Φωτιά και νερό

Όταν ανεβαίνει ένα έργο της Χρύσας Σπηλιώτη στο θέατρο, δεν το σκέφτεσαι καν, απλά πηγαίνεις να το δεις. Η αδικοχαμένη Χρύσα Σπηλιώτη –πέθανε στην τραγωδία στο Μάτι το 2018– υπήρξε ηθοποιός, θεατρική συγγραφέας και σεναριογράφος. Ανάμεσα στα θεατρικά της έργα συγκαταλέγονται τα: Ποιος ανακάλυψε την Αμερική, Σκωτσέζικο ντους, Με διαφορά στήθους, Ποιος κοιμάται απόψε, Το μάτι της τίγρης, Φως και νερό κ.λπ. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί και παιχτεί σε διάφορα μέρη στον κόσμο, όπως στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο, στην Πολωνία, στην Κροατία και στην Ολλανδία.

Εντολή

Δεύτερη παράσταση που παρακολουθώ φέτος στην νέα θεατρική σκηνή της πρωτεύουσας NOUS - Creative Space· είναι ο χώρος του πρώην ιστορικού κινηματογράφου Ίλιον. Αυτή τη φορά πήγα πολύ νωρίτερα, απόλαυσα ένα τζιν με τόνικ στο μπαρ στου θεάτρου και έπιασα κουβέντα με έναν από τους εργαζόμενους του θεάτρου. Ανάμεσα σε πολλά που είπαμε, έγινε αναφορά για την ονομασία του θεάτρου. Έως τώρα, είχα σκεφτεί μόνο την ελληνική σημασία του ονόματος «Νους», που την θεωρούσα πετυχημένη για ένα θέατρο, γιατί όντως μας ανοίγει ορίζοντες και διευρύνει τις νοητικές μας λειτουργίες. Ο νέος μου φίλος όμως, μου επισήμανε και την γαλλική ερμηνεία της λέξης nous, εμείς. Θεωρώ ότι και αυτή η ερμηνεία είναι πετυχημένη, αφού το θέατρο είναι η πιο πολυσύνθετη μορφή τέχνης που υπάρχει. Για να γραφτεί ένα βιβλίο χρειάζεται μόνο ένας άνθρωπος, για να ζωγραφιστεί ένας πίνακας το ίδιο. Για να ανέβει όμως μια παράσταση στην σκηνή χρειάζονται πολλοί, είναι ομαδική δουλειά, που θέλει αγάπη και κόπο. Οι συντελεστές της παράστασης Εντολή διαθέτουν και από τα δύο και όχι μόνο!

Γυναίκες στο ντιβάνι

Το έργο βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της συγγραφέως Βούλας Αργυροπούλου, στο οποίο περιγράφονται οι ιστορίες είκοσι τεσσάρων γυναικών που επισκέπτονται το ντιβάνι του ψυχαναλυτή τους. Είκοσι τέσσερις γυναίκες, όσα και τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, το όνομα της κάθε γυναίκας ξεκινά με το αντίστοιχο γράμμα του αλφαβήτου.

Catch the butcher

(Πιάσε τον σφαγέα)

Ένα εντελώς διαφορετικό έργο από αυτά που συνήθως βλέπουμε στα θέατρα. Μια παράξενη και ευφάνταστη υπόθεση που συνδυάζει πολλά πράγματα: την σχέση μεταξύ θύματος και θύτη, τις σχέσεις των ζευγαριών και πώς αυτές επηρεάζονται από τον περίγυρό τους, τη μοναξιά των ανθρώπων, τα κοινωνικά πρέπει που μας επιβάλλονται και την ανάγκη μας να ενταχθούμε.

Αυστηρώς κατάλληλο

Οι περισσότεροι από εμάς –για να μην χρησιμοποιήσω το λίγο εκνευριστικό «όλοι»– έχουμε δει την κωμωδία Αυστηρώς κατάλληλο στον κινηματογράφο ή σε μια από τις πολλές επαναληπτικές προβολές της σε κάποιο κανάλι της τηλεόρασης. Είναι μία από τις πιο επιτυχημένες κωμικές ταινίες του εκπληκτικού διδύμου Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου.

Οι ονειροπόλοι

Τι είναι ο Μάης του 1968 ή αλλιώς ο λεγόμενος γαλλικός Μάης; Μια εξέγερση που ξεκίνησε από λίγους φοιτητές της Σορβόνης στη Γαλλία και που έλαβε διαστάσεις τεράστιες. Μέσα σε λίγες ημέρες είχαν εξεγερθεί τα δύο τρίτα του γαλλικού εργατικού δυναμικού, ενώνοντας τις δυνάμεις τους με τους φοιτητές αλλά και τους μαθητές της Γαλλίας. Το παράξενο ήταν ότι η εξέγερση, που παραλίγο να πάρει διαστάσεις πραγματικής επανάστασης, δεν αφορούσε μόνο μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων αλλά ήταν παλλαϊκή και απολάμβανε την εύνοια της κοινής γνώμης. Η κυβέρνηση του Πρόεδρου Σαρλ Ντε Γκόλ και του πρωθυπουργού Πομπιντού δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει την αστυνομία αλλά ακόμα και τον στρατό προκειμένου να καταστείλει τον εξοργισμένο λαό. Το περίεργο επίσης είναι ότι, όταν προκηρύχθηκαν εκλογές, η κυβέρνηση εξελέγη πάλι πανηγυρικά. Οπότε, πολιτικά η εξέγερση του 1968, δεν επέφερε κάποια ιδιαίτερη αλλαγή. Το αντίθετο: η πλειονότητα του κόσμου φοβούμενη μια αλλαγή προς την αναρχία ή προς την αριστερά, επέλεξε τον συντηρητισμό. Από κοινωνική άποψη όμως, ο Μάης του '68, υπήρξε σταθμός του 20ού αιώνα για την αλλαγή του κατεστημένου, έφερε και εδραίωσε νέες ιδέες: ισότητα, σεξουαλική απελευθέρωση, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ας μην ξεχνάμε ότι γενικά η δεκαετία του 1960 ήταν παγκοσμίως μια δεκαετία αλλαγών και κοινωνικών διεκδικήσεων: στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής την ίδια χρονιά δολοφονήθηκε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στο Βέλγιο οι Φλαμανδοί εξεγείρονταν εναντίον της επιβολής της γαλλικής γλώσσας στα πανεπιστήμια, στην Πολωνία και στην Γιουγκοσλαβία επαναστατούσαν εναντίον της απαγόρευσης της ελευθερίας του λόγου. Διάφορα σοσιαλιστικά κινήματα δημιουργήθηκαν με εκφραστές τον Φιντέλ Κάστρο, τον Τσε Γκεβάρα και τον Μάο Τσε Τουνγκ. Και ας μην ξεχνάμε τον πόλεμο του Βιετνάμ, που είχε αρχίσει από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και ήδη είχε εξαντλήσει τους πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Θα σε δω στον παράδεισο

Όλοι γνωρίζουμε τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφέα και σεναριογράφο Νιλ Σάιμον. Πολυβραβευμένος με Τόνι και Όσκαρ, υπήρξε ο μοναδικός εν ζωή συγγραφέας του οποίου το όνομα έφερε ένα από τα θέατρα της Νέας Υόρκης. Ποιος από εμάς δεν έχει δει τις κινηματογραφικές του διασκευές; Ξυπόλητοι στο πάρκο, Ένα παράξενο ζευγάρι, Σουίτα για δύο, Βότκα Μολότοφ, Πρόσκληση σε γεύμα από έναν υποψήφιο δολοφόνο και τόσα άλλα. Έτσι με μεγάλη χαρά πήγα να δω το τελευταίο του έργο, γραμμένο το 2003, που παίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο πρωτότυπος τίτλος του είναι Rose’s dilemma (Το δίλημμα της Ρόουζ), στα ελληνικά έχει αποδοθεί ως Θα σε δω στον παράδεισο.

Scarmface

Βασισμένο σε μια ταινία του 1932, το Scarface, σε σκηνοθεσία Χάουαρντ Χοκς, ο σκηνοθέτης Johnny O φέρνει στο θέατρο μια πρωτότυπη παράσταση παντομίμας. Είναι μία παράσταση χωρίς διαλόγους που βασίζεται στην κινησεολογία, στις μούτες και την εκφραστικότητα των ηθοποιών, στα χειροποίητα σκηνικά και στην υπέροχη μουσική.

Σικάγο, αρχές δεκαετίας 1930. Ο ιταλικής καταγωγής Τόνι Κάτσο, τολμηρός και φιλόδοξος, προσπαθεί να αναρριχηθεί ως αρχηγός της τοπικής μαφίας. Εργάζεται ως πρωτοπαλίκαρο ενός γνωστού μαφιόζου. Ζει μαζί με την δεσποτική μητέρα του και την μικρότερη αδελφή του. Σιγά σιγά, εδραιώνεται σε αυτόν τον κόσμο αλλά η αλαζονεία του και η υπερβολική σιγουριά του, καθώς και ένα σημάδι που έχει στο πρόσωπο, θα τον οδηγήσουν σε ένα μοιραίο τέλος.

Η εκδρομή

Σύλλογος για την ΠΑση ΘΥσία ΔΙατήρησης Αισιοδοξίας

Ο Λένος Χρηστίδης είναι μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Έργα του (Το τρένο, Δύο Θεοί, Ωραία φάση...) έχουν παιχτεί στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, στο θέατρο Άβατον, στο θέατρο Αριστοτέλειον και αλλού.

Το νέο του θεατρικό έργο ονομάζεται «Η εκδρομή» και είναι ένα πολιτικό έργο χωρίς να αναφέρει τίποτα που να αφορά την πολιτική. Όλα υπονοούνται, όλα υποβόσκουν.

Ένας σύλλογος, ο σύλλογος της αισιοδοξίας, με τον πρόεδρο, την αντιπρόεδρο, τον γραμματέα, την ταμία και δύο μέλη αποφασίζουν να πάνε εκδρομή. Είναι χαρακτηριστικό του έργου ότι οι ήρωες δεν έχουν ονόματα: είναι απλά μέλη ενός συλλόγου. Ονομάζονται ως πρόεδρος του συλλόγου, αντιπρόεδρος, ταμίας, μέλος κ.ο.κ. Δεν έχουν προσωπικότητα πέρα από την ιδιότητά τους στον εν λόγω σύλλογο.

Ψηλά απ' τη γέφυρα

Είναι η δεύτερη φορά που βλέπω στο θέατρο αυτό το εξαιρετικό έργο και αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση ήταν η εντελώς διαφορετική προσέγγιση των δύο σκηνοθετών. Και οι δύο προσεγγίσεις μου άρεσαν και η κάθε μία εξυπηρετούσε με ωραίο αλλά διαφορετικό τρόπο το εν λόγω έργο. Θα σας πω αργότερα τι εννοώ. Ας περάσουμε όμως πρώτα στο ίδιο το έργο.

Βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη, στη δεκαετία του 1950, σε μια φτωχική γειτονιά του Μπρούκλιν, όπου η πλειονότητα των κατοίκων είναι Ιταλοί μετανάστες, που εργάζονται σε χειρωνακτικές δουλειές ως λιμενεργάτες ή ως οικοδόμοι. Ο Έντι Γκαρμπόνε ζει σε ένα μικρό διαμέρισμα μαζί με τη γυναίκα του Μπεατρίς και την ορφανή ανιψιά της γυναίκας του (κόρη της αδελφής της) Κάθριν. Ο Έντι και η Μπεατρίς έχουν μεγαλώσει την Κάθριν ως κόρη τους και πλέον η τελευταία έχει τελειώσει το σχολείο και εκπαιδεύεται ως στενογράφος. Ο Έντι εργάζεται σκληρά ως λιμενεργάτης και το όνειρο του ζευγαριού είναι να δει την ανιψιά του να προοδεύσει και να βρει μια εργασία μακριά από την φτωχή γειτονιά του Μπρούκλιν, πέρα από τη γνωστή γέφυρα που ενώνει την φτωχή συνοικία με το Μανχάταν.

Χιροσίμα αγάπη μου

Η διάσημη Γαλλίδα συγγραφέας Μαργκερίτ Ντυράς πήρε το λογοτεχνικό της ψευδώνυμο «Ντυράς» από ένα μικρό χωριό της πρώην Γαλλικής Ινδοκίνας, όπου γεννήθηκε και η ίδια. Έγραψε το σενάριο της ταινίας «Χιροσίμα αγάπη μου» στη δεκαετία του 1950. Η ταινία σκηνοθετήθηκε από τον Αλέν Ρενέ, προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 1959 και η συγγραφέας κέρδισε μια υποψηφιότητα Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου. Η δε ταινία κέρδισε το βραβείο Fipresci στο Φεστιβάλ Καννών και βραβείο Ηνωμένων Εθνών στα βραβεία Bafta. Η σκηνοθεσία του Αλέν Ρενέ έμεινε ιστορική, αφού σηματοδότησε την αρχή του μοντέρνου σινεμά με τη μορφή του «μοντέρνου» που γνωρίζουμε σήμερα.

Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού

Για να κατανοήσει κάποιος καλύτερα την σημασία αυτού του έργου, θα πρέπει να γνωρίζει κάποια γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Ιταλία τη δεκαετία του 1970. Στα τέλη του 1960, οι πολίτες στην Ιταλία δυσαρεστημένοι με την πολιτική προχώρησαν σε απεργίες, καταλήψεις και διαδηλώσεις. Πολλές ακραίες αριστερές οργανώσεις δημιουργήθηκαν πέραν του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα προκειμένου ν' αντιμετωπίσει όλες αυτές τις εξεγέρσεις, προτίμησε να χρησιμοποιήσει παρακρατικά, φασιστικά στοιχεία για να αμαυρώσει τη φήμη και τη δραστηριότητα των αριστερών οργανώσεων. Οι παρακρατικοί φασίστες δημιουργούσαν τεχνητές εντάσεις.

Σλουθ

Ο Άντονι Σάφερ υπήρξε Άγγλος δικηγόρος, διαφημιστής, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας του 20ού αιώνα. Η μεγαλύτερη θεατρική του επιτυχία υπήρξε το έργο Σλουθ, το οποίο σημείωσε τεράστια επιτυχία τη δεκαετία του 1970 και κέρδισε και ένα βραβείο Τόνι για το καλύτερο έργο. Παίχτηκε στο Γουέστ Εντ του Λονδίνου για πάνω από 2.300 παραστάσεις, μεταφέρθηκε στο Μπροντγουέι της Νέας Υόρκης, όπου και εκεί σημείωσε τεράστια επιτυχία με περισσότερες από 2.000 παραστάσεις.

Δύο χρόνια μετά, το 1972, το έργο διασκευάστηκε για τον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Τζόζεφ Μάκνιεβιτς με πρωταγωνιστές τον Σερ Λόρενς Ολίβιε και τον Μάικλ Κέιν. Το 2007 είχαμε τη δεύτερη κινηματογραφική του διασκευή σε σκηνοθεσία του Κένεθ Μπράνα, σε σεναριακή διασκευή Χάρολντ Πίντερ, με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Κέιν (στον ρόλο που είχε ο Ολίβιε στην πρώτη κινηματογραφική διασκευή του) και τον Τζουντ Λο στον ρόλο που κρατούσε ο Μάικλ Κέιν αρχικά.

Σκληρές φωτογραφίες

Το έχω πει και πάντα θα το λέω: χαίρομαι πολύ όταν ανακαλύπτω θεατρικά έργα νέων Ελλήνων συγγραφέων. Ένα τέτοιο έργο είναι και οι «Σκληρές φωτογραφίες» του Κυριάκου Βέρη, το οποίο παίζεται στο Στούντιο Μαυρομιχάλη.

Το έργο ανέβηκε πέρυσι το καλοκαίρι για πρώτη φορά και επαναλαμβάνεται φέτος, αφού γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Το θέμα του είναι αρκετά πρωτότυπο για τα ελληνικά δεδομένα. Τρεις πρωταγωνιστές που μοιράζονται ισάξια την σκηνή. Ο Οδυσσέας είναι ένας αναβάτης σε άλογα κούρσας που βρίσκεται πλέον στο τέλος της καριέρας του. Αναλογίζεται τις παλιές του επιτυχίες, που γνωρίζει ότι δεν θα έρθουν ξανά, και έχει αφεθεί στην απατηλή γαλήνη των ναρκωτικών ουσιών. Ο Πρίγκιπας είναι το άλογό του, ένα δύστροπο πλάσμα, ένα αουτσάιντερ που κέρδισε πολλούς αγώνες. Και ο πατέρας του Οδυσσέα είναι ένας ηλικιωμένος που απέτυχε, και στην προσωπική και στην επαγγελματική ζωή του, και που αποφάσισε να μεταναστεύσει στην Κούβα με την ελπίδα μιας νέας ευκαιρίας.

Άκρως συμπαντικό

Η Σάρλοτ Τζόουνς είναι Αγγλίδα ηθοποιός, σεναριογράφος και θεατρική συγγραφέας. Το έργο της «Άκρως συμπαντικό» (πρωτότυπος τίτλος Humble Boy) παίχτηκε για πρώτη φορά το 2001 στη σκηνή Cottesloe του Εθνικού Θεάτρου στο Λονδίνο με πρωταγωνιστές τον Σάιμον Ράσελ Μπιλ και την Νταϊάνα Ρινγκ και κέρδισε αρκετά βραβεία, ανάμεσά τους δύο βραβεία Ολίβιε για τα σκηνικά του και για δεύτερο γυναικείο ρόλο. Έκτοτε παρουσιάστηκε σε πολλές σκηνές ανά τον κόσμο, όπως στο Τορόντο, στο Βανκούβερ και στην Αλμπέρτα.

Θάλαμος Νο 6

Είναι μεγάλη χαρά να βρίσκομαι πάλι στην ιστορική σκηνή του θεάτρου Άλφα του Στέφανου Ληναίου και της Έλλης Φωτίου. Για εμένα ειδικά είναι ξεχωριστή η συγκίνηση, αφού σε αυτό συγκεκριμένα το θέατρο έτυχε να παρακολουθήσω την πρώτη μου ενήλικη θεατρική παράσταση (ή τουλάχιστον αυτή που θυμάμαι!) Ήταν το εξαιρετικό «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» των Ντάριο Φο και Φρανκ Ράμε.

Σε αυτή την ιστορική σκηνή, η Νατάσα-Φαίη Κοσμίδου επιλέγει να διασκευάσει μια νουβέλα του Ρώσου συγγραφέα Άντον Τσέχοφ και να παραλληλίσει την μακρινή εποχή του τέλους του 19ου αιώνα με την σημερινή.

Ο αμπιγιέρ

Ο Ρόναλντ Χάργουντ ήταν νοτιοαφρικανικής καταγωγής, Άγγλος θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός παγκοσμίως με το έργο του «Ο αμπιγιέρ», το οποίο εμπνεύστηκε από την προσωπική του καριέρα ως αμπιγιέρ του διάσημου Άγγλου ηθοποιού Σερ Ντόναλντ Γούλφιτ. «Ο αμπιγιέρ» ανέβηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο το 1980. Την αμέσως επόμενη χρονιά το έργο μεταφέρθηκε στο Μπροντγουέι και το 1983 ο Πήτερ Γέιτς το σκηνοθέτησε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον αξέχαστο Άλμπερτ Φίνεϊ. Το 2015 είχαμε μια τηλεοπτική του μεταφορά στο BBC με τον Άντονι Χόπκινς, στον ρόλο του Σερ, και τον Ίαν Μακ Κέλεν στον ρόλο του Νόρμαν. Το έργο είναι πασίγνωστο παγκοσμίως και έχει μεταφερθεί σε πολλές χώρες και θέατρα ανά τον κόσμο.

After the end (Μετά το τέλος)

Ο Ντένις Κέλι είναι επιτυχημένος Άγγλος θεατρικός συγγραφέας. Ανάμεσα στα έργα του συγκαταλέγονται τα: «Συντρίμμια», «Οσάμα ο ήρωας», «Έρωτας και χρήμα», «Ματίλντα, το μιούζικαλ», «Ορφανά», «Girls and Boys» και πολλά άλλα. Έχει λάβει διάφορα βραβεία και τα έργα του έχουν παιχτεί σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου.

Το After the end (Μετά το τέλος) γράφτηκε το 2005 και παίχτηκε για πρώτη φορά στο Εδιμβούργο. Αμέσως μετά ανέβηκε στο Λονδίνο στο Bush Theatre σε σκηνοθεσία της Ροξάνα Σίλμπερτ και με πρωταγωνιστές τον Τομ Μπρουκ και την Κέρι Κόντον. Έκτοτε το έργο παίχτηκε σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, ανάμεσά τους στην Ιρλανδία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία. Φέτος ανεβαίνει για πρώτη φορά και στην Ελλάδα, στην κάτω σκηνή του θεάτρου Bios, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά και με πρωταγωνιστές τους Σοφία Φυτιάνου και Άρη Κανέλλο.

Αντιγόνη

Ουσιαστικά παρακολουθούμε μια μοντέρνα παράσταση ενός έργου, που γράφτηκε το 1942, και που βασίζεται σε ένα έργο που αρχικά γράφτηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. Φυσικά μιλάμε για την Αντιγόνη του Σοφοκλή, ίσως του πιο εμβληματικού έργου της αρχαίας τραγωδίας. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει Έλληνας που να μην γνωρίζει τον μύθο της Αντιγόνης· ακόμα και αυτοί που δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους στο θέατρο, σίγουρα θα έχουν ακούσει για τον Θηβαϊκό κύκλο ή έστω θα θυμούνται την Αλίκη Βουγιουκλάκη να προσπαθεί να μεταφράσει τον μεγαλύτερο ύμνο στον έρωτα, το «Έρωτας ανίκατε μάχαν»!

Σκέτη κοροϊδία

Ο Νίκος Δημητρόπουλος είναι απόφοιτος της θεατρικής σχολής του Κάρολου Κουν και έχει γράψει και παρουσιάσει στα ελληνικά θέατρα ήδη έργα του, όπως: «Στον πάγο» (θέατρο Ιλίσια Βολανάκης, 2018-2019), «Επταπύργιο, ένας αιώνας σε μια μέρα» (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, 2019).