Από τους σπουδαιότερους συγγραφείς, όχι μόνο της γενέτειράς του, της Ρωσίας, άλλα και όλου του κόσμου, με σημαντική επίδραση σε όλους τους ανθρώπους του πνεύματος, γνώρισε την καθολική αποδοχή και καταξίωση σε όλον τον κόσμο. Κατ' ουσία, είναι ο πρώτος μεγάλος συγγραφέας της Ρωσίας αφού ο Τσέχωφ και ο Τουργκένιεφ ακολούθησαν.
Γεννήθηκε το 1828 και έγραψε μυθιστορήματα, θέατρο, δοκίμια, νουβέλες και διηγήματα. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Καζάν και λίγο αργότερα πήρε μέρος στον Πόλεμο της Κριμαίας. Ενώ καταγόταν από εύπορη οικογένεια, δεν έδειξε καθόλου να ενδιαφέρεται για την οικονομική άνεση και το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν μέσα από την πένα του να γράψει για ό,τι τον απασχολούσε. Δηλαδή, για τον άνθρωπο. Συγκρούστηκε με την εκκλησία, όπου της άσκησε σκληρή και ανάλγητη κριτική, πιστεύοντας ότι η θρησκεία είναι κάτι που που δεν μένει στα λόγια άλλα θέλει πράξεις και έργα για να δείξει κανείς την προσήλωσή του σε αυτήν. Είχε νυμφευθεί την Σοφία Αντρέγιεβνα Μπερς και μαζί απέκτησαν δεκατρία παιδιά.
Από το 1863 μέχρι το 1869 έγραψε το κορυφαίο δημιούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το μυθιστόρημα Πόλεμος και ειρήνη. Η δράση του έργου επικεντρώνεται στους Ναπολεόντιους πολέμους. Ένα ακόμα μυθιστόρημα του Τολστόι που κατέχει ξεχωριστή θέση είναι η Άννα Καρένινα, που έγραψε το 1873, διαβάστηκε από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο και διασκευάστηκε αρκετές φορές για το θέατρο. Επίσης, δεν ήταν λίγες και οι φορές που έγινε ταινία.
Τα θεατρικά έργα του Λ.Τ. γνώρισαν και αυτά την επιτυχία από το κοινό και τους κριτικούς σε όλα τα μέρη του κόσμου. Οι καρποί της παιδείας, Το κράτος του ζόφου, Ζωντανό πτώμα και Η δύναμη του σκότους έχουν διαγράψει τη δική τους θριαμβευτική πορεία στις παγκόσμιες σκηνές.
Η δύναμη του σκότους είναι ένα εμπνευσμένο δράμα που χωρίζεται σε πέντε πράξεις και ο Τολστόι το έγραψε το 1886. Το έργο απαγορεύτηκε, όμως αυτό δεν εμπόδισε το να διαβάζεται από το αναγνωστικό κοινό ούτε να μην παίζεται στα θέατρα – ανεπίσημα.
Ο Τολστόι μέσα από το ύφος των έργων του κατάφερε να δημιουργήσει, με μεγάλη δεξιοτεχνία, τη ζωή στην Ρωσία και τους ανθρώπους της, έτσι όπως ήταν ακριβώς. Σκοπός του ήταν, ως ανατόμος της ανθρώπινης φύσης, να εντρυφήσει στην ψυχή του κάθε ανθρώπου. Έψαξε να μάθει τον άνθρωπο και όταν το πέτυχε τον αποτύπωσε στο χαρτί. Ανακάλυψε την ταυτότητα του ανθρώπου.
Οι νουβέλες του ξεχωρίζουν και αυτές με τον Θάνατο του Ιβάν Ιλίτς που την έγραψε το 1886 να είναι μια από τις πιο καλογραμμένες νουβέλες όλων των εποχών και να έχει διασκευαστεί για το θέατρο. Την άλλη νουβέλα, Αφέντης και δούλος, την έγραψε το 1894-95 και επίσης κατέχει ξεχωριστή θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία.
Η Άννα Καρένινα γυρίστηκε ταινία το 1948 με πρωταγωνίστρια την Βίβιαν Λι. Μαζί της στο σετ της ταινίας ο Ραλφ Ρίτσαρντσον. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στην Νέα Υόρκη και το 1997 γυρίζεται με πρωταγωνίστρια την Sofil Marso.
Ο Πόλεμος και ειρήνη γυρίστηκε το 1956, σε σκηνοθεσία King Vidor, σε μια υπέροχη διασκευή για την μεγάλη οθόνη.
Η Ανάσταση γυρίστηκε το 2001 σε σκηνοθεσία των Paolo και Vittorio Taviani ενώ τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν εξ ολοκλήρου στην Ρωσία, στην Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη.
Ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας και ένας από τους μεγαλύτερους όλων των εποχών Λέων Τολστόι έφυγε από τη ζωή το 1910.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το ετήσιο περιοδικό Θέατρο του Θεόδωρου Κρίτα καθώς επίσης και από το περιοδικό Θέατρο του Κώστα Νίτσου.
