Από πού κι ως πού Λήμνος;

Σήμερα θα πάμε σε ένα νησί που δεν είναι από αυτά που λέμε τουριστικό. Σίγουρα όμως δεν του λείπει τίποτα.

ΤΙΠΟΤΑ!

Από πού κι ως πού Λήμνος;

Η λέξη, κατά μία εκδοχή, βγαίνει από το «λιής» που σημαίνει κοπάδι και το «μήλο» που σημαίνει πρόβατο!

Συνεπώς η Λήμνος είναι το νησί που βόσκουν τα πρόβατα. Λογικό, αφού είναι μια πεδινή νησάρα, με παράδοση στην κτηνοτροφία, πανέμορφη, ιστορική και με μεγάλη στρατηγική αξία λόγω της θέσης της στην είσοδο του στενού των Δαρδανελίων.

Η Λήμνος είναι το νησί του Ήφαιστου. Όταν η Ήρα τον γέννησε, τον είδε παραμορφωμένο και τσαλαπατημένο κι επειδή δεν άρμοζε τέτοια εμφάνιση σε θεό τον σούταρε από τον Όλυμπο στο Αιγαίο και τον βρήκε η Θέτις λίγο έξω από το Πήλιο και τον έσωσε.

Του έφτιαξε ένα εργαστήρι να παίζει κι αυτός από ευγνωμοσύνη την γέμισε με κοσμήματα.

Μια μέρα η Ήρα πέτυχε τη Θέτιδα στη λαϊκή κι έπεσε το μάτι της στα μπιζού της.

— Πού τα βρήκες αυτά τα κοσμήματα μωρή;

— Φο είναι χρυσή μου, 3 ευρώ όλα μαζί σε έναν πάγκο εδώ πιο κάτω!

— Βρε, πού τα πουλάς αυτά; Λέγε, πού τα βρήκες!

Με τα πολλά η Θέτις αναγκάστηκε να της πει για τον Ήφαιστο. Και τότε η Ήρα τον ζήτησε πίσω στον Όλυμπο.

Ο Ήφαιστος δέχτηκε! Και γύρισε! Μέχρι που κάποια στιγμή πάνω σε ένα συζυγικό καβγαδάκι Δία - Ήρας, τον πιάνει ο Δίας και τον εκσφενδονίζει ξανά μανά στο Αιγαίο!

Κι ο Δίας είχε δύναμη, δεν ήταν σαν την Ήρα που τον έφτασε μέχρι το Πήλιο. Μία ολόκληρη μέρα στριφογύριζε ο έρμος ο Ήφαιστος πριν προσγειωθεί τελικά στη Λήμνο! Κι από το πέσιμο έσπασε και τα πόδια του!

Παραμορφωμένος, τσαλαπατημένος, πλέον και κουτσός και μες στα νεύρα, που τον είχαν του κλότσου και του μπάτσου, ορκίστηκε να μην ξαναπατήσει στον Όλυμπο.

Του άρεσε και το νησί, σου λέει, εδώ θα κάτσω και δεν θα ξανασχοληθώ με τους (θεο)πάλαβους!

Και έστησε το εργαστήρι στο ηφαίστειο Μόσυχλο (που τώρα είναι ανενεργό και λέγεται Δεσπότης) και όταν μεγαλουργούσε ξεπηδούσαν φωτιές από τη γη.

Οι υπόλοιποι θεοί λύσσαξαν να γυρίσει πίσω! Θεό τον έκαναν! Στην κυριολεξία! Τον ανακήρυξαν ισότιμο δωδέκατο μέλος της Ολύμπιας εντεκάδας, μέχρι και σύζυγο την Αφροδίτη του έδωσαν και τελικά δέχτηκε να γίνει θεός αρκεί να μείνει στο νησί.

Θεϊκό νησί η Λήμνος, όχι τόσο τουριστικό, που σημαίνει ότι οι θεϊκές παραλίες της δεν πήζουν στον κόσμο, στις θεϊκές ταβέρνες της θα φας και θα πιεις καλά χωρίς να σε γδάρουν, θα περπατήσεις ως άνθρωπος στα παραδοσιακά σοκάκια και θα νιώσεις σαν θεός από τη φιλοξενία των ντόπιων.

Πάμε όμως να γνωρίσουμε και κάτι παραπάνω από Λήμνο...

Από πού κι ως πού Πλατύ;

Πόσο πλατύ είναι το Πλατύ της Λήμνου;

Βασικά είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε πε-πλατυ-σμένο έδαφος και απλώνεται φαρδιά πλατιά στις πλάτες ενός πλατιού λοφίσκου.

Διάσημη είναι η πλατιά, πλατι-νέ παραλία του, που βρίσκεται μέσα σε έναν πλατύ όρμο, τον όρμο Πλατέος γι' αυτό και ονομάστηκαν έτσι, όρμος, παραλία και χωριό.

Αλλά και το ακρωτήριο που βρίσκεται στη νότια άκρη του όρμου, Τηγάνι λέγεται!

Πόσο πιο πλατύ πχια;

Κατά την τουρκοκρατία όλα τα μήκη και τα πλάτη πήγαν στην άκρη και το χωριό ονομάστηκε Πασά-Λιμάν καθώς όπως καταλαβαίνετε ερχόταν ο Πασάς, φαρδύς πλατύς και πάρκαρε το (πλατύ προφανώς) σκάφος του εκεί.

Χωριό με ευρεία πλατιά αρχιτεκτονική κουλτούρα, με ευρεία πλατιά ιστορία, μεγάλη πλατιά ανάπτυξη και ναυτική παράδοση ιδίως στα τέλη του 19ου αιώνα (μέχρι και πλατο-κέρματα είχαν κυκλοφορήσει!), με φαρδιά πλατιά πλατεία αλλά και με στενά –ε, ναι! Για την αναρχία– παραδοσιακά σοκάκια.

Για να μη λέτε ότι μόνο πλατιά και πλατι-νέ κυκλοφορούν εδώ!

Αλλά, ας μην πλατει-άζουμε άλλο. Ήταν δυνατόν να ονομαστεί κάπως αλλιώς το χωριό;

Ευρύ; Ε, όχι βέβαια!

Πλατύ! Στον θησαυρό του Αιγαίου που λέγεται Λήμνος!

Και φυσικά να μην αφήσουμε παραπονεμένη την πρωτεύουσα.

Από πού κι ως πού Μύρινα;

Όταν ο Διόνυσος πήρε την Αριάδνη από την Νάξο την πήγε στη Λήμνο όπου έμειναν και έκαναν 5 κουτσούβελα.

Ένα από αυτά ήταν ο Θόας ο οποίος έμεινε στο νησί, έγινε βασιλιάς και παντρεύτηκε την Μύρινα που προς τιμή της ονόμασε την πρωτεύουσα του νησιού.

Το νησί βέβαια ήταν ηφαιστειογενές και είχε πολλές αναταράξεις, οι κάτοικοι έριχναν το φταίξιμο στον Ήφαιστο που δούλευε στο εργαστήρι του μέσα στη γη και πέταγε φλόγες από το ηφαίστειο Μόσυχλο.

Και τότε κάποια ντόπια (το γένος Εξυπνοπούλου) σκέφτηκε μήπως για τις εκρήξεις έφταιγε ένα άγαλμα της Αφροδίτης που είχαν σε μια παραλία και πήγε και το πέταξε στη θάλασσα!

Άφρισε από το κακό της η Αφροδίτη και καταράστηκε όλες τις γυναίκες του νησιού να βρομάνε ψαρίλα, σκορδίλα και πατσουλί!

Οι άντρες ούτε που τις πλησίαζαν από τη μπόχα. Οι ψαράδες, που αποδείχτηκαν πιο γενναίοι, ξεπερνούσαν την ψαρίλα, αντιστεκόντουσαν στη σκορδίλα, το πατσουλί όμως τους αποτελείωνε!

Τι να κάνουν οι καψεροί, έκαναν υπομονή, άλλα κάποια στιγμή εξαντλήθηκε κι αυτή και πήγαν και φέρανε γυναίκες από τη Θράκη για να κάνουν... την ανάγκη τους!

Και τότε οι Λημνιές έγιναν έξαλλες! Με αρχηγό την Υψιπύλη, κόρη του Θόαντα και της Μύρινας, βρήκαν ευκαιρία την ώρα που οι άντρες είχαν μεθύσει και κοιμόντουσαν και τους σκότωσαν! Όλους!

Μόνο ο Θόας τη γλύτωσε κι αυτόν τον έβαλαν σε ένα βαρέλι και τον πέτα-ξαν στη θάλασσα από το ακρωτήρι Πέτασος.

Το μέρος που έγινε η σφαγή των ανδρών ονομάστηκε Ανδροφόνιο και σήμερα λέγεται ότι είναι η συνοικία της Μύρινας, Ανδρόνι.

Εξαιτίας του κάστρου που χτίστηκε γύρω στο 1200, στα βυζαντινά χρόνια και μέχρι το 1955 η πόλη ονομαζόταν Κάστρο.

Όμως Μύρινα δεν είναι μόνο το κάστρο. Είναι η ιστορία τριών χιλιάδων χρόνων που μπορείτε να δείτε στο αρχαιολογικό της μουσείο, είναι η βυζαντινή παράδοση, είναι τα γραφικά σοκάκια, είναι οι γραφικές παραλίες και οι ψαροταβέρνες δίπλα στο κύμα!

Λήμνος αφού!

Γιώργος Ζώτος

Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου

Πρώτη δημοσίευση

Η ευθυμογραφική σειρά του Γιώργου Ζώτου Από πού κι ως πού; δημοσιεύτηκε στο koukidaki.gr κάθε Κυριακή από τις 13 Ιουλίου 2025. Ξεκινήστε από την αρχή.

Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα Θανάση Λάλα [Εndurance of the heart, metal and plexi glass]