Μας λέγανε οι άλλοι για όσους είχαμε αγόρια: «Είστε πολύ άντρες!» Για όσους είχαμε κορίτσια: «Είστε πολύ εραστές!» Χαμόγελα.
Ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα, είναι το νέο πόνημα του Τάσου Μακράτου που γράφει σε πρώτο ενικό ή πληθυντικό αριθμό, πρωτοπρόσωπα -κυρίως- βάζοντας τον αναγνώστη μέσα στην ιστορία αφού δημιουργεί αμεσότητα. Θεματικό επίκεντρο αποτελεί η βία και ειδικότερα η βία κατά των γυναικών· θέμα που συμπτωματικά απασχολεί την επικαιρότητα αυτόν τον καιρό και κουβεντιάζεται, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στις παρέες.
Διαβάζοντας θα γνωρίσουμε μια παρέα κατά τη διάρκεια μιας διήμερης εκδρομής τους στην Αίγινα, την Ελένη, τη Δανάη και τη Χριστίνα ειδικότερα, και θα «κινηθούμε» λογοτεχνικά ανά τους αιώνες αφού θα γίνουμε «μάρτυρες» των ημερών του Καποδίστρια, 200 χρόνια πριν, όταν εκείνος φτάνει στην Ελλάδα -και ως το θάνατό του- αλλά και του τελεσίγραφου που πέρασε στην Ιστορία ως το μεγάλο Όχι του Μεταξά, εκείνον τον Οκτώβρη του 1940.
Ο συγγραφέας, ως εξαίρετος αφηγητής, καταγράφει μια σύγχρονη κοινωνική ιστορία που συμβαίνει στην πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, την Αίγινα, σε αντιδιαστολή με τις ημέρες του πρώτου Κυβερνήτη όπου σκιαγραφείται επαρκώς το διαλυμένο κράτος και τα προβλήματα αυτού.
Με ολόσωστη τεχνική περνά από τη μία εποχή στην άλλη, εμβολίζοντας την αρχική ιστορία με τις άλλες ιστορίες που έλαβαν χώρα αρκετά έτη πριν, και ολοκληρώνει μια περιήγηση θίγοντας όχι μόνο τη σωματική βία αλλά κάθε είδος βίας τελικά, όπως και την πολιτική βία.
Πάντα ο λόγος κατευνάζει το σώμα. Όπου δεν υπάρχουν λόγια και οι συζητήσεις, επικρατεί η βία και ο θάνατος.
Στο ύφος, κάποιες λέξεις «ακολουθούν» την παλαιά τους γραφή (σακκί, παλληκάρια, εύρισκαν...) σα γέφυρες ανάμεσα σε παρόν και παρελθόν και άλλες έρχονται να ξαφνιάσουν τον αναγνώστη με την πρωτοτυπία τους (ερωτιασμένοι, ερωτιασμός, μελένιο φεγγάρι κ.ο.κ.). Οι μικρές, κοφτές προτάσεις συμβάλλουν στην ατμόσφαιρα· άλλοτε τη δραματοποιούν, αλλού ενισχύουν την αγωνία, αλλού προσθέτουν στο συναίσθημα... Το γενικότερα έντονο συναίσθημα, που κατακλύζει τις περιγραφές, προσφέρει ένταση στον συναισθηματισμό του λόγου.
Εκτός από την ποικιλία της βίας (λεκτική, σωματική, ψυχολογική κ.ά.) διαγράφεται και μια γκάμα ερώτων. Από τον μονόπλευρο έρωτα ως τον ρομαντικό, από τον ιδανικό ως τον καταστροφικό κι από τον απόλυτο ως τον οδυρμό... ας μη ξεχνάμε πόσο πολυπρόσωπος είναι ο έρωτας, πόσο μπορεί να σε ανυψώσει ή πόσο να σε πονέσει -ούτε ο κύριος Μακράτος το αμελεί, κι έτσι όλοι αυτοί οι έρωτες -ακόμα και ο πλατωνικός- έχουν μια θέση-σημείο στο κείμενο.
Οι βιαστές είχαν αντικειμενο-ποιήσει όχι μόνο το σώμα της -ως σκεύος ηδονής- αλλά και την ίδια την ύπαρξή της.
Πίσω από τα ωραία του λόγια καραδοκούσε το κτήνος, που φωλιάζει μέσα στο ον που λέγεται άνθρωπος.
Είμαι εγώ αυτή; Όχι, δεν είμ' εγώ. Αλλά, είμαι εγώ. Τώρα, α υ τ ή είμαι εγώ.
Το μυθιστορηματικό είδος αλλάζει ανάλογα το κεφάλαιο που διαβάζει κανείς. Κάποια μέρη του βιβλίου αποτελούν κοινωνικές καταγραφές, άλλα είναι άκρως δραματικά και ψυχολογικά (ψυχόδραμα, θα μπορούσε) κι αλλού η αφήγηση παίρνει τη μορφή αισθηματικού, αισθησιακού, ακόμα και ερωτικού κειμένου. Τα κεφάλαια που αφορούν στον Κυβερνήτη έχουν ιστορικό χαρακτήρα ενώ υπάρχουν και θριλερικά μέρη με γοτθική ατμόσφαιρα μυστηρίου και μεταφυσική χροιά!
Το σίγουρο είναι ότι ο φιλαναγνώστης βρίσκεται συνεχώς με κάτι διαφορετικό ανά χείρας, υπ' ατμόν, να ανακαλύπτει νέες πτυχώσεις, να εξάπτεται· οπωσδήποτε να μη μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη ενώ δοκιμάζει «ποικιλία γεύσεων».
Με ενθουσίασαν οι εμβόλιμες αναφορές σε έργα τέχνης: λογοτεχνία, μουσική, πίνακες κ.λ.π. που εμπλουτίζουν το εγχείρημα και ο κοινωνικός προβληματισμός που υποβόσκει στις πνευματώδεις συζητήσεις θέσεων, κρίσεων κι απόψεων. Λάτρεψα ακόμα μία φορά το καλλιτεχνικό Παρίσι και κράτησα την αναλυτική ματιά του συγγραφέα πάνω στις σχέσεις: καλές, κακές, θετικές, αρνητικές, γόνιμες, άγονες... από τις πιο θεϊκές ως τις πιο λάθος και καταστροφικές.
Οι μεγάλοι έρωτες γεννιούνται απότομα, σε κάθε περίπτωση.
Ένα κράμα ευαισθησίας, κάλλους, ασχήμιας, φωτός και σκοταδιού, ανύψωσης και πτώσης... άλλοτε κυριολεκτικά, όμως και μεταφορικά, που στο τέλος τέλος φτάνει στην κάθαρση. Κι αυτή η κάθαρση έρχεται μέσα από την αναδόμηση, τη μετάλλαξη, την αναγέννηση, τελικά, του ατόμου. Ο άνθρωπος προχωρά όταν κλείνει παλαιούς λογαριασμούς, όταν η ψυχή αγαλιάζει ελεύθερη από βαρίδια, χρέη ή απωθημένα. Κι ο Καποδίστριας του τίτλου, αντιστοιχεί σε κάθε «κάστρο» (άντρα, γυναίκα, πόλη, κράτος) που οφείλει να οχυρωθεί έναντι όποιου κακού.
Το μυθιστόρημα του Τάσου Μακράτου, «Φυλάξου Καποδίστρια!», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 γράμματα.
Ευχαριστώ τον συγγραφέα για τη διάθεση του βιβλίου!
Το παραπάνω περιέχει αποσπάσματα.
Περισσότερα για τον Τάσο Μακράτο:
