Ο Δημήτρης Αθανίτης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες, με πάνω από 60 βραβεία και με αναλύσεις του έργου του στη διεθνή βιβλιογραφία. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ιδρυτικό μέλος και πρώτος γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και πρώην πρόεδρος της Ένωσης Σκηνοθετών Παραγωγών. Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε σινεμά και αρχιτεκτονική με υποτροφία.
Η περιπέτεια του βλέμματος (2023), η ενδέκατη ταινία του, έκανε πρεμιέρα ως επίσημη συμμετοχή στο 64ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, κέρδισε το Βραβείο ταινίας τέχνης στο 12ο AIDFF και άλλα 5 διεθνή βραβεία.
Η Μήδεια (2022), από το αριστούργημα του Ευριπίδη, κέρδισε 24 διεθνή βραβεία και χαρακτηρίστηκε ως μια «οπτική και ακουστική έκσταση, σπάνια στο σινεμά σήμερα», ενώ έμεινε στις αθηναϊκές οθόνες για 54 συνεχόμενες εβδομάδες, κάνοντας ένα μοναδικό ρεκόρ.
Η πρώτη ταινία του Αντίο Βερολίνο (1994) πήρε το Ειδικό βραβείο της επιτροπής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης «Για την ανανέωση του ελληνικού κινηματογράφου» και έγινε αμέσως καλτ, ενώ το Αθηνόραμα σημείωνε: «Tο νέο μεγάλο όνομα στο ελληνικό σινεμά.».
Η δεύτερη ταινία του, το κλασικό πια Καμιά συμπάθεια για τον διάβολο (1997) προκάλεσε σκάνδαλο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και κέρδισε το Βραβείο ερμηνείας με την Λένα Κιτσοπούλου στο Διεθνές Διαγωνιστικό όπου εκπροσωπούσε την Ελλάδα. Τιμήθηκε ακόμη με την Διάκριση Ποιότητας του ΥΠΠΟ. Στο 30ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κιν/φου της Αθήνας έκανε πρεμιέρα, η οριστική βερσιόν του, final cut 2017.
Οι 2000+1 στιγμές (2001), πρωτότυπη νωπογραφία μιας πόλης και του πλανήτη στην είσοδο του μιλένιουμ, συνδυάζει φίξιον με ντοκουμέντο και κέρδισε διεθνή αναγνώριση με κριτικές στα Variety, Sequences, Age, ενώ επιλέχτηκε από τον Bill Mousoulis ανάμεσα στις 10 καλύτερες ταινίες στον κόσμο για το 2001, στo Senses of Cinema.
Το Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (1999), μια πρωτότυπη μοντέρνα διασκευή πάνω στο θεατρικό έργο, συμπεριελήφθη από τον Μαρκ Μπιρνέτ στο βιβλίο του Σαίξπηρ και παγκόσμιο σινεμά, έκδοση του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ενώ Η πόλη των θαυμάτων (2004), μια «πλάγια ματιά» στους Ολυμπιακούς, είναι η μόνη ταινία φίξιον στον κόσμο που έχει γυριστεί ποτέ ζωντανά στη διάρκεια των Αγώνων.
Οι Τρεις μέρες ευτυχίας (2012) κέρδισαν 4 βραβεία, παίχτηκαν σε περισσότερα από 30 φεστιβάλ και συνάντησαν εξαιρετική κριτική υποδοχή, ενώ το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης την επέλεξε στις 100 πιο σημαντικές ταινίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου και το πρώτο του ντοκιμαντέρ Λαβύρινθος (2019) τιμήθηκε με 6 βραβεία.
Το Invisible (2016) με 16 διεθνή βραβεία σε πάνω από 40 φεστιβάλ, ήταν 17 εβδομάδες στις αίθουσες της Αθήνας και παρουσιάστηκε σε 35 ελληνικές πόλεις, δημιουργώντας ένα μοναδικό ρεκόρ.
Οι μικρού μήκους ταινίες του είναι επίσης ιδιαίτερες: Η Φιλοσοφία (1993) προβλέπει την ελληνική κρίση και κέρδισε το Βραβείο Φανταστικού στο Φεστιβάλ Δράμας, ο Κύριος Χ (1994) μιλά για έναν υπάλληλο που ζει στη βαλίτσα του ενώ η Μαντόνα καλεί Φασμπίντερ (2008) είναι ακριβώς αυτό που υπόσχεται ο τίτλος.
Η εγκατάσταση του Πόλη κρυμμένη/Athens Underground (2011-2018), ανακατασκευή της εικόνας της πόλης μέσα από 6+1 ταινίες του, παρουσιάζεται συνεχώς σε μια σειρά από χώρους τέχνης, ως μέγα εγκατάσταση σε συνεχή εξέλιξη και ήταν η μόνη ελληνική αναφορά στην εκτεταμένη παγκόσμια επισκόπηση εικαστικών στο ιταλικό Cultura Universale (Φεβρουάριος 2012).
Οι Μυστικές συναντήσεις (2017), το πρώτο του βιβλίο πάνω στις κινηματογραφικές συναντήσεις του, παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο, στα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Δράμας και σε περισσότερες από 20 ελληνικές πόλεις.
Τα Σενάρια (2020) περιέχουν σε ενιαίο τόμο τα σενάρια των δύο πρώτων ταινιών του, Αντίο Βερολίνο και Καμιά συμπάθεια για τον διάβολο.
Η Έβδομη ήπειρος/60 ταινίες για πάντα είναι μια πρωτότυπη, επιλεκτική ανθολογία 60 ταινιών από 120 χρόνια κινηματογράφου.
Τον Δεκέμβριο 2022, μια θέση στο ιστορικό σινεμά τέχνης Στούντιο της Αθήνας, ονομάσθηκε «Δημήτρης Αθανίτης» δίπλα στην αντίστοιχη του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Ο Δημήτρης Αθανίτης είναι επίσης σεναριογράφος και παραγωγός των ταινιών του, ενώ έχει συνεργαστεί με πολλούς κορυφαίους Έλληνες ηθοποιούς. Ως ηθοποιός έχει εμφανισθεί σε ταινίες όπως Ράδιο Μόσχα, Ξένες σε ξένη χώρα, Βέγγος ένας άνθρωπος παντός καιρού, Αντίο Βερολίνο, Vox, Καμιά συμπάθεια για τον διάβολο, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας κ.α. ενώ πρωταγωνίστησε ως Μάκβεθ στο θέατρο στο έργο του Λαίδη Μάκβεθ.
Στο θέατρο ανέβασε Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ (2001), στο θέατρο Τεχνοχώρος σε δική του μετάφραση και διασκευή. Επίσης, την Λαίδη Μάκβεθ (2023-2025), μια πρωτότυπη δική του διασκευή από το έργο του Σαίξπηρ, στο θέατρο Βαφείο.
Ταινίες του αναλύονται σε πολλά βιβλία όπως: Poetics of Cinema, D. Bordwell, Mise en Scene and Film Style, A. Martin, Shakespeare and World Cinema, M. Burnette, Εθνικές Κινηματογραφίες, Θ. Σούμας, κ.α.
Ως αρχιτέκτων, ο Δημήτρης Αθανίτης, έχει κερδίσει τρία βραβεία (1986-1990) με σημαντικότερο (σε συνεργασία) αυτό για την Τρίτη πλατεία της Αθήνας.
Φιλμογραφία:
2023: Η περιπέτεια του βλέμματος,
2022: Mήδεια,
2019: Λαβύρινθος (ντοκιμαντέρ),
2016: Invisible,
2012: Τρεις μέρες ευτυχίας,
2011: Πόλη κρυμμένη (μικρού μήκους, εγκατάσταση),
2009: Μαντόνα καλεί Φασμπίντερ (μικρού μήκους),
2005: Η πόλη των θαυμάτων,
2000: 2000+1 στιγμές,
1999: Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας,
1997: Καμιά συμπάθεια για τον διάβολο,
1996: Vox: Μίλησε μου για έρωτα (τηλεταινία),
1994: Αντίο Βερολίνο,
1994: Κύριος Χ (μικρού μήκους),
1993: Φιλοσοφία (μικρού μήκους)
Εργογραφία:
2022: Η έβδομη ήπειρος/60 ταινίες για πάντα (εκδόσεις Αγγελάκη),
2020: Δύο σενάρια (εκδόσεις Αγγελάκη),
2017: Μυστικές συναντήσεις (εκδόσεις Αγγελάκη)
Έξι ταινίες του Δημήτρη Αθανίτη θα προβληθούν στο τριήμερο κινηματογραφικό αφιέρωμα που γίνεται προς τιμήν του, στον κινηματογράφο Studio New Star Art Cinema (Παρασκευοπούλου 33, Πλατεία Αμερικής) στις 2, 3 και 4 Μαΐου 2025.
Πρόγραμμα:
Παρασκευή 2/5: Αντίο Βερολίνο στις 19:00 και Καμιά συμπάθεια για τον διάβολο στις 21:00
Σάββατο 3/5: Τρεις μέρες ευτυχίας στις 19:00 και Invisible στις 21:00
Κυριακή 4/5: Μήδεια στις 19:00 και Η περιπέτεια του βλέμματος στις 21:00
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε τον Δημήτρη Αθανίτη σε φωτογραφία της Έφης Παπαζαχαρίου
Πηγή: athanitis.eu
