Η ίδρυση
Φίλες και φίλοι,
Αν πιστέψουμε τον Μ. Ναπολέοντα, ο Μ. Αλέξανδρος απέκτησε μεγαλύτερη φήμη με την ίδρυση της Αλεξάνδρειας από όση με τις ένδοξες νίκες του, επειδή η νέα πόλη αναδείχθηκε σε μητρόπολη ολόκληρου τού τότε γνωστού κόσμου.
Το 332 π.Χ. ο νεαρός βασιλιάς της Μακεδονίας μπήκε στην Αίγυπτο νικώντας τους Πέρσες κατακτητές της, με αποτέλεσμα οι Αιγύπτιοι να τον υποδεχθούν ως ελευθερωτή και να του παραδώσουν το βασίλειό τους αμαχητί.
Ο Αλέξανδρος έσπευσε να επισκεφθεί το μαντείο του Άμμωνος στην όαση Σίβα και εκεί ανακηρύχθηκε φαραώ, δηλαδή θεός.
Ο νέος φαραώ διάλεξε ένα μικρό ψαροχώρι, την Ραχώτιδα, στο δυτικό άκρο του Δέλτα του Νείλου για να χτίσει την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του, αξιοποιώντας την σημαντική στρατηγική θέση του και τις δυνατότητες που πρόσφερε σαν μελλοντικό λιμάνι. Οι κατοπινοί αιώνες τον δικαίωσαν. Η νέα πόλη, που έφερε πλέον το όνομά του, Αλεξάνδρεια, έγινε πρωτεύουσα της Αιγύπτου και αναδείχθηκε σε μεσογειακό κέντρο πολιτισμού. Έως τις ημέρες μας εξακολουθεί να είναι η σημαντικότερη από τις πόλεις που ίδρυσε ο Μ. Αλέξανδρος.
Τα σχέδια της νέας πόλης ανατέθηκαν στον Ρόδιο αρχιτέκτονα Δεινοκράτη (είναι εκείνος που σχεδίασε τον Ναό της Αρτέμιδας στην Έφεσσο, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου). Τα εγκαίνια της πόλης έγιναν τον επόμενο χρόνο (331 π.Χ.). Η εποπτεία των εργασιών ανατέθηκε στον Κλεομένη τον Ναυκράτιο και σατράπης όλης της Αιγύπτου έγινε ο Πτολεμαίος Λάγος. Ο Αλέξανδρος συνέχισε την πορεία του στα ανατολικά.
Η Αλεξάνδρεια, η «πρώτη», η «κορυφή των πόλεων» και «ενδοξοτάτη», σύμφωνα με τους χρονικογράφους, χτίσθηκε πάνω σε μια μακρόστενη λωρίδα γης που επέβαλε το σχήμα της, όπως μας φανερώνουν τα σχέδια του Δεινοκράτη. Ο δεινός αρχιτέκτονας, ακολουθώντας ένα ορθογώνιο πολεοδομικό σχέδιο με διασταυρούμενες κεντρικές οδούς, σχεδίασε τα τείχη, τις κύριες οδικές αρτηρίες, τις πλατείες και την θέση των δημοσίων οικοδομημάτων.
Οι αρχαίοι συγγραφείς, μιλώντας για τα τείχη που την περιέκλειαν, κάνουν λόγο για περίμετρο δεκαπέντε χιλιομέτρων, με κάποιους να τα ανεβάζουν σε είκοσι δύο.
Το φιλόδοξο αυτό σχέδιο χρειάστηκε πολλά χρόνια για να ολοκληρωθεί, και, βέβαια, ο Αλέξανδρος δεν έζησε αρκετά για να το απολαύσει. Η ολοκλήρωση της πόλης χρονολογείται στα μισά του 3ου π.Χ. αιώνα, όταν βασίλευε ο Πτολεμαίος Β' ο Φιλάδελφος.
Ωστόσο, τόσο οι Πτολεμαίοι όσο και αργότερα οι Ρωμαίοι, συνέχισαν να κοσμούν την πόλη με νέα οικοδομήματα.
Ο πίνακας είναι του Placido Costanzi (1702-1759), φιλοτεχνημένος σε ρυθμό μπαρόκ ανάμεσα στα 1736 και 1737 και τιτλοφορείται «ο Μέγας Αλέξανδρος ιδρύει την Αλεξάνδρεια», ενδεικτικό του αμείωτου ενδιαφέροντος των καλλιτεχνών ανά τους αιώνες για τα έργα του μεγάλου στρατηλάτη.
Για τον μυθικών διαστάσεων Φάρο, θα μιλήσουμε στην επόμενη ανάρτηση. Ως τότε, φίλες και φίλοι, να είστε όλοι καλά!
