«Η μυστική σκάλα των μοναχών» είναι ένα βιβλίο το οποίο ανήκει στη σειρά «Βιβλιοθήκη των χρωμάτων», των εκδόσεων Αρχέτυπο.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο έργο, για το οποίο χρήσιμος οδηγός κατανόησης στέκει η εισαγωγή από τον υπεύθυνο έκδοσης της σειράς, του Στέφανου Ελμάζη. Εκεί, πληροφορούμαστε αρχικά για τον συγγραφέα του βιβλίου, τον Γκουίγκο II τον Καρθουσιανό, ο οποίος διετέλεσε ηγούμενος του Μεγάλου Μοναστηριού των Καρθουσιανών.
Γεννήθηκε το 1114 και πέθανε το 1193, υπηρετώντας υποδειγματικά το μοναστικό τάγμα. Ένα αυστηρό τάγμα -κλειστό για τους πολλούς- που ιδρύθηκε το 1084 από τον τωρινό άγιο της Καθολικής εκκλησίας, τον ιερέα και θεολόγο, Μπρούνο της Κολωνίας.
Όπως μας αναφέρεται, ο συγγραφέας του βιβλίου το ολοκλήρωσε μέσα σ’ ένα απομονωμένο περιβάλλον, δίχως επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Όπως μάλιστα αναφέρει ο Στέφανος Ελμάζης, το κείμενο του «που έμεινε γνωστό και ως Η Σκάλα του Παραδείσου […] πρόκειται για μια επιστολή που ο Γκουίγκο απευθύνει προς έναν άλλο μοναχό, αγαπημένο φίλο του όπως φαίνεται, μια επιστολή πάνω στη στοχαστική ζωή» (σ. 13).
Η έμπνευσή του για την δημιουργία του κειμένου, αντλήθηκε απ’ το όραμα του Ιακώβ. Εκεί, όπου οι άγγελοι ανέβαιναν στα ουράνια με τη βοήθεια μιας σκάλας, μεταφέροντας έτσι τις προσευχές των ανθρώπων στον Θεό, επιστρέφοντας έπειτα ξανά πίσω στη γη με τις πολύτιμες απαντήσεις. Σκοπός του συγγραφέα ήταν να αφιερωθεί στη σημασία και τον ρόλο αυτής της σκάλας.
Επικεντρώνοντας στο περιεχόμενο της επιστολής του μοναχού, ο ίδιος εξηγεί εξαρχής τη στιγμή της γέννησης των πνευματικών ερωτημάτων του. Αυτά συνέβησαν στη διάρκεια μιας χειρωνακτικής εργασίας του, όπου ξεκίνησε να συλλογίζεται για την αντίστοιχη αξία της πνευματικής εργασίας. Τότε, μας εξιστορεί ότι «ξαφνικά εμφανίστηκαν στο νου μου τέσσερα στάδια ή σκαλοπάτια όσον αφορά στην πνευματική άσκηση: ανάγνωση, διαλογισμός, προσευχή και στοχασμός» (σ. 21).
Στη συνέχεια υπάρχουν αναφορές σε αποσπάσματα του Ευαγγελίου και συγχρόνως της επεξήγησής τους, ασχολούμενος τόσο με τη θρησκευτική τους πλευρά όσο και με τη φιλοσοφική τους προέκταση.
Ταξιδεύοντας στις επόμενες σελίδες του βιβλίου, στάθηκα επίσης στο κεφάλαιο με τίτλο «Η λειτουργία του Διαλογισμού» (σ. 26). Σε αυτό γίνεται ειδική αναφορά αρχικά στο σκοπό του διαλογισμού, όπου γίνεται αναφορά στην επιδίωξη της εσωτερικής γαλήνης. Κάτι που επεκτείνεται επίσης και στο επόμενο κεφάλαιο με τίτλο «Η λειτουργία της Προσευχής».
Κατόπιν ο συγγραφέας μας μας μιλά για τα αποτελέσματα του στοχασμού, καθώς και για «Τα σημάδια που αποκαλύπτουν τον ερχομό της Θείας Χάρης» (τίτλος κεφαλαίου στη σ. 36).
Ακολουθούν και αναλύονται επίσης και άλλα ενδιαφέροντα θέματα. Σε αυτά ο συγγραφέας δίνει τη δική του εξήγηση σχετικά με το πώς «τα τέσσερα σκαλοπάτια είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους και αλληλοϋποστηρίζονται, καθώς τα πρώτα είναι άχρηστα χωρίς τα τελευταία» (σ. 47).
Επίσης, γίνεται λόγος και για τις «Τέσσερις αιτίες που μας εκτρέπουν από τα Σκαλοπάτια» (τίτλος κεφαλαίου στη σ. 55 του βιβλίου).
Τελειώνοντας το βιβλίο, μας περιμένει εκεί και ένα ιδιαίτερο παράρτημα, με πρωτότυπο περιεχόμενο. Είναι γραμμένο από την Σοφία Ακριδέλη και έχει τον τίτλο «LECTIO DIVINA - Όταν η ανάγνωση γίνεται προσευχή».
Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου, μπορώ να καταθέσω πως η αίσθηση που μου εντυπώθηκε είναι πως δεν πρόκειται αποκλειστικά και μόνο για κάποιο θρησκευτικό έργο, μα για ένα κείμενο που απευθύνεται επίσης και σε όσους λατρεύουν και ασχολούνται με την φιλοσοφία.
Σας εύχομαι καλή ανάγνωση!
