Σταύρος Ξενίδης

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 8 Μαρτίου 1923 ενώ οι γονείς του είχαν ήδη ξεκινήσει τον δρόμο της προσφυγιάς και σπούδασε στη Δραματική Σχολή Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν κρυφά από τον πατέρα του, που ήθελε να γίνει γιατρός. Η φωτογραφία είναι από το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης «Μας συγχωρείτε, διακοπές» (του Γιώργου Λαζαρίδη, στο roof garden! του θεάτρου Καλουτά, καλοκαίρι 1971).

Υπήρξε σύζυγος της ηθοποιού Μαργαρίτας Λαμπρινού, με την οποία παντρεύτηκαν το 1955, χώρισαν ένα χρόνο μετά αλλά ενώθηκαν ξανά το 1976 κι έμειναν μαζί ως το τέλος του. Πέθανε στις 2 Νοεμβρίου 2008. Η φωτογραφία (του εξαιρετικού καλλιτέχνη Elite) είναι από το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης «Εκείνη τη νύχτα» (του Λάγιος Ζίλαχυ, θέατρο Μουσούρη, 1961-1962).
Η πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση στο θέατρο έγινε τον Οκτώβρη του 1944 στην παράσταση «Στον βυθό», η οποία όμως δεν ολοκλήρωσε την πορεία της λόγω των Δεκεμβριανών. Από τη δεκαετία του 1950 υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του Κώστα Μουσούρη για πάνω από 25 χρόνια. Η φωτογραφία είναι από το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης «Τα παράσιτα» (του Γκαμπριέλ Μπαρίλυ, θέατρο Άλφα, 1984-1985, απεικονίζεται με τον Στέφανο Ληναίο).
Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε σε 78 ταινίες, με πρώτη την «Μεγάλοι δρόμοι» («Της φτώχειας τα κουρέλια», 1953, απ’ όπου και η φωτογραφία) και τελευταία την «Άσπρο-Κόκκινο» (1993). Η παρουσία του ήταν αδιάλειπτη κι έπαιξε κυρίως σε δεύτερους αλλά χαρακτηριστικούς ρόλους σε όλα τα είδη ταινιών, από μελόδραμα και βουκολικές ως μελό και κοινωνικές. Επίσης εμφανίστηκε χωρίς λόγια στην τελευταία σκηνή της ταινίας «Δημήτρη μου... Δημήτρη μου» (1967), στη συμπαραγωγή «Ιδού η Μήλος, ιδού και το πήδημα» («Milo milo», 1979) και σε τρεις (τουλάχιστον) ταινίες μικρού μήκους.
Στην τηλεόραση εμφανίστηκε σε σημαντικές σειρές των δεκαετιών 1970 και 1980, όπως: «Ο σπαγγοραμμένος» (ΕΙΡΤ, άνοιξη 1971), «Ψιλικατζίδικο ο κόσμος» (ΕΙΡΤ, άνοιξη 1973), «Ο συμβολαιογράφος» (ΕΡΤ, 1979-1980), «Αστροφεγγιά» (ΕΡΤ, άνοιξη 1980), «Τα λαυρεωτικά» (ΕΡΤ, άνοιξη 1982, εξ ου και η ανωτέρω φωτογραφία από βιβλίο του Κώστα Ψαλτήρα που κυκλοφόρησε με αφορμή τη σειρά), «Ο επισκέπτης της ομίχλης» (MEGA, 1989-1990), «Σκιές πάνω από την πόλη» (MEGA, άνοιξη 1994) κ.ά. Τέλος, συμμετείχε σε παραστάσεις του «Θεάτρου της Δευτέρας» (1975-1978 και 1988-1989).
Δάνεισε τη φωνή του στην πασίγνωστη παιδική σειρά «Φρουτοπία» (ήταν ο Φραγκίσκος το φραγκόσυκο!) και συμμετείχε και σε τηλεταινίες της ΕΡΤ το 1988-1989. Εδώ, σε σπάνιο (αταύτιστο στη συλλογή μου) δημοσίευμα, εξομολογείται γιατί δέχτηκε να παίξει σε παιδική σειρά με μαριονέτες, τις «Ιστορίες του Ευγένιου Χρυσοβελόνη» (ΕΡΤ2, 1986-1987, προβλήθηκε ως «Τα παραμύθια του Ευγένιου Χρυσοβελόνη»).
Παρ’ όλ’ αυτά έμεινε γνωστός κυρίως για την ερμηνεία του ως αστυνόμος Μπέκας σε τρεις σειρές: «Ο θάνατος του Τιμόθεου Κώνστα» (ΕΤ2, άνοιξη 1987), «Το μυστικό του Άρη Μπονσαλέντη» (MEGA, 1990-1991) και «Μια γυναίκα από το παρελθόν» (ΑΝΤ1, άνοιξη 1992).
Τιμήθηκε με το βραβείο α΄ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία «Ταξίδι του μέλιτος» (1979) και με ειδικό βραβείο για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1989. Εδώ, αναγνωρίζεται η προσφορά του σε σημείωμα του περιοδικού «Ντομινό» (26/1/1978).
Παραδόξως αυτή η σημαντική καριέρα δεν αποτυπώθηκε σε εξώφυλλα περιοδικών της εποχής (η έρευνα συνεχίζεται) παρά μόνο στο ανωτέρω του 2007 με αφορμή τις εκλογές... στο σελιλόιντ!
Παρ’ όλ’ αυτά τον συναντάμε σε τουλάχιστον τρία εξώφυλλα βιβλίων, αυτό από τα «Λαυρεωτικά» και δύο με θεατρικά έργα σε φωτογραφίες των αντίστοιχων παραστάσεων: «Έξι ρόλοι για σολίστες» (1986) και «Μουσική για μια αναχώρηση» (1980).
Κλικ για περισσότερα του Πάνου Τουρλή
Πηγές:
Τα εξώφυλλα των βιβλίων και το δημοσίευμα του περιοδικού είναι από τη Βιβλιοθήκη και οι φωτογραφίες των θεατρικών προγραμμάτων από το Τμήμα Παραστατικών Τεχνών του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης.
Το screenshot της ταινίας είναι από το προσωπικό μου αρχείο.
Τις υπόλοιπες φωτογραφίες τις βρήκα στο διαδίκτυο.