Σημάδια στην ομίχλη

Η Τέρι Χόρτον ήταν μια συνηθισμένη Αμερικανίδα που ζούσε στην πόλη Κόστα Μέσα της Καλιφόρνια. Έγινε γνωστή παγκοσμίως επειδή αγόρασε προς πέντε δολάρια έναν πίνακα από ένα παλιατζίδικο. Μια καθηγήτρια εικαστικών είδε τον πίνακα και πίστεψε ότι είναι αυθεντικό έργο του Τζάκσον Πόλλοκ. Η Τέρι Χόρτον φώναξε ειδικό εμπειρογνώμονα για να αξιολογήσει τον πίνακα. Αυτός εισηγήθηκε την αυθεντικότητα του έργου αλλά καμία από τις μεγάλες γκαλερί και μουσεία της χώρας δεν πείστηκαν, επειδή δεν υπήρχε υπογραφή του καλλιτέχνη στον πίνακα και επειδή η Χόρτον τον αγόρασε από ένα μαγαζί που δεν είχε το κατάλληλο καλλιτεχνικό κύρος! Ένας γκαλερίστας και ένας συλλέκτης πρόσφεραν στην Χόρτον τα ποσά των δύο εκατομμυρίων και των εννέα εκατομμυρίων δολαρίων αντίστοιχα για να τους πουλήσει τον πίνακα, αλλά η Χόρτον δεν δέχτηκε θεωρώντας ότι τα χρήματα αυτά ήταν ελάχιστα για την αληθινή αξία του έργου. Έτσι, ο πίνακας έμεινε για πάντα στην κυριότητα της Χόρτον, η οποία παρεμπιπτόντως απεβίωσε πέρυσι το καλοκαίρι.

Στηριζόμενος σε αυτά τα αληθινά γεγονότα ο συγγραφέας, ηθοποιός και σκηνοθέτης Στήβεν Σακς, έγραψε το έργο του «Σημαδια στην Ομίχλη». Στο έργο, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, η Μωντ, μια φτωχή και κατά βάθος αποτυχημένη μεσόκοπη Αμερικάνα που ζει σε μια επαρχία της Καλιφόρνια, αγοράζει έναν πίνακα από ένα παλαιοπωλείο. Μετά την προτροπή ενός εικαστικού, απευθύνεται σε ένα μεγάλο και ξακουστό ίδρυμα της Νέας Υόρκης αναφορικά με τον πίνακά της. Το ίδρυμα στέλνει τον Λάιονελ, έναν έγκριτο μορφωμένο κριτικό τέχνης για να διαπιστώσει την αυθεντικότητα ή μη του εν λόγω πίνακα.

Όπως είναι φυσικό η Μωντ και ο Λάιονελ έρχονται σε σύγκρουση μια και είναι και οι δύο γνήσια παραδείγματα της τάξης τους. Ο Λάιονελ εκπροσωπεί τους μορφωμένους πλούσιους λευκούς που είχαν την τύχη να μεγαλώσουν στα καλύτερα σχολεία και να σπουδάσουν. Η Μωντ είναι μια απόκληρος της κοινωνίας, μεγαλωμένη ανεπαρκώς σε μια επαρχία, παντρεύεται έναν άντρα που δεν της ταιριάζει, κάνει έναν γιο που πεθαίνει πρόωρα και ζει μόνη της με την παρέα του αλκοόλ. Στον πίνακα αυτό βλέπει την μοναδική ευκαιρία για να καλυτερεύσει την ζωή της, κερδίζοντας κάποια χρήματα. Στην συζήτηση που θα ακολουθήσει πολλά ζητήματα θα εξεταστούν και πάνω από όλα: τι είναι τέχνη και τι είναι αυθεντικότητα; Γιατί ένας πίνακας του Πόλλοκ θα μπορούσε να πουληθεί για εκατομμύρια και ένας άλλος όμοιος εμφανισιακά πίνακας και φιλοτεχνημένος με τα ίδια υλικά, όχι;

Αναφορά γίνεται επίσης και στο σκάνδαλο του Μουσείου Γκετί του Λος Άντζελες, στο οποίο βρίσκονται πολλά αρχαία ευρήματα ελληνικά και ρωμαϊκά, τα οποία είναι προϊόντα αρχαιοκαπηλίας που αγοράστηκαν για πολλά εκατομμύρια δολάρια και που δεν επιστρέφονται πίσω στις χώρες καταγωγής· εν αντιθέσει συνεχίζουν να εκτίθενται με ταμπέλα δίπλα τους που αναφέρει: «ενδέχεται να μην είναι αυθεντικό». Στο ίδιο έργο θα ακούσουμε και το γνωστό πείραμα που έγινε στην Αμερική με τον διάσημο βιολιστή, που τον έβαλαν μια μέρα να παίζει με ένα βιολί μάρκας Στραντιβάριους σε έναν σταθμό του μετρό. Ελάχιστα άτομα σταμάτησαν, όχι για να τον ακούσουν αλλά για να του ρίξουν μερικά κέρματα. Την επόμενη ημέρα ο ίδιος βιολιστής έπαιξε σε έναν συναυλιακό χώρο που το πιο φτηνό εισιτήριο κόστιζε 200 δολάρια.

Στον ρόλο της Μωντ θα δείτε την Ράνια Σχίζα και στον ρόλο του Λάιονελ τον Νίκο Παντελίδη. Καταφέρνουν επάξια και οι δύο να μπούνε στο «πετσί του ρόλου τους». Αυτή μεταμορφώνεται σε μια Αμερικανίδα αγρότισσα που δεν έχει τους φίνους τρόπους των γυναικών της Νέας Υόρκης αλλά που διαθέτει μια σπάνια αυθεντικότητα και αλήθεια. Αυτός γίνεται ο αυστηρός, ξερακιανός, μορφωμένος κριτής που προσπαθεί να είναι τυπικός και ακέραιος αλλά στην πορεία του έργου, θα στρογγυλέψει τις γωνίες του και θα αγγίξει έστω και λίγο τον κόσμο της Μωντ.

Τα σκηνικά και τα κουστούμια της Όλγας Ντέντα είναι καταπληκτικά και σημειολογικά. Μέσα στο δωμάτιο της Μωντ θα δούμε αρκετά αντικείμενα που παραλλαγές τους χαρακτηρίστηκαν ως υψηλά έργα τέχνης κατά καιρούς -αφού πρώτα αμφισβητήθηκαν- όπως το τηλέφωνο που αντί για ακουστικό έχει έναν καρχαρία (παραπέμπει στο τηλέφωνο με τον αστακό του Σαλβαντόρ Νταλί) και τα διάφορα άδεια μπουκάλια πάνω στο μπαρ. Γενικά, το σκηνικό, ενώ με την πρώτη ματιά μοιάζει τυχαία αφρόντιστο, ένα οποιοδήποτε εσωτερικό σπιτιού, με την δεύτερη και πιο προσεκτική ματιά, ανακαλύπτουμε ότι εκπέμπει μια καλλιτεχνικότητα που παραπέμπει σε αρτ νουβό. Τα κουστούμια είναι ταιριαστά: απλό τζιν με καρό πουκάμισο για την Μωντ και αυστηρό κουστούμι για τον Λάιονελ.

Τέλος η σκηνοθεσία αλλά και η μετάφραση του έργου είναι του Λεωνίδα Παπαδόπουλου. Ο μικρός ζεστός χώρος της σκηνής του θεάτρου Vault, τα φροντισμένα σκηνικά και κουστούμια και οι δύο προσεγμένες ερμηνείες με την καθοδήγηση του Λεωνίδα Παπαδόπουλου, χαρίζουν στο κοινό ένα ιδιαίτερα εποικοδομητικό δίωρο, που θα το κάνει να κοιτάξει με άλλα μάτια τα εκθέματα των μουσείων και όχι μόνο!

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Κείμενο: Stephen Sachs
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Λεωνίδας Παπαδόπουλος
Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Όλγα Ντέντα
Σχεδιασμός Φωτισμού: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Video: Στέφανος Κοσμίδης
Ηχητικά Τοπία: Λιάνα Τζερεφού
Βοηθός Σκηνοθέτη: Άννα Θεοδωρίδου
Φωτογραφίες παράστασης: Στέλιος Δανιήλ, Γεωργία Σιέττου
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Διανομή: Ράνια Σχίζα, Νίκος Παντελίδης (από 1η Μαρτίου ο Δημήτρης Διακοσάββας)

Στο VAULT THEATRE PLUS, Μελενίκου 26 Βοτανικός, Αθήνα, 2130356472, 6945993870, 6949534889 κάθε Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 18:30 ως τις 2 Φεβρουαρίου 2020