Μου το είπε ένας άγγελος

Μαρίας Καρυτινού

Ηταν παραμονή Χριστουγέννων και ο ουρανός έλαμπε από ανήσυχα αστέρια που έμοιαζαν να τρέμουν από χαρά. Το χωριό κοιμόταν ήσυχα, σκεπασμένο με μια λεπτή κουβέρτα χιονιού και απ' τα τζάκια ανέβαιναν καπνοί που μύριζαν όνειρα, φύλλα δροσιάς, κανέλα και θαλπωρή. Μόνο η μικρή Αγνή δεν μπορούσε να κοιμηθεί.

Είχε ακουμπήσει το μάγουλό της στο παράθυρο και αγνάντευε το φως που τρεμόπαιζε από το μακρινό καμπαναριό. Από τότε που έφυγε ο παππούς της, τα Χριστούγεννα είχαν χάσει λίγη από τη μαγεία τους.

Κανείς δεν έλεγε πια τις ιστορίες του για αγγέλους που κατέβαιναν τη νύχτα, για τα δέντρα που ψιθύριζαν ευχές ή για τ' αστέρια που έκλαιγαν από χαρά.

Όμως εκείνη τη νύχτα συνέβη κάτι διαφορετικό. Ένα φως απαλό σαν ανάσα γλίστρησε μέσα από τη χαραμάδα του παραθύρου και κύλησε πάνω στα χέρια της. Δεν ήταν σαν το φως του φεγγαριού, γιατί η ζεστασιά του θύμιζε αγκαλιά. Η Αγνή ακούμπησε προσεκτικά την παλάμη της πάνω του και άφησε τα δάχτυλά της να παίξουν για λίγο μαζί του.

Μια απαλή μιλιά χάιδεψε το μάγουλο του κοριτσιού και της ψιθύρισε καλοσυνάτα.

Μικροί μου φίλοι, πριν αρχίσω να σας παρουσιάσω την ιστορία του καρυοθραύστη, θα ήθελα να ενημερώσω ότι είναι ένα από τα πιο αγαπημένα χριστουγεννιάτικα παραμύθια του κόσμου και ο πρώτος του τίτλος ήταν Ο καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών. Πρόκειται για μια ιστορία γεμάτη χριστουγεννιάτικη διάθεση, πολύ χορό και φυσικά αγάπη.

Δεν θα σας κρατήσω άλλο σε αγωνία. Ελάτε παρέα να ταξιδέψουμε σε μια διαφορετική παραμονή Χριστουγέννων, να χορέψουμε, να διασκεδάσουμε, να πάρουμε μέρος σε μια μάχη και αφού ολοκληρώσουμε την ιστορία, να χαραχτεί στο πρόσωπό μας ένα όμορφο και πλατύ χαμόγελο!

Η επιστροφή της Ευρυδίκης

Το βιβλίο Η επιστροφή της Ευρυδίκης της Ιωάννας Λαδοπούλου-Παπαδοπούλου δεν είναι ένα απλό αφήγημα. Δεν έχει τη φόρμα του κλασικού μυθιστορήματος. Η γλώσσα κυριαρχεί επί της πλοκής. Η Ευρυδίκη εδώ δεν είναι απλώς η μυθική σύζυγος του Ορφέα, που χάνεται στον Κάτω Κόσμο, αλλά μια μορφή που επιστρέφει ως φωνή, ως σώμα, ως αρχέγονη δύναμη της φύσης. Η Ευρυδίκη εδώ, ως σύμβολο της Γαίας, ως μια προσωποποίηση της γυναικείας αρχέγονης δύναμης, μάχεται για αναγέννηση. Η επιστροφή της δεν είναι μόνο ως προς τον Ορφέα, ή ως προς την αγάπη, αλλά κυρίως είναι μια επιστροφή προς την ίδια τη ζωή: στον πυρήνα του έργου, βρίσκεται μια βαθιά υπαρξιακή αναζήτηση. Εδώ αναδύεται ο έρωτας ως ερώτημα: πώς μπορεί ο έρωτας να επιβιώσει μέσα σε έναν κόσμο που κυριαρχεί η παρακμή; Η γλώσσα είναι γεμάτη από συμβολισμούς, μεταφορές και ποιητικές εικόνες. Ο έρωτας δεν είναι ρομαντική συνθήκη, αλλά δύναμη αγωνιώδης, σχεδόν πολεμική. Δεν χαρίζεται. Μάχεται, αντιστέκεται, απαιτεί. Αυτή η προσέγγιση δίνει στο έργο μια ένταση που θυμίζει δραματικό μονόλογο, σκηνή αρχαίας τραγωδίας. Το έργο είναι βαθιά οικολογικό με τον δικό του τρόπο. Δεν μιλάει για τη φύση με όρους περιβαλλοντικού ακτιβισμού, αλλά την αναδεικνύει ως τον ίδιο τον ιστό της ζωής. Η Ευρυδίκη ως Γαία, ως δέντρο, ως χώμα, ως ρίζα, θυμίζει ότι χωρίς επανασύνδεση με τη φύση η αγάπη καταντάει άδεια έννοια. Η κοινωνία της αγάπης, που οραματίζεται η συγγραφέας, δεν είναι ιδεολογικό κατασκεύασμα αλλά μια ποιητική ενατένιση, μια αίσθηση ότι μόνο αν αγαπήσουμε ξανά τον κόσμο ολόκληρο μπορούμε να αγαπήσουμε πραγματικά τον άνθρωπο δίπλα μας.

Μπουάνα

Το Μπουάνα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, δεν είναι απλώς ένα καλογραμμένο ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά μια προσεγμένη προσέγγιση που συναντά τη μνήμη, τη βιωματική αφήγηση και την ερευνητική ματιά της πολλά υποσχόμενης Βαλερί Αγγέλου.

Η συγγραφέας κατορθώνει, με εμφανές σεβασμό προς το ιστορικό παρελθόν και με αγάπη προς τους ανθρώπους που έζησαν τα σκοτεινά γεγονότα της εποχής, να δημιουργήσει ένα έργο που λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα σε δύο κόσμους, του τότε και του τώρα. Έτσι, η Αγγέλου, πλέκει επιδέξια την καταπίεση και τη δύναμη της επιβίωσης, την αποδημία και την προσδοκία για μια νέα ζωή σε μια ιστορία που μιλά στην ψυχή και συγκινεί.

Ο τελευταίος Γιάνκης

Ο τελευταίος Γιάνκης, στο θέατρο Μικρό Γκλόρια, του Άρθουρ Μίλερ, σε σκηνοθεσία Αγγελικής Καρυστινού. Παίζουν: Πέρης Μιχαηλίδης, Ναταλία Στυλιανού, Μένη Κωνσταντινίδου, Βαγγέλης Ψωμάς.

Γιάνκης: ένας άτυπος όρος στα αγγλικά, που αναφέρεται γενικότερα στους Αμερικανούς και έχει μια ελαφρώς υποτιμητική χροιά.

Κόκκινα φανάρια

Από το σενάριο του Αλέκου Γαλανού, το 1963, σε σκηνοθεσία του εξαιρετικού Βασίλη Γεωργιάδη παίχθηκε στις ελληνικές αίθουσες μια από τις πιο καλές δραματικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου με ένα εξαιρετικό καστ της εποχής [Τζένη Καρέζη, Γιώργος Φουντας, Δέσποινα Διαμαντιού, Κατερίνα Χέλμη, Μαίρη Χρονοπούλου, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Φαίδων Γεωργιάδης, Μάνος Κατράκης, Ελένη Ανουσάκη και οι Γιώργος Μπιθικώτσης και Γιώργος Ζαμπέτας στο τραγούδι] δημιουργώντας μια ταινία με εξαιρετικές ερμηνείες που θα έμενε ανεξάντλητη και παρούσα και στο ελληνικό θέατρο 60 χρόνια μετά!

Η κυρία Μαργαρίτα εμφανίζεται

Μπορούμε να διδαχτούμε από μία παράσταση; Υπό προϋποθέσεις, η απάντηση είναι ναι. Όπως αυτές που προκύπτουν από τον Γιώργο Χαρατζά και την Κορίνα Χρυσάιδου, δύο κύρια μέλη της θεατρικής ομάδας Act Act που προάγει, εκτός από πολλές άλλες δραστηριότητες, και θεατρική διδασκαλία με παραστάσεις του Ίψεν, του Πίντερ αλλά και άλλων μεγάλων συγγραφέων, εφαρμόζοντας τη μέθοδο Ντέιβιντ Μάμετ [που ονομάζεται πρακτική αισθητική] που διδάσκουν σχεδόν 20 χρόνια... Και με αυτόν ακριβώς τον τρόπο προσεγγίζουν και την νέα τους παράσταση με τίτλο Η κυρία Μαργαρίτα εμφανίζεται του Βραζιλιάνου Ρ. Ατάιντε, που φιλοξενείται από το όμορφο θέατρο Λύχνος τέχνης και πολιτισμού, έναν ιδιαίτερο χώρο αφοσιωμένο στη φιλοξενία παραστάσεων που έλκουν πραγματικά το θεατρόφιλο κοινό.

Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού

Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού, στο θέατρο Άλφα, του Μαρκ Μέντοφ, σε απόδοση και σκηνοθεσία Δημοσθένη Παπαδόπουλου. Παίζουν: Ευσταθία Τσαπαρέλη, Μιχάλης Γεωργακόπουλος, Δημήτρης Δεληγιάννης, Πάρης Θωμόπουλος, Άντρια Ράπτη, Σοφία Σίμου. Εκμάθηση ελληνικής νοηματικής γλώσσας από την Αρτεμησία Παντελάκη σε συνεργασία με την Άννα Λιάκου.

Ο εραστής

Το υπέροχο κείμενο του Χάρολντ Πίντερ με τίτλο Ο εραστής αποτελεί ένα από τα καλύτερά του έργα κι επιστρέφει για μια ακόμα φορά στην ελληνική θεατρική σκηνή φιλοξενούμενο από το θέατρο Μικρό Γκλόρια, όπου φέτος έχω παρακολουθήσει πολλές –και όλες– εξαιρετικές παραστάσεις. Ο εραστής σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Κοέν δεν ξεφεύγει σε καμία περίπτωση από αυτή την κατηγορία αποτελώντας μια πολύ καλή μεταφορά του έργου του Πίντερ.

Πεζοπορία στις νεφέλες

Υπάρχουν συγγραφείς που αφηγούνται ιστορίες και υπάρχουν άλλοι που αφηγούνται το ίδιο το πέρασμα του χρόνου μέσα από τις ιστορίες. Ο Γιώργος Καριώτης ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Από τις πρώτες του ποιητικές συλλογές μέχρι την τωρινή του συλλογή Πεζοπορία στις νεφέλες, η γραφή του διατηρεί τη νηφάλια θέρμη του ανθρώπου που στοχάζεται την απώλεια χωρίς όμως να παραδίδεται στη μελαγχολία της.

Υπάρχουν βιβλία που τα διαβάζεις και υπάρχουν άλλα που σε καλούν να αφήσεις πίσω σου τον χρόνο, να μπεις σιωπηλά στον ρυθμό τους και να τα περπατήσεις όπως θα περπατούσες ένα μονοπάτι μετά τη βροχή, με τα σύννεφα να χαμηλώνουν και τον αέρα να μυρίζει χώμα και μνήμη. Η συλλογή αυτή των διηγημάτων του Γιώργου Καριώτη, από τις εκδόσεις Φίλντισι, της κυρίας Σύσσης Καπλάνη, ανήκει σ' αυτή τη δεύτερη κατηγορία. Είναι ένα βιβλίο που δεν ζητάει εντυπωσιασμούς. Ζητάει από τον αναγνώστη μόνο προσοχή, χρόνο και μια μικρή δόση τρυφερότητας, γιατί δεν είναι μια απλή συλλογή διηγημάτων. Είναι μια διαδρομή μνήμης, ένα είδος ενδοσκοπικού οδοιπορικού. Ο τίτλος του λειτουργεί κυριολεκτικά αλλά λειτουργεί και μεταφορικά. Η «πεζοπορία» παραπέμπει στη σωματική εμπειρία, στο βήμα που αφήνει αποτύπωμα, ενώ οι «νεφέλες» εισάγουν το στοιχείο του ονείρου. Ο Γιώργος γράφει σαν να κινείται ανάμεσα στη στέρεη γη και στον άυλο ουρανό. Ανάμεσα στην ανάμνηση και στην επινόηση, στην πραγματικότητα και στη φαντασία. Κάθε διήγημα μοιάζει να αποτελεί μια στάση σε αυτό το οδοιπορικό.