Φίλες και φίλοι,
Η εκπληκτική αυτή σύνθεση είναι ελεύθερη διασκευή ενός ελληνιστικού γλυπτού, έργο των Απολλωνίου και Ταυρίσκου, καλλιτεχνών από τις Τράλλεις τη Μικράς Ασίας, οι οποίοι είχαν πάει στη Ρώμη περί το τέλος του 2ου π.Χ. αιώνα.
Ανακαλύφθηκε στις Θέρμες του Καρακάλα το 1545, στην περιοχή της Παλαίστρας, μεταφέρθηκε στη Νεάπολη το 1788 και συμπληρώθηκε από τους γλύπτες Μπιόντι (16ος αιώνας) και Καλί (μέσα 19ου αιώνα).
Αναπαριστά πολύ ζωντανά τον τραγικό θάνατο της Δίρκης, συζύγου του βασιλιά της Θήβας Λύκου, την οποία έδεσαν οι Αμφίων και Ζήθος σε μαινόμενο ταύρο, με σκοπό να την τιμωρήσουν για την άδικη μεταχείριση της μητέρας τους Αντιόπης, τον καιρό που βρέθηκε αιχμάλωτη στη Θήβα.
Το σύμπλεγμα σχηματίζει μια εντυπωσιακή πυραμίδα από διάφορες μορφές. Στον πυρήνα βρίσκονται οι μορφές της αρχικής γλυπτικής σύνθεσης. Ο ένας από τους δύο αδελφούς (Αμφίων ή Ζήθος) κρατά τον τεραστίων διαστάσεων ταύρο από τα κέρατα ενώ ο άλλος σφίγγει το σκοινί με το οποίο θα δέσει την Δίρκη στο αγριεμένο ζώο.
Η τρομαγμένη γυναίκα βρίσκεται κάτω από τα πόδια του ταύρου, με υψωμένα τα χέρια της σε απόγνωση για όσα θα συμβούν.
Οι μορφές ενός σκύλου και ενός βοσκού, θεατών της σκηνής, θεωρούνται μεταγενέστερες, καθώς και ένας θύρσος στα χέρια της Αντιόπης, υποδηλώνοντας την ιδιότητα της μαινάδας.
Η ετικέτα «Ταύρος του Φαρνέζε» δηλώνει ότι το έργο ανήκει στη συλλογή του Αλεσσάντρο Φαρνέζε, μετέπειτα γνωστού ως Πάπας Παύλος Γ΄ (1534-1549), προορισμένο να διακοσμήσει το παλάτσο Φαρνέζε, στο οποίο ο Μιχαήλ Άγγελος είχε διαμορφώσει χώρους για την τοποθέτηση και την ανάδειξη αρχαιοτήτων που έρχονταν στο φως κατά την ανοικοδόμηση της Ρώμης τον 16ο αιώνα.
