχει ανάγκη ο άνθρωπος να πλάσει έναν Ασμοδαίο για να δικαιολογήσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του; Οφείλεται όλο αυτό στην καταπίεση που έχει υποστεί η ανθρωπότητα ανά τους αιώνες; Από την άλλη, αν δεν υπήρχαν κανόνες ηθικής, μήπως πάλι θα καταλήγαμε σε τέλμα καθώς ο καθένας θα έπραττε αφιλτράριστα αυτό που επιθυμούσε, ανίκανος να δαμάσει το τέρας μέσα του;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: «Ακόμα και η ηθική είναι υπόθεση χρόνου», λέει μια ηρωίδα του Μάρκες στις «Θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου», βιβλίο που κάποια στιγμή διαβάζει η πρωταγωνίστριά μου καθώς οδηγείται προς την ατομική της απελευθέρωση από τα δεσμά του καταπιεστικού της παρελθόντος. Αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με μια οριακή κατάσταση στην οποία σταδιακά μετατρέπεται από θύμα σε θύτη. Προφανώς και δεν γίνεται να μην υπάρχουν κάποιοι βασικοί ηθικοί κανόνες. Ουσιαστικά, στο κείμενό μου, ο Ασμοδαίος είναι μια ενσάρκωση της διαβρωμένης έννοιας του έρωτα τον οποίο η πρωταγωνίστρια έχει ταυτίσει με τη βία λόγω της καταπίεσης που έχει υποστεί. Για να το θέσω απλούστερα, ο φαύλος κύκλος της βίας που γεννά κι άλλη, συνήθως ακόμα μεγαλύτερη, βία είναι το επιμύθιο της ιστορίας. Έχουμε δει επανειλημμένα επαναστάσεις που έγιναν με σκοπό την κατάργηση της καταπίεσης και συχνά κατέληξαν σε νέες, ενίοτε σκληρότερες, μορφές καταπίεσης.
Ο Ασμοδαίος θα ήταν μια εξαιρετική μεταφορά στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση. Το έχετε σκεφτεί; Υπάρχει κάποια ηθοποιός που θα θέλατε να υποδυθεί την Αργυρώ Αποστολίδου;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Αυτό είναι κάτι που μου έχουν επισημάνει και άλλοι. Νομίζω ότι η διασκευή του σε σενάριο θα ήταν σχετικά εύκολη μιας και χρησιμοποιώ κατά κανόνα έναν εικονοποιητικό τρόπο γραφής. Για τον βασικό ρόλο αυθόρμητα μου έρχεται στον νου η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και αν θέλω να γίνω περισσότερο ματαιόδοξος θα προσθέσω την Ιζαμπέλ Ιπέρ.
Τι διαβάζει αυτή την εποχή ο Βαγγέλης Παπαδιόχος; Ποιο είδος προτιμά γενικά;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Παλιότερα εστίαζα σε αστυνομικά, τρόμου και επιστημονικής φαντασίας. Πλέον, δεν μπορώ να πω ότι προτιμώ κάποιο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος. Έχω διάφορα, ετερόκλητα αναγνώσματα. Τώρα τελευταία έχω αρχίσει τη «Νανά» του Ζολά. Νομίζω ότι η κλασική λογοτεχνία του δεκάτου ογδόου και δεκάτου ενάτου αιώνα παραμένει η καλύτερη μαθητεία για έναν συγγραφέα.
Θα θέλατε να μας πείτε το αγαπημένο σας βιβλίο, τραγούδι και ταινία;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Το αγαπημένο βιβλίο, τραγούδι ή ταινία μου φαίνονται σαν όλες αυτές τις λίστες με τα καλύτερα που βγαίνουν και αλλάζουν κατά καιρούς. Οπότε απλά θα πω ότι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία είναι η «Σκακιστική νουβέλα» του Τσβάιχ, ένα αγαπημένο μου τραγούδι είναι το «In the year 2525» των Zager and Evans και μια αγαπημένη μου ταινία είναι η «Συνομιλία του Κόπολα».
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Βαγγέλης Παπαδιόχος: Έχω έτοιμη μια εικονογραφημένη νουβέλα που συνδυάζει πολιτική σάτιρα και επιστημονική φαντασία, ενώ δουλεύω ένα μυθιστόρημα σε συνεργασία με έναν φίλο. Όμως θεωρώ ότι είναι ακόμα νωρίς για να προχωρήσω στο επόμενο βήμα, όποιο κι αν είναι αυτό.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Το βιβλίο του Βαγγέλη Παπαδιόχου Ασμοδαίος κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άνω τελεία.
